34 bin yıllık minyonlar: Fildişi Saksonya Venüsleri
Almanya'nın Saksonya-Anhalt eyaletinde 34 bin yıllık olduğu belirtilen fildişiden yontulmuş tırnak büyüklüğündeki 3 kadın heykelciği, 'Venüsler koleksiyonu'nun en küçük ebatlı parçaları oldu. Onları diğer ünlü paleolitik venüslerden ayıran diğer özellik, "mücevher" statüsünde yer almaları.
Saksonya Venüsleri, Saksonya-Anhalt Venüsleri ya da Breitenbach Venüsleri olarak mı ünlenecekler henüz belli değil ama Breitenbach'da 2012 yılında keşfedilen, fildişinden yontulmuş üç küçük kadın heykelciği şimdiden Avrupa Tarihi'nin adından en çok söz ettirecek 'venüsleri' arasına girdi.
Her ne kadar diğer Paleolotik çağ venüsleri gibi iri kıyım ve yuvarlak hatlı kadın tasvirleri olsalar da onlar diğer venüslere göre minyon sayılırlar. Çünkü boyları bir santimetre 4 mm ile 1 santimetre 8 milimetre arasında. Minyon venüsleri diğer ünlü paleolitik venüslerden ayıran diğer özellik ise "mücevher" statüsünde yer almaları...
Öte yandan Saksonya Venüsleri, diğer venüslere göre daha kuzeyli ve Avrupa'da paleolitik döndemde kültür etkişimleri yaşanmış olabileceğinin delilleri.
ORİNYASİYEN KÜLTÜRÜNÜN YAŞADIĞI ALANDA KEŞFEDİLDİLER
Almanya'nın Saksonya-Anhalt eyaletindeki Zeitz şehri yakınlarında, erken paleolitik döneme ait buluntuların keşfedildiği Breitenbach arkeolojik alanında arkeoloji kazıları sürüyor.
Merkezi Almanya'nın Neuwied şehrinde bulunan MONREPOS İnsan Davranışı Evrimi Araştırma Merkezi ve Müzesi ile Römisch-Germanisches Zentralmuseum Mainz (RGZM) kuruluşu arasındaki işbirliği projesi çerçevesinde 2009'dan beri süren Uluslararası Burgenland kazıları Almanya Anıtları Koruma Devlet Ofisi ve Saksonya-Anhalt Arkeoloji kurulumunun denetiminde yapılıyor.
Asi nehri (Aga Never) kıyılarında 1920'li yıllardan beri bilinen Burgenland açık hava yerleşim bölgesi; yaklaşık olarak M.Ö 40,000 ve 33,500 yıllarına tekabül eden Avrupa'daki Üst Paleolitik Çağ'ın en erken evresindeki Aurignacian kültürü (Orinyasiyen kültürü) kuzeydeki yerleşim alanlarından biri.
Aurignacian (Orinyasiyen) olarak adlandırılan kültür; Avrupa üst paleolitik çağında hüküm sürmüş kendine has özelliklere sahip bir yaşam biçimi. Avrupada aynı dönemlerde farklı özellikler ihtiva eden Magdalenian ve Solutréen kültürleri de tespit edilmişti.
İNCİ VE FİLDİŞİ ATÖLYESİ'NDE BULUNDULAR
34.000 yıllık yerleşim izlerine rastlanan Breitenbach arkeolojik alanında 2012 yılında dünyanın bilinen en eski fildişi atölyelerinden biri keşfedilmişti. Sadece o dönemde yaşayan fillerin dişlerinin değil, çok eski çağlara ait mamut dişlerinin de işlendiği tespit edilen atölyede bulunan inciler içerisinde yatağından 200.000 yıl önce toplanmış inciler de bulunmuştu.
2012'de atölyede keşfedilen arkeolojik bulgular arasında Paleolitik Çağ'da fildişinden yontulmuş 3 kadın heykelciği de yer alıyordu. Arkeoloji kazısının lideri Dr. Olaf Jöris ve ekibi tarafından figür "ana tanrıça formu" olarak bilinen çıplak, şişman ve iri memeli şekle sahipti. Ve doğal olarak artık literatüre yerleştiği gibi "Venüs" olarak adlandırıldı.
Saksonya Venüsleri şekil olarak; 2008 yılında; Svabya Alpleri eteklerindeki Almanya'nın doğu eyaletlerindeb Baden-Württemberg'e bağlı Schelkingen şehri yakınlarındaki Hohle Fels (Oyuk Kaya)'da bulunduğu için adına "Schelklingen Venüsü" ya da "Hohle Fels Venüsü" denilen 35 - 40 bin önce imal edilmiş 6 santimetre uzunluğundaki heykelciğe benziyorlar. Ancak daha küçükler. Boyları 1.4 cm ile 1.8 cm arasında değişen heykelleri ilk bakışta seçmek hayli zor ama dikkatli bakıldığında fildişi yüzey üzerinde özenle işlenip, parlatıldıkları fark ediliyor.
Aurignacian Kültür dönemi eseri (Aurignac) heykeller; o yıla kadar sadece UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alan Swabian Alb'daki mağaralarda bulumuştu. Daha de güneyde Avrasya'da "Gravettien" kültür sahasında (yaklaşık 33.500 - 23.500 BP), figüratif heykeller bulunmuştu ama bu denli kuzeyde bulunan heykel yoktu.
ERKEN DÖNEM KÜLTÜR ETKİLEŞİMLERİNİN KANITLARI
Breitenbach arkeolojik bulguları arasında yer alan Aurignacian'daki atölyede hazırlanmış figüratif heykeller, Orta Avrupa kökenli geleneğin izlerini taşıyor. Ve figüratif kadın yontumunun sadece Güney Almanya ile sınırlı kalmadığını gösteriyor.
Aurignacian kültür ile Gravettien kültür izlerini taşıyan Breitenbach bulguları; bölgeler üstü kültürel etkileşim yaşandığını gözler önüne seriyor. Devrinin dünya görüşleri ve sosyal alandaki etkileşimlerin göstergesi sayılabilirer.
Breitenbach, Aurignacian kültür safhasının sonunda, buzullaşan alanlar göz önüne alındığında, döneminin yaşanabilir dünyasının en kuzey ucunda yer alıyordu.
40.000 yıl önce biraz önce Avrupa'ya geldiği varsayılan Homo sapiens ile Neandertallerin bu alanda çatışarak da olsa birlikte yaşadıkları tahmin ediliyor.
Mücevher kültürü ve sanatın Avrupa'ya ilk kez Homo sapienslerle geldiği sanılıyor... Homo Sapiens'lerin mamut dişlerinden oydukları heykellerin en ünlüleri arasında 40.000 yıl önce güney-batı Almanya'da Stadel Mağarası civarında bulunan Aslan Adam da yer alıyor.
Aslan Başlı İnsan Heykeli,şu ana kadar bilinen en eski figüratif heykel. Önceleri Lion Man (Löwenmensch : Aslan Adam) olarak ünlenen daha sonra Lion Lady (Löwenfrau: Aslan Kadın) denilen heykel; 29.6 cm yüksekliğinde, 5.6 cm genişliğinde ve 5.9 cm kalınlığında olup mamut fildişi'nden oyulmuştu . Şu anda Ulm Müzesinde sergilenmektedir.
Zülfikar Emin - Arkeolojikhaber.com