5300 yıllık kafatasında kulak ameliyatı izine rastlandı

İspanya'daki El Pendón Dolmen arkeolojik alanından çıkan 5300 yıllık kafatasında bilinen en eski kulak ameliyatının kanıtı keşfedildi. İspanyol arkeologlar, insanların 5000 yıldan daha uzun bir süre önce kulak ameliyatı yapmaya başlamış olabileceğini söylüyor.

İspanyol araştırmacılar, İspanya'da bir mezarda buldukları ve sol kulak kanalının yakınında bulunan yedi adet kesik izi bulunan kafatasının, “anatomik bilgisi” olan bir kişinin olası kulak ağrısını gidermek için ilkel bir cerrahi işlem uyguladığının göstergesi olduğunu düşünüyorlar.

Scientific Reports’ta yayınlanan bir makalede, “Bu kanıtlar mastoidektomiye işaret ediyor, bu tarih öncesi bireyin orta kulak iltihabı ve mastoidit nedeniyle çekmiş olabileceği ağrıyı hafifletmek için yapılmış bir cerrahi prosedür” deniliyor.

Çalışmaya göre yaşlı bir kadına ait olan kafatası, El Pendón Dolmen olarak bilinen geç Neolitik çağdan kalma devasa, tek odalı, çok aşamalı bir mezarda 100’den fazla kişiye ait diğer insan kalıntılarıyla birlikte keşfedildi. 

Valladolid Üniversitesi Tarih Öncesi ve Arkeoloji Bölümü’nden Manuel Rojo-Guerra, meslektaşları Sonia Díaz-Navarro ve Cristina Tejedor-Rodríguez ile birlikte 2016’dan beri siteyi kazıyor.

Bilinen en eski kulak ameliyatı

Kafatasının sol şakak kemiğinde tanımlanan kesik izleri seti. Kafatasının sol tarafının yandan görünüşü (a), sol şakak kemiğinin kulak ameliyatı ile detayı (b) ve cerrahi işlemin yanında sol kulakta yapılan kesi izlerinin büyütülmüş görüntüsü (c). (Fotoğraf: (Photo: Scientific Reports)
Kafatası, mastoid kemiklerinin yakınında kafatasının her iki tarafında iki delik olduğuna dair kanıtlar gösterdi; bu, ameliyatın kulak kanalındaki artan basıncı hafifletmeye çalıştığını gösteriyor.

Prosedürlerin aynı anda mı yoksa ayrı durumlarda mı gerçekleştirildiği bilinmiyor, ancak bölgedeki belirli kemik büyümesi kadının her iki prosedürden de kurtulduğunu gösteriyor.

Araştırmacılar raporlarında, “Bu dolmenin kronolojisi göz önüne alındığında, bu bulgu insanlık tarihindeki en erken cerrahi kulak müdahalesi olacaktır” dedi.

Rojo-Guerra, çakmaktaşından bir bıçağın mezarında kemik kesme izleri olan ve birkaç kez 300-350 derece arasında tekrar ısıtılmış ek keşfinin, prosedür için bir koterizasyon cerrahi aleti olarak kullanıldığını önermelerine yol açtığını söyledi.

Valladolid Üniversitesi Üniversite Hastanesi’ndeki doktorlar, prosedürün orta kulak enfeksiyonlarını ortadan kaldırmak için bugün hala uygulanan cerrahi müdahalelere çok benzer olacağını doğruladılar.

Leman Altıntaş - Arkeonews.com

Kaynak Scientific Reports makale yayın tarihi 15 Şubat 2022