Akdeniz'deki korsan dehşetinin yazılı belgesi

İzmir’in sakin ve şirin tatil beldesi Seferihisar’da 2.500 yıl önce yaşanan korsan baskınından geriye kalan yazıtta ilginç bilgiler yer alıyor.

1992 yılında, Seferihisar’da mermer bir blok keşfedildi. Hüsnü Ataç adlı vatandaşa ait evin yıkıntıları arasında bulunan mermer blok, bir rivayete göre bahçe duvarında harçsız yapı taşı, bir rivayete göre ise merdiven basamağı olarak kullanılmıştı.  Üzerinde Grekçe yazılar vardı. Bugün İzmir Arkeoloji müzesinin bahçesinde sergilenen 120 satırlık mermer blok, Akdeniz’in en korkunç kabusunun eseriydi.. Eski Yunan dilinde kaleme alınmış yazıt, gerçeğe dönüşmüş korsan kabusundan kalan bir ibret abidesiydi…

Yazıtta adı geçen Teos, İzmir’in sakin ve şirin tatil beldesi Seferihisar’ın en eski yerleşim alanı.

M.Ö. 2000 yıllarında Akalardan kaçan Giritliler tarafından kurulduğu tahmin ediliyor. Karyalıların önemli kentlerinden…  Tarihte bilinen en eski kira sözleşmesi'nin de bulunduğu  Teos’un adı Romali General Tysaferin’den geliyor.. III. Pön Savaslarında Roma’ya yenilen Kartacali Anibal Anadolu’ya kaçarken, Romalı General Tysaferin burada üs kurmuş…

Teos Anadolu nun batı kıyılarında, İzmir'in yaklaşık 30 km güneybatısında, Seferihisar ilçesine bağlı, Sığacık köyünün bulunduğu yerde kurulmuş bir antik liman kentidir.

Kentin kalıntıları bir yarımada üzerinde bulunmakta, tam ortada ise akropolis yer almaktadır. Kentin güneyde büyük bir limanı, kuzeyde ise daha küçük bir limanı bulunmakta idi. Yunanlı kolonistler buraya gelmeden önce de burada bir yerleşmenin olduğu anlaşılmıştır.. Antik kentin kalıntıları arasında Alabandalı ünlü mimar Hermogenes in yapıtı olan ünlü Dionysos Tapınağı, Hellenistik Dönem e ait ama sahne binası Roma Dönemi nde yapılmış bir tiyatro, odeion ve gymnasion bulunmaktadır. Teos uygun coğrafi altyapısı nedeni ile ticarette ciddi önem kazanmıştır.

Kent Türklerle 1084 yılında Selçuklu Komutanı Emir Çakabey’in fethiyle tanıştı.

Tarih boyunca pek çok kavimden binlerce insan ayak basmış bu topraklara….

Bugün tatilcilerin huzurla denize girdiği ve yelken açtığı bu sahillerde yıllar önce yelken açanlar arasında korsanlar da vardı…  O zamanlar huzurun yerinde korku ve endişe vardı….

Akdeniz tarih boyunca, sahillere korku salan korsanların yatağı olmuştu.  Teos, en büyük korsan korkusunu M.Ö 300’lü yıllarda yaşadı…

M.Ö. 5. yüzyıla ait ünlü Teiorum Dirai (Teosluların Bedduaları) metninde geçen bilgilerden ve beddualardan Teos kentinin korsanlıktan oldum olası çektiğini öğrenmekteyiz. Teos kentinin asylia hakkı elde etmek için çırpınmasına bu yazıtın konusunu oluşturan, kentin korsanlar tarafından ele geçirilmesi olayı da önemli rol tutar.

Yazıttan Teos kentinin deniz korsanları tarafından ele geçirildiği ve tüm varlığının onda birinin fidye olarak kendilerine verilmesinin talep edildiği öğrenilmektedir. Bu talep karşısında çaresiz kalan kent yönetimi toplanarak tüm yurttaş ve metoikoslar ın (yurttaşlık hakkı olmayan yerleşik yabancıların) mal varlıklarının yüzde onunu vermelerine dair meclis kararı almışlar ve bu kararı da taşlara yazdırarak halka sergilemişlerdir.

Bu kararın yazılı olduğu taşlardan bugün sadece bir tanesi, ama en önemlisi olan karar kısmı ele geçmiş olup, o da aşağıda tanıtılan yazıttır.  Taştaki kayıtlardan 24 kişinin, 20.000 İskender Drahmisi ve 315 altın sikke ödediğini anlıyoruz.

Sonra neler oldu, pazarlık amacına ulaştı mı bilemiyoruz.... Çünkü  Teos’ta yaşanan o korkunç günlerden geriye sadece bu korsan kitabesi kaldı..

arkeoloji.tv