Ampirizm: Empirizm veya Deneycilik

Ampirizm nedir? Empirizm nedir? Deneycilik nedir?

1. Ampirizm, (empirizm): Türkçesi Deneycilik anlamına gelen bilginin yalnızca deneyle bulunabileceğini savunan felsefe akımıdır.

Deneycilik akımına göre, doğuşta bomboş (tabula rasa) olan insan zihninde doğuştan bilgi yoktur; bilgi sonradan duyumlar sayesinde ve deneyimle kazanılır. Deneycilik akılcılık akımının tersine görüşlere sahiptir.

İlk kez antik çağ filozofu Epikür’ün görüşlerinde Ampirik fikiler dikkat çeker. Ancak bu felsefi akımın kurucusu John Locke kabul edilir. En önemli temsilcisi ise David Hume’dur.

2. Empirizm, Deneycilik, veya Ampirizm: Bilginin duyumlar sayesinde ve deneyimle kazanılabileceğini öne süren görüştür. Deneyci görüşe göre insan zihninde doğuştan bir bilgi yoktur. İnsan zihni, bu nedenle boş bir levha (tabula rasa) gibidir.

Deneycilik akılcılığın karşıtıdır. Akılcılığa karşıt olarak deneycilik, duyum ve deneyimle temellenen bilgileri bilgi olarak kabul etmektedir yalnızca. İnsan bilgisinin tek kaynağı deneyim ya da duyumdur buna göre. Bilginin kaynağında aklı gören rasyonalizm geleneğine karşıt olarak deneycilik her tür bilginin sonradan deneyimle, duyumlarla elde edildiğini ileri süren bir felsefi temele sahiptir.

Empirizm/Deneycilik; bilgilerimizin duyu ve algıdan geldiğini, deneyden türediğini ve aklımızda doğuştan olan hiçbir bilgi, düşünce ve ilke bulunmadığını ileri süren bilgi öğretisidir. Kısaca; "Bilginin kaynağı nedir?" so­rusunu "Deneyimdir" diye yanıtlayan öğretidir. Empirizm, rasyonalizmin karşıtıdır. İnsan zihninde doğuştan gelen hiçbir düşüncenin, hiçbir ilkenin bulunma­dığını savunur. Başka bir deyişle düşünmenin yasaları da denilen özdeşlik, çelişmezlik, yeterli neden, üçüncü halin olanaksızlığı ilkelerinin; matematikteki kavramların, aksiyomların, tanrı fikrinin vb. aklımızda doğuştan bulunmadığını ileri sürer.

Empirizmin en yalın biçimini İlk Çağ ahlakçılarından Epikuros (M.Ö. 341-270)'ta görmekteyiz. Ona göre bü­tün bilgilerin ilk kaynağı duyudur. Duyulardan kuşku duymak gereksizdir. "Mühür, bal mumuna nasıl tıpatıp kendi izini bırakırsa eşya da bizde belli izler bırakır." Epikuros'a göre yanılgı duyulardan değil, aklın ekledi­ği yargılardan gelir. Orta Çağda skolastik düşünüşün egemen olması nedeniyle empirizm bir sistem olarak varlığını sürdürememiş­tir. Empirizmi John Locke kurmuş, David Hume da bu öğretinin önde gelen temsilcilerinden biri olmuştur.