Anadolu’da ilk İslam izleri Knidos antik kentinde bulunmuş olabilir
Müslümanlığın Anadolu’daki ilk izlerine, Muğla Datça’ya bağlı Knidos antik kentinde rastlandığı iddia edildi. İddiaya göre; 715 yılına ait kitabelerden, İstanbul’u kuşatmaya hazırlanan Müslümanların Knidos’u fethettiği anlaşılıyor.
Mısır’daki İskenderiye Feneri’nin mimarı Knidoslu Sostratus’un da yaşadığı antik kentte araştırmalar yapan Türk ve Arap Dünyası Araştırma Merkezi Başkanı Dr. Mehmet Tütüncü, kaderine terk edilen kitabeleri inceleyerek önemli bir keşfe imza attığını iddia etti.
Bir kısmı toprak ve bitki örtüsü altında kalan sekiz kitabeyi inceleyen Tütüncü, bunların 715 yılına ait olduklarını belirtti.
Mehmet Tütüncü'nün ifadesine göre; kitabelerden, İstanbul’u ikinci kez kuşatmaya hazırlanan Müslümanların gönderdiği öncü deniz kuvvetinin Knidos’u aldığı tespit edilebiliyor. Öncü birliklerin, İstanbul’u kuşatacak Müslüman ordusunun geçeceği yolu güvene almak için Anadolu’da önce Knidos’u ele geçirdiği anlaşılıyor.
Dr. Mehmet Tütüncü: En eski eserler
Dr. Tütüncü şunları anlattı: “İstanbul’u almak için Orta Doğu ve Kuzey Afrika’dan gelecek ordunun dinlenmesi için Knidos’un fethedildiğini düşünüyorum. O dönemde Knidos’da yaşayan Doğu Roma yani Bizans’ı yenip, Bizans kilisesini camiye çevirdikleri söylenebilir. Bu fetih sırasında şehit olanlar için şehitlik yaptırdıkları da ortada. İstanbul’un fethedilmemesi üzerine Müslümanların iki yıl kaldıkları Knidos’tan 717’de ayrılmalarıyla, Bizanslıların camiyi, şehitliği tahrip ettiklerini düşünüyoruz. Kitabelerde Bizans kilisesini Müslümanların cami olarak kullandığı yer alıyor. Harabelerin altında Müslümanlara ait daha çok belge ve mezar yazıtları bulunacağını düşünüyorum. Bu kitabeler, İslamiyet’in ilk yüz yılına ait en eski eserler. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Knidos’taki ilk İslamiyet eserleri hakkında inceleme yapmalı.”
İstanbul'un Müslümanlar tarafından ilk kez 668 yılında Emevi halifesi Muaviye zamanında kuşatıldığı tahmin ediliyor. Muhtelif Arap kaynaklarındaki rivayetlere göre; salgın hastalıklar yüzünden büyük kayıplar veren Müslüman ordusu 669 baharında geri döndü.
Müslümanlar 717 yılında ikinci kez İstanbul’u almaya çalıştı. Halife Süleyman İbn Abdülmelik ve kardeşi Mesleme İbn Abdülmelik komutasında gerçekleşen kuşatma da sonuçsuz kaldı. Bu kuşatma sırasında İslam deniz kuvvetleri büyük rol oynadı. Knidos’a yerleşen Müslümanların bu kuşatma sırasında geldikleri düşünülüyor.
Dr. Mehmet Tütüncü, “Knidos harabelerinde, ‘Dorik Stoa’ adlı Bizans kilisesinin yer döşemelerinde taş üzerine yazılmış Arapça metinlerle karşılaştım. Müslümanları denizle tanıştıran ve ilk deniz gücünü kuran komutan Muaviye’dir. İlk İstanbul kuşatması, Emevi halifesi Muaviye döneminde gerçekleşmiş ve Eyyub el Ensari’nin şehit düşmesi ile kuşatma kaldırılmıştır. Bugün Datça’ya bağlı bu antik kent surlarla sarılmıştı.
Antttik kennte Güneş saati, Apollon tapınağı, Korint Tapınağı ve tiyatro bulunur. 1969’da arkeolog Iris Love başkanlığındaki kazılarda bulunan İslami eserlere yer verilmemiş. Türk arkeologların yapacağı kazılar İslamiyet’in Anadolu’daki gelişimini gösterecek” dedi.
Gökhan Karakaş - Milliyet