Ankara'da Asklepion'a adanan Roma Hamamı

Anadolu Medeniyetleri Müzesine bağlı Roma Hamamı Açık Hava Müzesi ve Ören Yeri , Roma İmparatoru Caracalla tarafından 212-217 yıllarında Sağlık Tanrısı Asklepion adına inşa ettirildi.

Roma Hamamı Açık Hava Müzesi ve Ören Yeri, içerisinde barındırdığı mezar stelleri, kitabeler ve mimari parçalardan oluşan bölümleriyle Ankara'nın önemli kültür hazineleri olarak tarihe ışık tutuyor.

AA muhabirinin derlediği bilgiye göre, Roma İmparatoru Caracalla tarafından milattan sonra 212-217 yıllarında Sağlık Tanrısı Asklepion adına yaptırılan Roma Hamamı, başkentin önemli kültür hazineleri olarak öne çıkıyor.

Ankara'nın tarihi merkezlerinden Ulus semtinin Çankırı Caddesi'nde yer alan Roma Hamamı, Roma İmparatorluğu döneminde yapılan en büyük hamamlardan biri olma özelliği taşıyor.

Yapılan araştırmalarda ören yerinin sadece hamam değil aynı zamanda bir höyük olduğu, aşağıdan yukarıya doğru Frig, Roma kısmen de Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerine ait yerleşim yeri olarak kullanıldığı belirtiliyor.

Yaklaşık 65 bin metrekarelik bir alanı kapsayan ve 1997-2001'de yapılan çalışmalar sonucunda açık hava müzesi görünümüne kavuşturulan tarihi mekanda, başkentin farklı bölgelerinden getirilen yaklaşık bin eser, mezar stelleri, kitabeler ve mimari parçalar ziyaretçiler için sergileniyor.

Taş bloklarla Elmadağ'dan su taşındı

Roma Hamamı'nın ortaya çıkarılması için arkeolojik kazı çalışmaları ilk olarak 1937'de başladı. Prof. Dr. Remzi Oğuz Arık tarafından yapılan kazılarda höyüğün Frig ve Roma devri katları ortaya çıkarıldı. Bu kazılar sonucunda ortaya çıkarılan Hamam binası, 1939-1943'te yapılan kazılarla da bütünüyle gün yüzüne çıktı.

Roma Hamamı'nın girişi, sütunlu bir revak kalıntısının çevrelediği spor alanına açılıyor. Bu revaklı avluda 128 mermer sütun ve Roma devri Ankara'sından toplanan yazıtların oluşturduğu zengin bir koleksiyon sergileniyor.

Yapılan kazılar sonucunda ortaya çıkarılan hamam binasında, "Palaestra" adı verilen beden eğitimi ve güreş yapılan bir merkez ile kapalı hamam kısımları bulunuyor.

Hamama su kaynağı sağlayabilmek için 40 kilometre uzaklıkta bulunan Elmadağ'dan taş bloklarla su taşınarak yaklaşık 100 bin kişiye hizmet verildiği biliniyor.

Hamam yaklaşık 500 yıl boyunca kullanıldı

Soyunma odaları, ılıklık, sıcaklık, soğukluk ve terleme odalarını bünyesinde barındıran hamam, yapıldığı dönem şartları açısından düşünüldüğünde oldukça işlevsel yapı olarak öne çıkıyor.

Odalar, ocaktan (külhan) gelen sıcak havanın rahat bir şekilde dolaştığı tuğla sütunlardan oluşan ve ocakçıların ateşi körüklemek için geçtikleri birtakım tünel ve geçitlerle birbirine bağlı bir yer altı ısıtma tesisatıyla destekleniyor.

Ayrıca kazılarda bulunan sikkelerden, hamamın yaklaşık 500 yıl boyunca kullanıldığı ve zaman zaman onarıldığı anlaşılıyor.

- Kitabeler Ankara'nın tarihiyle ilgili bilgi veriyor

Roma Hamamı ören yeri, 1997-2001 tarihlerinde yapılan çalışmalarla bir açık hava müzesi görünümüne kavuşturuldu.

Ören yerinde bulunan yaklaşık bin eser "mezar stelleri", "kitabeler" ve "mimari parçalar" şeklinde üç ana gruba ayrılıyor.

Spor alanının güney ve batı kanatlarında çoğunluğu Roma ve Bizans dönemlerine ait mezar stelleri, kuzey kanadında yazıtlı bloklar, postamentler ve su künkleri, doğu kanadında altar ve diğer mimari eserler, orta alanda da lahit ve aslan heykelleri sergileniyor.

Ayrıca ören yerinde sergilenen yazılı kitabeler Ankara'nın tarihiyle ilgili bilgiler veriyor. Bu kitabelerde, İmparator Vespasianus'un döneminde Ankaralı emekli askerlerin bir dernek kurması gibi dönemin ekonomik, sosyal, kültürel, ticari yapısı ve spor etkinlikleri hakkında bilgiler yer alıyor.

Bu alanda sergilenen diğer eserler ise sütun başlıkları, sütun kaideleri ve diğer küçük mimari parçalardan oluşuyor.

- Çankırı Caddesi'nin altında tarihi yol

Eskiden "Çankırıkapı" denilen bu tarihi alandan "Antik Ankyra" şehrinin kutsal inanç merkezi Augustus Tapınağı'na kadar uzanan sütunlu bir yolun bulunması dikkati çekiyor.

Cumhuriyet'in ilk yıllarında Çankırı Caddesi yapılırken ortaya çıkan bu sütunlu yol, çalışmalar nedeniyle yolun altında kaldı.

- Haftanın 7 günü ziyarete açık

Anadolu Medeniyetleri Müzesine bağlı Açık Hava Müzesi Sorumlusu arkeolog Nejat Çakmak, AA muhabirine yaptığı açıklamada, hamamda süren restorasyon çalışmalarının yüzde 90 oranında tamamlandığını söyledi.

Roma Hamamı Açık Hava Müzesi ve Ören Yeri'nin haftanın her günü ziyarete açık olduğunu ifade eden Çakmak, bu eserlerin daha yakından görülebilmesi için gezi parkurlarının ve çevre düzenlemelerinin de yapıldığını aktardı.

Süleyman Tunç, Sefa Şahin-  AA