Apameia
Apameia neresidir?
Apameia ismiyle kurulmuş 4 antik kent vartır. Bunlar:
1. Apameia: Suriye’nin batısında bulunan Hama şehrinin 55 km. kuzeybatısında, Orontes Nehri kıyısında yer alan antik kent.
Seleukos I Nikator tarafından yaklaşık MÖ 301’de kurulmuştur. Seleukos Krallığı döneminde kentte askeri karargah vardı ve savaş atları ve filleri burada yetiştirilirdi.
Marcus Antonius’un tarafını tuttuğu için Augustus kenti tahrip etti, MS 1. yüzyılda Claudia Apamea adıyla yeniden inşa edildi.
MS 3. yüzyılın ortalarında Sasaniler tarafından yağmalandı, sonra tekrar canlandı ancak Arapların eline geçmesinden sonra terk edildi. Geç İmparatorluk Döneminde (MS 4.-5. yy) kentte tanınmış bir felsefe okulu vardı.
Augustus döneminde kentin nüfusu 117 bin idi.
2. Apameia:Anadolu’nun güneydoğusunda yer alan antik kent. Urfa ili Birecik ilçesi Keskince Köyü sınırları içindedir.
Fırat Irmağı’nın kıyısındadır. Hemen karşı kıyıda aşağı yukarı çağdaşı olan Zeugma kenti vardır.
Seleukos I Nikator kenti kurmuş ve karısının ismini (Apama) verilmiştir.
3, Apameia: Makedonya kralı Philippos V tarafından MÖ 201 ’de tahrip edilen kente (Myrleia) Bithynia kralı
Prousias Fin'in karısının adına izafeten verdiği ad.
4. Apameia: Dinar.
Orta Anadolu’da, İsparta’nın kuzeybatısında, kurulmuş Frig kenti.
Kenti Midas’ın kurduğuna inanılmaktaydı. Önceki adı Kelainai’dir. Ionia’yı doğuya, Frigya’yı da güneye bağlayan yolların kesişim yerinde kurulu olan kent aynı zamanda doğal güzelliklere de sahipti.
Perslerin Frigya satraplığının merkezi idi.
Ksenophon şöyle yazar: “Büyük kralın (Pers kralını kastediyor) Kelainai’de Marsyas Irmağı’nın kaynağında hisarın eteğinde bir şatosu vardır.”
Söylendiğinde göre Kserkses bu şatoyu ve Kelainai hisarını Yunanistan’da bozguna uğradıktan sonra dönerken yaptırmıştır.
Büyük İskender Asya seferi sırasında bu kentten geçti ve en iyi generallerinden Antigonos I Monophtalmos’u satrap olarak burada bıraktı.
Seleukos krallarından Antiokhos I Soter kenti ovaya taşıyarak yeniden kurdu ve adını da annesi Apama’ya izafeten Apameia olarak değiştirdi.
Diğer Apameia isimli kentlerden ayrılması için buraya kutu ya da para kutusu anlamına gelen Kibitos lakabını verdi (bazı araştırmacılar bu lakabın kentin zenginliğini gösterdiği yolunda yorumlar yapmışlardır).
Bu yeni askeri koloni kenti, bölgeden geçen çok önemli yolların denetimini yapması yanında özellikle bir alışveriş merkezi olarak büyük önem kazandı.
Magnesia Savaşı’ndan iki yıl sonra, MÖ 188 yılında Romalılar ve Seleukoslar arasında yapılan ve tarihe Apameia Barışı olarak geçen antlaşma burada gerçekleştirildi.
Kent zaman zaman depremler ile yıkıma uğradı. Bunlardan biri Mithradates Vl’in bölgeye gelişinden hemen önce yaşanmış, kentin harap halini gören kral onarım için 100 talent bağışlamıştır.
Claudius döneminde gerçekleşen başka bir yıkıcı depremden sonra kentin ödemesi gereken vergilerin beş yıl süreyle ertelendiğini Tacitus’tan öğreniyoruz.
Strabon kendi zamanındaki Apameia’yı şöyle anlatır: “Apameia Asya’nın büyük bir ticaret merkezidir...bu kent ‘Efes’ten sonra ikinci gelir; burası hem İtalya’dan, hem de Hellas’tan gelen ticaret eşyasının genel ambarıdır.”
Heredotos ise mitolojik öyküde derisi Apollon tarafından yüzüldüğü anlatılan Marsyas’ın derisinden yapılan tulumun kendi zamanında kentte asılı olduğunu yazar.