Badiyah Camisi sanılandan 150 yıl daha genç
Birleşik Arap Emirlikleri’nde hala ayakta olan en eski cami Al Badiyah Camii, daha önce düşünüldüğünden 150 yıl daha sonra yapılmış olabilir. Şimdiye kadar 1400’lü yıllara tarihlendiğine inanılan caminin, şimdi muhtemelen 16. yüzyılda inşa edildiği ortaya çıktı.
Gulf News sitesinde yer alan habere göre; Yeni tarihleme, Abu Dhabi’deki Petrol Enstitüsünden jeokimyacı Dr. Julie Retrum ve arkeolog Michele Ziolkowski’nin üstlendiği bir projenin parçasıydı. Çalışmada, caminin yanı sıra, Rul Dibba ve Rul Dhadnah’taki iki eski kıyı gözetleme kulesinin yapımında kullanılan mercan bloklarının örnekleri toplanarak gerçekleştirildi.
Fujairah’ın Veliahtı Prensi Shaikh Mohammad, “Bu proje, Fujairah’nın tarihi ve miras bilgisine önemli katkı sağladı. Sonuçlardan çok memnunum. Yalnızca şimdiki ve gelecekteki araştırmalar için değil, geçmişe yönelik olarak da en son bilimsel tekniklerin kullanılmasının değeri ortaya çıktı.” dedi.
Fujairah doğu kıyısındaki tarihi ve arkeoloji alanlarının çoğu, sahil boyunca toplanan yerel olarak bol miktarda bir yapı malzemesi olan mercan taşı kullanılarak inşa edilmiş. Mercanlar canlıyken, deniz suyu kaynaklı eser miktarda uranyum ve diğer malzemeler sert iskeletlerinde korunur. Ölü mercandan kalan iskelet, binalarda kullanılan bu taşları oluşturuyor.
Mercan örnekleri ABD’deki Minnesota Üniversitesi’ne gönderildi ve burada uranyum-toryum radyometrik tarihleme adlı bir teknik kullanılarak tarihlendirildi. Bu da, yapım tarihleri hakkında yeni bilgiler verdi.
Bidiya camisi için yapılan araştırma, yapının inşa tarihini daha net bir şekilde verdi. Dr. Ziolkowski ve ekibinin yürüttüğü 1997 ve 1998 yıllarındaki arkeolojik kazılar sırasında bulunan kömür parçalarının radyokarbon tarihlemesi, yapının 1450-1655 yılları arasında inşa edildiğini göstermekteydi. Sahada bulunan çanak-çömlek parçaları ve porselenler de 16. yüzyıla tarihlendirilmişti.
Camideki mercan bloklarının ikisine uygulanan uranyum-toryum radyometrik tarihlemesi, 16. yüzyıla tarihlendi: 1530 yılı (Artı-eksi 71 yıl) ve 1599 yılı (Artı-eksi 9 yıl).
Retrum ve Ziolkowski, daha net tarih veren örneğe dayanarak, caminin büyük olasılıkla 1599 yılında inşa edildiğini söylüyor.
O dönemde, Portekiz, Arap Denizi’ndeki ticareti kontrol altında tutuyordu. Portekiz’in tarihi arşivleri, o dönemde Bidiya’da bir kalenin varlığına işaret ediyor.
Erman Ertuğrul - Arkeofili