Bakan Ersoy: Afet Bölgesi Kazı Başkanlığı oluşturacak
Hatay Arkeoloji Müzesi'nde düzenlenen 'Hatay Kültürel Mirasını Koruma Bilimsel Danışma Kurulu Toplantısı'na katılan Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, tescilli yapıların enkazındaki değerli kültür varlıklarının kurtarılması için Afet Bölgesi Kazı Başkanlığı oluşturacaklarını söyledi ve "Antakya çok katmanlı bir arkeolojik potansiyele sahip. O yüzden de sadece tescilli yapıları değil, arkeolojik yapı ve bulgular da söz konusu" dedi.
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Hatay Arkeoloji Müzesi'nde düzenlenen "Hatay Kültürel Mirasını Koruma Bilimsel Danışma Kurulu Toplantısı"nın ardından yaptığı açıklamada, Kahramanmaraş merkezli depremler sonrası geçen hafta kentte tarihi ve kültürel yapılarla ilgili inceleme gerçekleştirdiklerini söyledi.
Bakanlık olarak 11 ildeki kültür varlıklarının hasarlarının tespitiyle ilgili ilk andan itibaren hızlı bir çalışma başlattıklarını belirten Ersoy, şöyle devam etti: "Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğümüze bağlı 502 kişilik ekibimiz tespit çalışmalarını yoğun şekilde sürdürüyor. Aynı zamanda Vakıflar Genel Müdürlüğümüze bağlı 38 ekip ve 77 kişiden oluşan ayrı bir ekibimiz de vakıf mallarıyla ilgili tespitlerde bulunmaya devam ediyorlar.
Saha çalışmaları kapsamında mülkiyeti kamu ya da özel olmasına bakılmaksızın tüm tescilli kültür varlıklarının, diğer yapılardan ayrılmasını sağlayacak koruma levhaları takılmış olup ulaşabildiğimiz yerlere koruma bantları da çekilmeye devam ediyor."
Ersoy, Hatay Kültürel Mirasını Koruma Bilimsel Danışma Kurulu'nun ilk toplantısını yaptıklarını ifade ederek "Aldığımız kararlar doğrultusunda yetkin oldukları konularda destek verecek üniversiteleri de davet edeceğiz. Her üniversite yetkin olduğu konularda eğer gönüllü olarak çalışmak istiyorlarsa onlara da çalışma ortamlarını yaratmak istiyoruz." diye konuştu.
Kurtarılabilecek kültür varlıkları üzerine çalışma yapılacağını dile getiren Bakan Ersoy, şunları aktardı:
"Çok sayıda yapı hasar gördü, yıkıldı. Tescilli yapıların enkazı içinde kurtarılabilecek değerli kültür varlıklarımız var. İlk etapta hızlı şekilde Afet Bölgesi Kazı Başkanlığı oluşturuyoruz. Bu başkanlık ve ekipleri, bu işte uzman olanlardan oluşacak. Yıkılmış olan tescilli varlıkların enkazlarının içinden kurtarılabilecek değerleri, kültür varlıklarımızı çıkarıp koruma altına alacağız. İlk yapmamız gereken bu. Daha sonrasında bazı noktalarda enkazlar yolları kapatıyor, enkazlar yollar açılacak şekilde kontrollü olarak geriye çekilecek.
Bu enkazlar içerisinde daha sonra rekonstrüksiyon ve restorasyonda kullanabileceğimiz yapı malzemeleri var. Bunların da kurtarılması ve sağlıklı ortamlara çekilmesi gibi bir işlemimiz var. Bu işlemi de bu ekiplerle gerçekleştireceğiz."
Bakan Ersoy, uygulanacak yol haritasının ve temel ilkelerin kurul toplantılarında belirleneceğini vurgulayarak "Aldığımız kararlar doğrultusunda, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Vakıflar Genel Müdürlüğü ile Hatay'da ortak bir operasyon merkezi oluşturacağız. Bilimsel Danışma Kurulumuzun üyeleri de bu operasyon merkezinde toplanacaklar. Hızlı karar almamız ve hareket etmemiz açısından bunu da önemli görüyorum." değerlendirmesinde bulundu.
Kazı yapılması gereken alanlarda da çalışmaların olacağını belirten Ersoy, şöyle konuştu:
"Hatay, Antakya çok katmanlı bir arkeolojik potansiyele sahip. O yüzden de sadece tescilli yapıları değil, arkeolojik yapı ve bulgular da söz konusu. Biz, Bilimsel Danışma Kurulumuzla aslında bu bölgedeki yeni bir yol haritasını, hikayeyi beraberce yazacağız. Öncelikli kurtarılması gereken tescilli varlıkların kurtarılmasıyla ilgili çalışmaları yaparken, enkazdan doğru, tarihi, kültürel molozun çıkarılması bir yana tescilli yapıların hızlı şekilde restorasyonu ve rekonstrüksiyonu, aynı şekilde kazı yapılması gereken, yeni açılmış alanlarda kazı çalışmalarını başlatarak buranın yeniden bir hikayesini hep beraber yazacağız. Bununla ilgili gerekli istek, azim hepimizde var.
Bizi en çok sevindiren uzman arkadaşlarımızın, hocalarımızın da çok istekli ve gönüllü olmaları. Hocalarımızın dışında da üniversitelerimiz yetkinlikleri doğrultusunda katkı vermek istiyorsa onlara kapımız açık. Onlara da gerekli çalışma ortamını hep beraber yaratacağız."
Ersoy, sürecin şeffaf yürütüleceğini vurguladı.
Deprem bölgesindeki Osmanlı ve Selçuklulara ait eserlerin yanında cemaat vakıflarına ait eserlerin de hasar gördüğünü dile getiren Ersoy, hasar tespit çalışmalarının tamamlandığını ancak son yaşanan deprem nedeniyle bu çalışmaları yeniden yaptıklarını söyledi.
Ersoy, çok kısa süre içerisinde cemaat vakıflarına ait eserlerin son durumunu tespit edeceklerini kaydetti.
Toplantıya 14 cemaatin temsilcinin katıldığını aktaran Ersoy, "Cemaatlerimize ait, ağır, orta ve hafif hasarlı tescilli varlıklarımız var. Bunlar üzerinde tartıştık. Bundan sonraki planlamalarımız bölgede bulunan tüm kültür varlıklarımız gibi bu vakıflarımıza ait kilise ve havraların da bir an önce ihyasına yönelik olacak." diye konuştu.
Ersoy, bölgede bulunan tüm cami, kilise ve havraları yürütecekleri bu ortak projeyle ayağa kaldıracaklarını belirterek, "Antakya Rum Kilisesi'nden ağır hasarlı olan Meryem Ana Kilisesi'ne ve sadece eşyaları hasar gören Antakya Rum Katolik Kilisesi'ne tüm tescilli kültür varlıklarımızın restorasyon ve rekonstrüksiyon çalışmalarına bu hafta başlıyoruz." dedi.
Acil Eylem Plan çerçevesinde Hatay'ı tüm renkleriyle tekrar el birliğiyle ihya edeceklerini vurgulayan Ersoy, akademisyenlerden oluşturdukları bilim kuruluyla da bir toplantı yapacaklarını ve çalışmalara ivedilikle başlayacaklarını anlattı.
Ersoy, "Bilim kuruluyla birlikte ortak bir çalışmayla bu eserlerimizi geleceğe taşımak için gerekli adımları hep birlikte atacağız. Vakıflarımızla durumu tek tek değerlendirdik. Maddi gücü olanlar kendileri, maddi gücü olmayanlara Bakanlığımız kaynaklarından hem maddi hem teknik destek sağlayacağız. Tescilli kültür varlıklarımızın hızlı bir şekilde ayağa kalkmasını sağlayacağız." ifadelerini kullandı.
Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Restorasyon Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Zeynep Gün Ünal, coğrafyada çok büyük bir afetin yaşandığını söyledi.
Bölgede yürütülecek çalışmaların önemine işaret eden Ünal, şöyle konuştu: "Şu anda önemli olan, kaosa düzen getirecek hızlı müdahaleleri en az hata düzeyiyle yerine getirmek çünkü kültür varlıklarıyla ilgili her türlü çalışmada hatalar geri alınamayabiliyor. Şu anda burada oluşan kurulun birinci önceliği, elimizdeki kültür molozunun korunması, mevcut durumun tespit edilmesi ve travma sonrası yeniden yapılanma için kullanılabilecek her türlü bilimsel verinin ortak bir alanda toplanarak çalışılması. Çok büyük kaybımız var. Bu kayıplarımız kültür varlıkları, üç boyutlu kolektif hafıza. Burada yaşayan insanlar için çok önemli. Birinci önceliğimiz de bu hafızanın en kısa zamanda en doğru şekilde yerine getirilmeye çalışılması olacak."
Kafkas Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Muhammet Arslan insanlar ve şehirler gibi kültür varlıklarının da depremzede olduğunu belirterek şunları söyledi: "Bilim kurulumuzla Afet Bölgesi Kazı Başkanlığını kurma kararı aldık. Kazı başkanlığımız enkaz haline gelen binalarda özellikle kitabe, süslemeli taşlar gibi nitelikli eserlerin, mozaiklerin güvenli ve bilimsel bir şekilde toplanarak müzelerimizde koruma altına alınması amacıyla çalışmalar yapacak. Hatay merkezli olmak üzere afet yaşayan diğer illerimizdeki tescilli yapılarda da bu çalışmaları gerçekleştirmiş olacağız. Bölgede ikamet eden veya bölgedeki üniversitelerde öğrenim gören arkeoloji ve sanat tarihi bölümü öğrencilerine öncelik vermek üzere 2 günde çok hızlı bir şekilde sahaya inmeyi planlamaktayız."
Vakıflar Genel Müdürlüğü Cemaat Vakıfları Temsilcisi Süleyman Can Ustabaşı depremde hayatını kaybedenlere Allah'tan rahmet, yaralılara şifa diledi. İki büyük depremden sonra başta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve bakanların ivedilikle yaraları sarmak için bölgeye geldiğini belirten Ustabaşı, "Bu gayretler, bizi güvende hissettiriyor. Kültür varlıklarımız ülkemiz için çok değerli. Bunların tekrar ayağa kaldırılması için Bakanlık ve Vakıflar Genel Müdürlüğü olarak gerekli bütün destekler yapılacaktır. Bunları bilmek bizleri çok mutlu etti. Cemaat vakıfları Türkiye'nin çok önemli rengidir." diye konuştu.