Bakan Ersoy: Hatay'daki kültür varlıklarının yüzde 80'inin projesi hazır

Hatay Arkeoloji Müzesi'nde basın toplantısı düzenleyen Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, depremde hasar gören Hatay'daki kültür varlıkları konusunda ilk etapta kamuya ait olanların restorasyon çalışmalarına başlanacağını, kamuya ait olmayan kültür varlıkları konusunda da destek programları açıklayacaklarını söyledi..

Hatay Arkeoloji Müzesi'nde kentteki tescilli turizm varlıklarıyla ilgili düzenlenen istişare toplantısına katılan Bakan Ersoy, "Hatay Kültürel Mirasını Yaşatma Projesi" kapsamında üçüncü toplantıyı gerçekleştirdiklerini belirtti.

Depremlerde hayatını kaybedenler için başsağlığı dileklerini ileten Bakan Ersoy, önceki toplantılarda "koordinasyon merkezi" kurulması kararı alındığını hatırlatarak, şöyle dedi:

"Koordinasyon merkezi kurulma çalışmaları hızlandı. İnşallah 1 Mayıs'a kadar koordinasyon merkezi hizmete girmiş olacak. Antakya merkezde Vakıflar Bölge Müdürlüğünün yanındaki arazide 2 geçici hizmet ofisi, 31 geçici konaklama konteynerinden oluşan bir merkezi hızlı bir şekilde hayata geçiriyoruz. Diğer bölgelerden gelen uzman hocalarımız, uzmanlarımız ve profesörlerin de bu bölgedeki çalışmaları sırasında kalacağı bir merkezi hayata geçirmiş olacağız."

Toplantılarda hayata geçirilmesi kararı alınan "Afet Bölgesi Kazı Başkanlığının" kurulduğunu ve çalışmalarına başladığını aktaran Ersoy, şöyle konuştu:

"Şu anda tespit edebildiğimiz kadarıyla Hatay bölgesinde bu kapsama giren ilçeler dahil 180 noktada, Hatay dışındaki deprem bölgesinde de 15 noktada yapı var. İlk etapta 42 noktada keşif çalışmaları başlatıldı. Keşif çalışmaları tamamlananlarda da kazı çalışmaları gerçekleştiriliyor. 20'sinde kazılar bitti. Şu ana kadar 50'den fazla eser kurtarıldı. Bu kurtarılan eserler yine Hatay Müzemizdeki bir laboratuvarda bakım ve restorasyonları yapıldıktan sonra, eğer hak sahibi koruyacağını kabul ediyorsa envanter dahilinde zabıtla imzalı şekilde kendisine veriliyor. 'Benim durumum müsait değil, koruyamayacağım' diyorsa Hatay Müzesinin deposunda geçici koruma altına alınıyor. Bu şekilde, hızlı bir şekilde inşallah mart sonuna kadar Afet Kazı Başkanlığımız ilk süreci tamamlayacak."

Bakan Ersoy Hatay bölgesindeki 1109 tescilli yapıdan 720'sinin de Antakya bölgesinde olduğuna dikkati çekerek, şöyle konuştu:

"Yani ağırlıklı olarak yapılarımız Antakya bölgesinde. Çok büyük sayıda eserimiz maalesef hasar gördü bu depremlerde. Biz hasar tespit çalışmalarını 150 kişilik bir ekibimizle hızlı bir şekilde tamamlıyorduk. Ancak 20 Şubat'ta bir deprem daha olduğu için bazı çalışmaları tekrar baştan başlatmak zorunda kaldık ama çok kısa sürede bu hasar tespit çalışmaları da tamamlanmış olacak. Şu ana kadar biz bir envanter de oluşturmaya çalışıyoruz. Tescilli kültür varlıklarımızın, yaptığımız araştırmada yüzde 80'ine yakınının rölövesinin ve projesinin aslında Anıtlar Kurulunda ve Kültür Bakanlığında olduğunu gördük. Yüzde 20'lik kısmıyla ilgili eksiklikler var. Bu anlamda tamamlayabilmek için YÖK üzerinden üniversitelerimizle de bağlantıya geçtik. Bütün üniversitelerimizden bu yapılarla ilgili ellerindeki ne kadar dokümantasyon varsa, resim bilgi vesaire bize iletmelerini istedik. Onlar da bize gönderiyorlar. Belediyeden de arşivinde varsa bu tarz belgeleri isteyeceğiz. Bunlara en yakın şekildeki evrakları tamamlayıp kurulumuzun, bunların ihyası sırasında gerekli proje onaylarını doğru şekilde hazırlamasını sağlamayı hedefliyoruz."

Afet Kazı Başkanlığının görevini tamamlamasının ardından "kültürel enkazın kaldırılması" aşamasına geçeceklerini dile getiren Ersoy, yerinde korunacak enkazları yerinde korumaya çalışacaklarını kaydetti.

Yer müsait değil ise belli bir noktaya kontrollü bir şekilde kaldırıp sonra bunların ayrıştırılmasının yapılacağını ifade eden Ersoy, "Kullanılabilir enkazın ayrıştırılıp o kültür varlığının ihyası sırasında tekrar kullanılması gerekiyor. Onların ayrıştırılması tamamlanacak ve bu şekilde ikinci aşamayı da tamamlamış olacağız. Özellikle taş yapılar için gerekli ihtiyacın hangi ocaklardan sağlanacağını tespit edeceğiz. Bu ocakların kapalıysa mümkünse hayata geçirip özgün malzemenin üretilmesini sağlamak da üçüncü aşamamız olacak." dedi.

Ersoy, Bilim Kurulunu genişletmeye devam ettiklerini anlatarak, Hatay konusunda destek olacak gönüllü üniversiteler ve akademisyenlere kapılarının açık olduğunu, uzmanların kendilerine başvurabileceğini, ellerindeki dokümanları Bilim Kuruluna devredebileceğini söyledi.

Hatay konusunda uzmanlaşmış gönüllülere Bilim Kurulunda yer vereceklerini söyleyen Ersoy, şunları kaydetti:

"Ön çalışmaları tamamlanan bazı noktalarda da mart sonu itibarıyla ihya çalışmalarına başlayacağız. İlk etapta kamu kurum ve kuruluşlarına ait noktalarda bu çalışma başlıyor. Vakıflar Genel Müdürlüğümüz ve Kültür Varlıkları Genel Müdürlüğümüze ait bazı yapılarda mart sonu itibarıyla ihya çalışmasına başlıyoruz. Kültür varlıklarımız öncelikli olarak Hatay Müzesi'nin yeniden ihyasıyla ilgili çalışmayı mart sonunda başlatıyor. Vakıflar Genel Müdürlüğümüz de şu an için deprem bölgesi genelinde 24 eserin çalışmasını tamamladı. Onları da mart sonuna kadar ihya aşamasına getiriyoruz, inşaat çalışmalarını başlatıyoruz. Bilim kurulumuz bölge genelinde tespit yapmaya devam ediyor. Burada jandarmadan da destek oluyoruz. Yağmurda da çalışabilecek dron sistemlerini kullanıyoruz."

Bakan Ersoy, bugünkü toplantının ana konularından birinin de kamu kurum ve kuruluşlarına ait olmayan kültür varlıklarıyla ilgisinin bulunduğunu belirterek, sözlerini şöyle tamamladı:

"Ne tür destekler vermemiz gerekiyor, kültür varlıklarının ihyası çalışmalarına nasıl başlayabiliriz, onunla ilgili fikir teatisinde bulunduk. Özellikle bakanlığımızdan belgeli tescilli yapılarda işletme belgesi olan tescilli yapıların mülk sahiplerini davet ettik. Onlarla görüş alışverişinde bulunduk. Mevcut mevzuatımız bu tarz bir afette yeterli olamayacağı için mevcut mevzuatlarımızda, yönetmeliklerimizde bazı değişikliklere gideceğiz. Bu kapsamda mevzuatımızın izin verdiği destek limitlerinde ve ürünlerinde çeşitliliğe gideceğiz. Biz kendilerine bundan sonraki sürece nasıl başvuracakları konusunda da bilgi verdik. O başvuruları yapacaklar. Biz de hızlı bir şekilde nisan ayı içinde yönetmeliklerimizde değişikliğe gidip hızla başlamak isteyen arkadaşlarımıza öncelikli olarak teknik destek, sonrasında proje desteği, sonrasında da mali uygulama desteği şeklinde üç tane destek programını açıklayacağız ve onların da faydalanmasını sağlayacağız. Amacımız Hatay ve Antakya'da öncelikli olarak kültür, sanat ve turizmin ön planda olduğu yeni bir hikaye oluşturmak. Bu hikayeyi de bu işin uzmanı, burada yaşamış insanlarla, onların fikirlerini alarak hep beraber oluşturmak. Bununla ilgili devlet olarak yapmamız gerekenleri, atmamız gereken sorumluluklarımız da var. Bu sorumluluklarınız da bilincinde olarak hareket ediyoruz."

Toplantıya, Hatay Milletvekili Hüseyin Yayman, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürü Gökhan Yazgı, Hatay Kültür ve Turizm İl Müdürü Hüsnü Işıkgör de katıldı.