Bedri Rahmi Eyüboğlu'nun mozaikleri NATO karargahını süslüyor
Bedri Rahmi Eyüboğlu'nun 1959'da yaptığı mozaik duvar, 1960'ta Türk hükümeti tarafından o zaman Fransa'nın başkenti Paris'te bulunan NATO karargahına hediye edildi.
Türkiye'nin 1960 yılında NATO'ya armağan ettiği Bedri Rahmi Eyüboğlu imzalı mozaik, NATO'nun karargah binalarını süslemeye devam ediyor.
Türk sanatçı Bedri Rahmi Eyüboğlu'nun 1959'da yaptığı mozaik duvar, 1960'ta Türk hükümeti tarafından o zaman Fransa'nın başkenti Paris'te bulunan NATO karargahına hediye edildi.
NATO'nun tarihindeki ilk karargah binası, ittifakın 1949'da kurulmasının ardından ilk olarak Londra'da bulunuyordu. Karargah, 1952'de Paris'e taşındı. 1960'ta ise NATO için ilk kez karargah olarak hizmet vermesi amacıyla inşa edilen bina kullanıma girdi.
Bu binaya müttefik ülkeler bazı katkılarda bulunuyordu. Türkiye de dönemin tanınmış sanatçısı Bedri Rahmi Eyüboğlu'nun özel olarak NATO için Paris'te yaptığı mozaiği ittifaka armağan etti.
Anadolu motifleriyle süslü 10 ton ağırlığındaki yaklaşık 50 metrekarelik bu anıtsal mozaik Paris'teki 6 katlı NATO karargahının en üst katında bulunan restoran bölümünün avlusuna yerleştirildi. Açılış, dönemin NATO Genel Sekreteri Paul-Henri Spaak tarafından yapıldı. O dönem NATO'da çalışanlar, askerler, diplomatlar ve konuklar Bedri Rahmi'nin mozaiği eşliğinde yemeklerini yedi.
1966'da Fransa NATO'nun askeri kanadından çekilmeye karar verince ittifakın karargah binasının da yerini değiştirmek gerekti. NATO'nun yeni yerinin Belçika'nın başkenti Brüksel'de olması kararlaştırıldı. Böylece Bedri Rahmi'nin mozaiğinin yeni adresi de artık Brüksel'de 1967'de hizmete giren yeni karargah binası olacaktı.
Türk mozaiği, 1967'deki taşınma sırasında devasa vinçler aracılığıyla Paris'teki binanın 6. katından alındı ve Almanya'dan özel olarak bu iş için getirilen araçlarla Brüksel'e götürüldü. Eser, yerleştirildiği yeni NATO karargah binasının girişinde uzun yıllar gelen ve gidenleri selamladı.
2016'ya gelindiğinde NATO'nun şu anda bulunduğu karargah binasının inşaatında sona yaklaşıldı. Bedri Rahmi'nin mozaiğinin adresi de yine değişecekti. Yeni adres için yolculuk bu kez kısa sürdü. Çünkü Brüksel'deki yeni karargah, eski binanın önündeki caddenin hemen karşısındaydı.
Böylece 50 metrekarelik ve 10 ton ağırlığındaki sanat eseri yine devasa vinçlerle birkaç yüz metre taşınarak şu andaki yerine yerleştirildi.
Mozaik, şu anda NATO'nun yeni karargah binasında ana girişin karşısındaki otoparkta duruyor.
Türk halk sanatından izler
Modern Türk sanatının tanınmış kişilerinden ressam, heykeltıraş, yazar ve şair Bedri Rahmi Eyüboğlu, NATO için özel olarak tasarladığı mozaiği 1959'un sonunda yapmaya başladı. Öğrencileriyle çalışan Bedri Rahmi, eserini 6 ayda tamamladı.
Mozaik, modern çizgilerle Anadolu motiflerinin harmanlanmasından oluşuyor. Kırmızı rengin hakim olduğu mozaikte Anadolu'da sıkça rastlanan Türk motiflerine atıflar bulunuyor.
Kilim motiflerinin yanı sıra nazar boncuğu gibi Anadolu kültüründen izler taşıyan mozaik, renkleri ve desenleriyle Türk halk sanatını yansıtıyor.
AA Ömer Tuğrul Çam