Bes: Bisu

Bes nedir? Bisu nedir? Mısır'ın cüce tanrısı Bes kimdir?

Bes (Bess, besa, Bisu);  Antik Mısır'n geç dönemlerinde tapınıldığı tahmin edilen cüce tanrı veya  koruyucu ruh ya da cindir. Özellikle Mısır Hanedanlık dönemi sonrası tapınılan bir ev tanrısı olduğu anlaşılmaktadır. Bes mıhtemelen ev tanrısı olduğu için adına tapınak yoktur.

Hanelerin, özellikle hamile ve lohusa kadınların, annelerin, çocukların koruyucusu olarak tanımlanırdı. Müzik, dans ve iyi yemekle ilişkilendirilir, çocuklar eğlendirdiği ve koruduğuna inanılırdı.

Arkeolojk keşiflere göre Bes için evlerde özel köşeler hazırlandığı anlaşılmaktadır. Pek çok mitolojide bu tanrının benzeri belki öncülü sayılabilecek, görünümüyle kötülükleri ve kötü cinleri uzaklaştıran tanrı ya da koruyucu cin tasvirleri bulunmaktadır.

Cüce Tanrı olarak tanımlanan Bes; vahşi görünümlü komik bir cüce olarak ve yuvarlak bir yüzle tasvir dilmiştir. Çömelmiş, çarpık bacaklı, tüylü, kaslı, basık burunlu tasvirleri de yaygındır. Mısırlı tanrılar genelde profilden betimlenirken, Bes cepheden betimlenmiştir.

İstanbul arkeoloji müzesinde; sakallı ve boynuzlu, elinde başının yerinde bir oyuk olan arslanı bacaklarından tutan, ürkütücü ve devasa (boyu yaklaşık 4-5 metrelik) Tanrı Bes heykeli vardır. 

Bes'in diğer adları Besa ve Bisu kedi ve koruyucu anlamlarına da gelmektedir. Mısırlıların; yılanlardan, farelerden ve hububat zararlılarından ürünlerini korumak için kedileri de kutsallaştırdıkları biliniyor.

Hanedanlık döneminde revaç gören Bess kültü, Yeni Krallık döneminde fazla yaygın değildir.