Bias

Bias kimdir?

Bias: Yedi Bilge arasında adı sayılan Prieneli Hukukçu, Şair. 

Teutamos’un ya da Teutamides’in oğludur. MÖ 570’e doğru dünyaya geldiği ve çok uzun yaşamıştır.

Doğrular adına, sözü sanat yapan bir söylevci. Priene’nin yasalarını derlediği söylenir.

Bias İonia üzerine yaklaşık iki bin dizelik bir şiir yazmış, bu şiirde özellikle mutlu olmanın yollarını anlatmış. Priene’liler onun adına bir tapınak yapmışlar, tapınağın adını Tutameion koymuşlar.

Bias’ın bize kadar gelen özdeyişlerinden bazıları şöyle:

- İnsanların çoğu onursuzdur.
- Kendine aynada bak: güzel buldunsa onurlu bir biçimde davran, çirkin buldunsa doğanın eksikliğini onurlu bir biçimde davranışınla kapat.
- Bir işe girişirken yavaşlığı elden bırakma, ama iş başlayınca var gücünle çalış.
- Acelecilikten ve gevezelikten uzak dur, böylece yanlış yapmaktan kaçınmış olursun, yoksa yanlışlara üzülmek için çok beklemeyeceksin.
- Aptal da kötü de olma.
- Sakınmazlık etme.
- Sakınmayı sev.
- Yaptığın şeyi düşün.
- Saygılı bir dinleyici ol.
- Yeri gelince konuş.
- İyi bir iş yaptığın zaman onu tanrılardan bil, kendinden değil.
- Gençliğinde eyleme, yaşlılığında erdeme bağlan.

Lidya Kralı Alyattes Priene'yi kuşattığı yıllarda zekası sayesinde kuşatmanın kalkmasını sağlamıştır.

Kuşatmanın ilk ayının sonunda kıtlık yaşanmaya başlamıştır. Bias ise iki eşek alarak elindeki kısıtlı yiyeceği hayvanlara yedirmiştir. Karınları iyice şişen hayvanları Alyattes'in ordugahına yollamış, hayvanları gören Alyattes şehre uzun süre yetecek kadar yiyecek stokunun olduğunu düşünmüştür. Bunun üzerine şehirdeki durum hakkında bilgi edinmesi için Priene'ye elçi göndermiştir. Bias'ın önerisiyle elçinin kabul edileceği salonda dev kum yığınları oluşturulmuş, üzeri de şehirdeki son tahıllar ile örtülmüştür. Yığınları gören elçi durumu ilettiğinde ise Alyattes şehirde büyük miktarda yiyecek stokunun olduğuna iyice inanmış ve kuşatmayı kaldırmıştır.

Bu olaydan yıllar yıllar sonra Alyattes tekrar Priene'yi ele geçirmek için bir donanma hazırlamaya başlamış ve yine Bias zekasıyla Alyattes'i şehre düzenleneyeceği seferden vazgeçirmiştir. 

Diogenes Laertios Bias’ın ünlü sözünün “Halk yığınları kötüdür” olduğunu aktarır.

Herodotos ise Pers tehditine karşı Bias’ın İonlara Sardunya Adasına gitmelerini tavsiye ettiğini yazar.

2. Bias:  Kâhin Melampus'un kardeşi, onun serüvenlerine katılır.