Bilginin Arkeolojisi: L'archeologie du savoir

Bilginin Arkeolojisi nedir? Bilginin Arkeolojisi'nin yazarı kimdir? Bilginin Arkeolojisi kitabı ne anlatır?

Ünlü Fransız filozof Michel Foucault'un bilginin evrimi üzerine bir kitabıdır. Foucault, eserinde bilgi arkeolojisini ''kopukluk'' kavramı kapsamında değerlendiri ve düşünce tarihinin görünüşteki sürekliliği altında, kesintiler olduğunu göstermeye çalışır.  Foucault, buna gidimli olaylar alanı der. Ona göre bu alan, iki kopukluk arasında yer alan ve sözlü ya da yazılı olan önermeler topluluğu tarafından kurulmuştur ve önemli olan bu önermelerin temel özelliklerini bulup çıkarmaktır.

Filozof Michel Foucault'ya göre arkeoloji nedir?

Bilginin Arkeolojisi adlı eserinde (özgün adı: L‘archéologie du savoir) Foucault’nun göstermeye çalıştığı şey, dilin bölgesi, arşivin anlamı ya da söylenmiş olan şeylerin alanıdır. Ona göre arkeoloji, söylemleri arşivin içinde özelleşmiş pratikler olarak betimler. Söylemsel oluşumların ve ifadelerin baştan sona katedilmiş alanı, tasarlanmış genel teorileri ve uygulama alanları hakkında yapılmış çözümleme arkeoloji adını alır.

1926 yılında Fransa’nın Poitiers kentinde doğan Michel Foucault hem düşünceleri hem de yaşantısıyla kendisini özgürlüğe adamış bir filozof ve aktivisttir. Belki de onu anlamanın en doğru yolu, söyleşilerde kullandığı şu ifadelerdir: “Yaşamın ve çalışmanın temel amacı, kişinin başlangıçta olmadığı kişi olmasıdır” ve “kitaplarımın her biri benim yaşam öykümdür”. Foucault hem kendisinin hem de başkalarının herhangi bir kategorik çerçevenin içine yerleştirilerek nitelenmesinden ya da yargılanmasından son derece rahatsızlık duyardı mutlaka ama onu anlatmaya giriştiğimizde bulabileceğimiz en uygun sıfat yine de, kendisinin kullandığı Düşünce Sistemleri Tarihçisi olacaktır.

Foucault’nun düşünce hayatına bütünüyle egemen olan üç ana kavram vardır. Çözümlemelerinin “düşünce sistemleri”ne ilişkin olanları arkeoloji, “iktidar biçimleri”ne ilişkin olanları geneoloji, “kendine özen gösterme”ye ilişkin olanları ise etik ile belirlenen, üç ayrı dönemde yapılır. Foucault için Klasik olan xvıı. ve xvııı. yüzyıllar ile Modern olan xıx. ve xx. yüzyıllarda, bu dönemlere ilişkin oluşumları hem teorik hem de pratik alanlarında yöneten epistemelerin farklı olması nedeniyle, farklı biçimlerde görünen ve incelenen aynı pozitifliklerin (hayat, emek, dil) bilgisi hakkında gerçekleştirilen derinlemesine bir çözümleme yönteminin adıdır Bilginin Arkeolojisi. Bu çözümleme yöntemi, onun alt başlığı “psikiyatrinin arkeolojisi” olan Klasik Çağda Deliliğin Tarihi, alt başlığı “tıbbi bakışın arkeolojisi” olan Kliniğin Doğuşu ve yine alt başlığı “insan bilimlerinin arkeolojisi” olan Kelimeler ve Şeyler adlı eserlerinde uygulanmıştır.

Bilginin Arkeolojisi kitabının künyesi

Kitabın Adı: Bilginin Arkeolojisi
ISBN: 978-975-539-625-5
Baskı: 3.Baskı - 2016
Özgün Adı: L‘archéologie du savoir
Yayın No: 602
Dizi No: 235
Sayfa: 272
Dizi: İnceleme
Yazar: Michel Foucault
Çeviri: Veli Urhan
Yayıma Hazırlayan: İlkay Özküralpli
Düzelti: Esra Koç
Dizgi: Hediye Gümen
Kapak Düzeni: Gökçe Alper
Editör: İlkay Özküralpli