Bilinen en eski sulama kanalları Kafkasya'da keşfedildi
Güney Kafkasya’daki su kanalları, şaşırtıcı şekilde Neolitik toplumların su yönetimine bilinenden çok önce başladığını gösteriyor. Gürcistan ve Azerbaycan'ın kuzeybatısında keşfedilen hidrolik yönetim sistemleri, sulama teknolojisinin daha önce sanıldığı gibi Ortadoğu'da değil Kafkasya'da ortaya çıktığına yorumlanıyor.
KAFKASYA'DA 8 BİN YILLIK SULAMA KANALLARI KEŞFEDİLDİ
Mezopotamyadakilerden daha eski sulama kanalları bulundu. Gürcistan Cumhuriyeti'nin Kvemo Kartli bölgesindeki Marneuli kenti yakınlarındaki Neolitik yerleşim alanı Gadachrili Gora'da keşfedilen su kanalları, hidrolik altyapılar ve sulama teknolojilerinin tarihi kronolojisini değiştirecek gibi görünüyor.
Kafkasya'daki neolitik köy Gadachrili Gora'da yaklaşık 8 bin yıl önce (M.Ö. 5900) kullanıldığı tespit edilen, nehirlere kanal açarak arazi sulamayı sağlayan hidrolik yönetim sistemi, Fransız Üniversitesi Versailles St Quentin ve Doğa Tarihi Müzesi (Muséum d'Histoire Naturelle) ekiplerinin Kafkasya bölgesinde eski çağlara ait bitki örtüsü, peyzaj sistemleri ve toplumların evrimini araştırma çalışmaları sırasında keşfedildi.
7 BİN YIL ÖNCE YAŞANAN SEL SONRASI SİSTEM TAHRİP OLDU
Quaternary Science Reviews (Kuvaterner Bilim İncelemeleri) dergisinde, Küçük Kafkaslarda (Gürcistan) Neolitik Su Yönetimi ve Taşkın (Neolithic water management and flooding in the Lesser Caucasus (Georgia) ) başlığıyla ve V. Ollivier, M. Fontugne, C.Hamon, A.Decaix, C.Hatté, M.Jalabadze imzaları ile yayınlanan 1 Ekim tarihli makaleye göre; kanallar bir sel baskını sonrası insanların köyü terk etmesiyle tahrip olmuş görünüyor.
Makaleye göre; M.Ö. 5900'lü yıllarda kullanıldığı tespit edilen su sisteminin, M.Ö. 5750 ila M.Ö. 5430 yılları arasında tahrip olduğu ve yerleşimcilerin alanı terk ettiği anlaşılıyor.
Fransız Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi'nden (CNRS: Le Centre National de la Recherche Scientifique) edinilen bilgilere göre neolitik çağ sulama kanalların kullanım tarihinin belirlenebilmesi için arkeolojik alandan çıkan tohumlar üzerindeki izotopik analizler kullanıldı.
Araştırma ekipleri, alandan elde edilen numunelerin radyokarbon tarihlendirmesi (C-14) ve kararlı izotop analizleri sayesinde sulama kanallarının ayrıntılı rekonstrüksiyonunu oluşturmayı başardı.
MEZOPOTAMYA'DAKİ SULAMA SİSTEMLERİNDEN DAHA ÖNCEYE TARİHLENİYOR
Daha önce bilinen en eski sulama sistemi Ortadoğu'da (Mezopotamya'da) M.Ö. 5500 yıllarına tarihleniyordu. Nehirlere açılan kanallar vasıtası ile suyun yönlendirilmesini sağlayan hidrolik sistem, ilk sulama teknolojisinin Ortadoğu'da kullanıldığını tahmin ettiriyordu. Ancak Güney Kafkasya’da yeni keşfedilen su kanalları, şaşırtıcı şekilde Neolitik toplumların su yönetimine çok daha önce başladığını gösteriyor.
**************************************************************************
Gadachrili Gora neolitik bölgesinin genel görünümü ve alandaki neolitik yerleşimler: 1) Aruchlo 2) Shulaveri Gora 3) Gadachrili Gora 4) Goy Tepe 5) Menteş Tepe 6) Kamil Tepe 7) Aratashen 8) Aknashen
**************************************************************************
CNRS elde bilgiler ışığında şu noktaların önemine dikkat çekiyor.
M.Ö. 5900'lü yıllara tarihlenen ( Yaklaşık 8000 yıllık ) en eski hidrolik yönetim sistemi keşfedildi.
İlk sulama sistemleri nehir suyunu yönlendiren kanalların kullanımı yoluyla oluşturuldu
En eski tarihli hidrolik inşaat mühendisliği olayı tanımlandı. Antropojenik kanallar Neolitik köyün sular altında kalmasıyla yok oldu. Bu olay sonucunda Kafkasya'da mimari değişiklikler yaşandı ve hidrolik yönetim sistemleri muhtemelen terk edildi.
Aynı türdeki yapıların aynı dönemde kuzey-batı Azerbaycan'da (Menteş Tepe) varlığı tespit edildi.
Prehistorya döneminde su yönetimi uygulamalarının gelişimi kronolojisi, coğrafi ve toplumsal kökenleri ile yayılma modelleri bu keşif sayesinde yeniden gözden geçirilmek zorundadır.
Geçmişteki iklim değişiklikleri ve arazideki hidrosistemlerin çevresel etkileri araştırılmalıdır. Asya ve Avrupa'daki Neolitik toplumların gelişmesine eşlik eden bu yeni uygulamaların araştırılması, özellikle Kafkasya'ya komşu ortamlardaki toplumları etkilemesi yönüyle önemlidir.
arkeolojikhaber.com