Bulgar arkeolojisi de kaz-işlet ve definecileri tartışıyor

Bulgar arkeolojisinin geçen yılki bulguları, Bulgar Arkeolojisi 2017 sergisinde ziyaretçilere açılırken Bulgaristan'da arkeolojinin gündemdeki iki temel konunun Türkiye arkeolojisi ile paralel oluşu dikkat çekti: Avrupa ülkelerinde başarısız olduğu belirtilen Kaz İşlet projesi ve sayıları 30 bini bulan defineciler.

 

Bulgaristan Bilimler Akademisine (BAN) bağlı Ulusal Arkeoloji Enstitüsü'ne düzenlenen Bulgar Arkeolojisi 2017 sergisi nedeniyle düzenlenen basın toplantısında Bulgar arkeolojisinin önemli sorunları gündeme getirildi. 

Her yıl düzenlenmesi gelenekselleşen ve bu yıl 11. kez açılan sergide, yıl içinde arkeologların bulduğu eserler, fotoğraflarla desteklenerek sunuldu. 14 Şubat Arkeoloji Günü açılan sergide 22 arkeoloji tesisinden 340 yeni bulgu ve 50 araştırma projesinden fotoğraflar yer aldı.

Bulgar Radyosunun haberine göre sergi hakkında basın toplantısı düzenleyen arkeolog doktor Kamen Boyaciev “Belki de şimdiye kadar düzenlemediklerimiz arasında en zengin ve kapsamlı sergi bu oldu. Bulgular en eski tarihlerden başlayarak, orta ve geç Paleolitik dönemine ve Geç Ortaçağ yıllarına kadar uzanıyor” dedi.

Sergideki eserler arasında Güneybatı Bulgaristan’nın Damyanitsa köyünde bulunan ve M.Ö 6. yüzyıla ait olduğu tahmin edilen keramik eşyalar  da var.  Keramik eşyalar arasında Geç Cilalı Taş devrine tarihlenen eserler de var. Blagoevgrad’a bağlı Damyanitsa köyündeki keramik eşyalar geçen yıl da serginin gözde eserleri arasındaydı ama bu yılki bulguların daha zengin oluşu dikkat çekti.

Antik kırmızı krater (şarapla su karışım kabı). MÖ V. yy’ın ikinci yarısı Apolonia Pontika( günümüz Sozopol). Eros’un bronz figürü. Roma dönemi, MS I. yy, Antik Serdika, “Sv. Nedelya” meydan alanı, Sofya. Melek Cebrail’in sabuntaşı ikonu. X-XI. yy. Sonları Ortaçağ şehri Trapezitsa. Antik kırmızı krater(şarapla su karışım kabı). MÖ V. yy’ın ikinci yarısı Apolonia Pontika(günümüz Sozopol). Eros’un bronz figürü. Roma dönemi, MS I. yy, Antik Serdika, “Sv. Nedelya” meydan alanı, Sofya. Melek Cebrail’in sabuntaşı ikonu. X-XI. yy. Sonları Ortaçağ şehri Trapezitsa. Bronz flüt, 2. yy. Deultum Roma şehrinin nekropolü, günümüz Burgas, Debelt. Yeşim taşı kemeri. 14. yy. Kaliakra Ortaçağ şehri. Yeşim taşı kemeri. 14. yy. Kaliakra Ortaçağ şehri.

Dr. Kamen Boyaciev; "Trapezitsa’da süslemeleri çok iyi korunmuş ikon bulduk. Kaliakra’da yeşim taşı bir kemer tokası bulduk. Yapımındaki ustalık ve detayların inceliği bugün gerçekten insanı şaşırtıyor. Günümüz Varna’ya kadar nasıl geldiği de soru işaretleri yaratıyor. Söz konusu kemer tokası Yuan Hanedanlığı döneminde (1206-1368) Çin’de yapılmış ve 14. Asırda Bulgar topraklarına getirilmiş. Dolayısıyla o yıllarda Bulgarların bu Uzakdoğu ülkesiyle bile ticaret yaptığı ortaya çıkıyor" dedi.

 BULGAR ARKEOLOJİSİNİN ÖNEMLİ SORUNLARI

Ulusal Arkeoloji Enstitüsü Müdürü Doçent Doktor Lüdmil Vagalinski Bulgar ve Avrupa arkeolojisinde önemli sorunları da dile getirdi. Vagalinski'ye göre en büyük sorun özel sektörün arkeoloji kazıları yapabilmesine imkan tanınması ve sayıları 30 bin aşan defineciler ki bunların bir kısmı örgütlü çalışan kaçakçılardan oluşuyor.

  "Arkeolojik araştırmalar yapmak üzere bazı özel birliklere izin veriliyor. Şimdiye kadar mevcut yasalara göre sadece devlet kurumları arkeolojik kazılar yapabilirdi. Ancak yeni düzenlemeyle STK olan bazı özel kurumların da araştırmalar yapmasına izin verilmesi isteniliyor. Bir çok Avrupa ülkesinde özel arkeoloji düzenlemesinin olumlu sonuçlara yol açmadı. Bulgaristan’da bu sorun yasadışı define avcılarından dolayı daha da ciddi boyut alabilir. Avrupa’da ve hatta belki dünyada da 30 bin aktif çalışan kaçak define avcısının bulunduğu başka bir ülke bilmiyorum. En azından bu kadar var, daha fazla da olabilir sayıları. Bunlar hiç durmadan çalışıyor, kazıyor. Define avcılarıyla baş etmeye çalışan kurumlardan bu sayıyı biliyorum. Şimdilik onlarla mücadele başarılı değil.  Bu problemleri bir tarafa atacak olursak, Bulgar arkeologları işini yapıyor ve “sistem çarkı dönüyor”

Arkeoloji Enstitüsü’nün bundan sonraki sergisi “Antik Trakya’da spor” başlığını taşıyacak. Yeni sergi 1 Nisan tarihinde açılacak.

arkeolojikhaber.com