Demiryollarının nostaljik tarihi bu müzede

Sivas'ta, buharlı lokomotif ve yük vagonlarının onarımı için 1939'da "Sivas Cer Atelyesi" adıyla kurulan fabrikada bulunan müze, ziyaretçilerini nostaljik bir demiryolu tarihi yolculuğuna çıkarıyor

SİVAS: Türkiye Demiryolu Makinaları Sanayi (TÜDEMSAŞ) müzesi, Osmanlı dönemi ve sonrasında "demir ağlar" için üretilen ve kullanılan parçalarla zi̇yaretçi̇leri̇ne nostalji̇k bi̇r gezi̇ imkanı sunuyor.

Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryollarının kullanmakta olduğu buharlı lokomotif ve yük vagonlarının onarımı için 1939 yılında "Sivas Cer Atelyesi" adıyla kurulan ve TÜDEMSAŞ adı altında çalışmalarını sürdüren fabrika bünyesinde faaliyet gösteren müze, sergilenen 3 bi̇n parçalık anti̇kalarla geçmişten günümüze ışık tutuyor.

Kuruluşundan bu yana fabrikada üretilen ürünlerin sergilendiği müzede, vagon prototip maketlerinden, en küçük vagon parçalarına birçok ilgi çekici malzeme yer alıyor. Osmanlı dönemine ait demiryolu plakalarının bulunduğu müzede, yine içlerinde TÜDEMSAŞ personelince yapılmış aletlerin de bulunduğu çeşitli tarihi müzik enstrümanları da sergileniyor.

Müzede, TÜDEMSAŞ teknik personeli tarafından ilk yerli otomobil "Devrim" için yapılan motor bloklarının kalıpları da ziyaretçilerin en çok ilgi gösterdiği ürünler arasında yer alıyor.

TÜDEMSAŞ Genel Müdür Yardımcısı Ahmet İzzet Göze, AA muhabirine yaptığı açıklamada, yaklaşık 20 yıl öncesinde toplanmaya başlanan 3 binin üzerinde parçanın müzede sergilendiğini söyledi.

Fabrika çalışanlarının müze için birçok parça topladığını dile getiren Göze, "Arkadaşlarımız müze için uygun gördükleri malzemeleri getirdiler. 2010 yılında da bu bina düzenlenince daha geniş bir ortam oldu. Elimizde 100 yıllık parçalar da var. 1889 yılına ait bir ray parçasını da sergiliyoruz. Müze için birçok parça topladık, parça toplama işlemimiz de halen devam ediyor." diye konuştu.

Göze, müzede eski dönemlerde ve farklı ülkelerin ürettikleri bazı parçaların da sergilendiğini, 1934'te temeli atılan fabrikanın 1939 yılında hizmete açıldığını, o dönem demiryolu taşımacılığı için özellikle Almanya'dan getirtilen parçaların kullanıldığını anlattı.

Müzeyi gezenlerin çok beğendiğini ifade eden Göze, "Bazı yabancı firmaların lokomotif veya vagonlar üzerine koymuş oldukları plakalar bile var. Müzeyi gezenler çok beğeniyorlar. Yurt dışından gelen ziyaretçilerimiz de oluyor. Onlar da bu tarz çalışmalara çok önem veriyor. Kendi uluslarının 100 yıl veya daha öncesinde yapmış oldukları makinelerin parçalarını da burada görebiliyorlar ve bu durumda çok hoşlarına gidiyor." ifadesini kullandı.

En çok "Devrim" arabasının motor blok kalıbı ilgi görüyor

Müzede yer alan bazı parçalardan bahsen Göze, şunları kaydetti:

"Müzede Osmanlı döneminden kalma parçalar var. O dönemden kalma el aletleri, demiryollarında kullanılan aydınlatmalar mevcut. Osmanlı demiryollarında kullanılan lokomotiflerin plakaları hatta o döneme ait telefon santralleri de var. Fabrikamızda üretilmeye başlanan ilk vagonlardan birer model yapmışlar, bunlar müzemizde bulunuyor. İmal edilen bütün vagonların modelleri var hatta Bozkurt lokomotifinin de modeli var. TÜDEMSAŞ teknik personeli tarafından ilk yerli otomobil "Devrim" için yapılan motor blok kalıbı da müzede sergileniyor. 1951 yılında bir dökümhane açıldı. Bu dökümhanede Devrim otomobilinin motor bloku ve bazı parçalarını yapmışlar. Bu parçanın bir kalıbı müzemizdedir. Hatta en çok ilgi gören parça."

Müzeyi gezenlerin demiryolu tarihinin nereden nereye geldiğini rahatlıkla görebildiğini, demiryollarının yapımında kullanılan ahşap, demir ve beton traverslerin incelenebildiğini aktaran Göze, "O yıllara ait fotoğraflarımız var. Buradaki amaç kendi ürünlerimiz sergilemek, buranın bir bölüm tamamen kendi ürettiğimiz ürünler. Müzeyi gören çalışanlarımız daha da hevesleniyorlar. Burada çalışanlar eski ürünleri getiriyorlar, biz de burada sergiliyoruz." diye konuştu.

AA Cüneyt Çelik, Merve Topuz