Demosthenes

Demosthenes kimdir?

1. Demosthenes: MÖ 413. Atina’lı komutan.

II. Peloponnessos Savaşı sı­rasında stratejik başarıları ile kendini göstermiştir. Hiç bir politik tutkusu ol­mayan Demosthenes Perikles’in stratejilerinin askeri alanda yarattığı çıkmaz­ların üstesinden gelmek için yaratıcı taktikler geliştirmiştir. MÖ 415/4’te başlayan Sicilya seferi sırasında Syracusae kuşatmasında yakalandı ve idam edildi.

2. Demosthenes: MÖ 384-322. Atina’lı devlet adamı.

Antik çağ Yunan ha­tiplerinin en büyüğü olarak kabul edilir. Platon ve Aristoteles’in çağdaşıydı. Yedi yaşında babasını kaybetti. Ondan kalan mirası akrabaları yüzünden ala­madı. Bu yüzden hitabet ve hukuk öğrendi. Hatip olmak için Isaios’un oku­luna gitmiştir. Mahkemeye ilk çıktığında başarısızlığa uğramış, üslubu ve ko­nuşma tarzı sıkıcı bulunmuştur. Yine de cesaretsizliğe kapılmadan hatalarını düzeltmek için azimle çalışmış ve nihayet Atina’nın en büyük siyasi hatibi olarak ortaya çıkmıştır. MÖ 355 yılından sonra devlet işleri ile ilgilenmeye başladı. Halk meclislerindeki konuşmalarında mali konulara veya dış politi­ka sorunlarına değinmiştir. İskender Thebai’yi aldıktan sonra (MÖ 334) aralarında Demosthenes’in de bulunduğu on kişinin kendine verilmesini is­tedi. Atinalılar bunu kabul etmeyip görüşmeler yoluyla İskender isteğinde ısrarlı olmamaya ikna ettiler. İskender’in komutanlarından Harpalos’un hâzinesi ile ilgili suçlandı, MÖ 323’te Atina’dan kaçtı, İskender’in ölü­münden sonra geri dönebildi. Lamia Savaşı’ndan sonra ‘Kalauria’da zehir içerek intihar etti.

Hayatı Atina’nın özgürlüğü için mücadeleyle geçmiştir. Yunanistan’dan çok Atina’yı ülkesi olarak kabul ederdi. Halkını Makedonya kralı Philippos II’ye karşı direnişe teşvik etmiştir. Bunu yaparken Atinalılardan kendi tarihlerini ve geçmişte demokrasiye duydukları inancı anımsamalarını, tiranlardan ne kadar nefret ettiklerini unutmamalarını istemiştir. Plutarkhos onu Cicero ile karşı­laştırdığı eserinde şöyle yazar: “Demosthenes’in ünü Pers topraklarına kadar uzanmıştı. Pers kralı satraplarına, büyük hatibe verilmek üzere önemli miktar­da para göndermiş ve onu bütün Hellenlerden üstün tutmalarını istemiştir. Çünkü Philippos’un Küçük Asya’ya bulaşmasını sadece Hellas’ta büyük sorun­lar ortaya çıkaran Demosthenes engelleyebilirdi.’ Halk önündeki söylevlerinin hemen hemen tümünde güncel konularla tarih­sel olaylar arasında paralellikler kurardı. Dile egemenliğini pekiştirmek ve Yu­nan tarihini iyice özümsemek amacıyla Thukydides’in Peloponnessos’lularla Atina’lıların Savaşı adlı iki cildik yapıtını sekiz kez yazdığı söylenir. Çok yetenekli bir hatip olan Demosthenes, keskin zekasıyla olayların özünü kav­ramış, nutuklarında çeşitli hitabet ve sanat unsurlannı kullanarak görüşlerini başarıyla yansıtmış ve konuşmayı istediği sonuca vardırmıştır. Atinalılar ölü­münden sonra Demosthenes’in pirinçten dökülmüş bir heykelini diktiler. Bir yüzyıl sonra İskenderiye Kütüphanesi’ndeki bilginler titiz bir çalışmayla onun ünlü konuşmalannın yazmalarını derlediler. Cicero derinden etkilendiği De­mosthenes’in Peri Korone adlı eserini Latinceye çevirerek bir de önsöz yazdı. Söylevleri Roma’daki okullarda eğitim amaçlı kullanıldı. Orta Çağ ve Röne­sans’ta Demosthenes adı güzel söz söyleme sanatıyla eş anlamlı hale geldi.