Destan

Destan nedir?

Destan: Hikaye, masal, sergüzeşt, manzum hikaye (kıssa), vakıa, tarih, roman ve hayvan masalı (fabl) gibi anlam­lara da gelmekte olup, geleneksel olarak yayılan ve toplumun hayal gücüyle biçim değiştiren tanrı, yarı tanrı, evrenin doğu­şu ile ilgili hayali ve alegorik bir anlatımı olan halk hikayele­ridir.

Destan; milletlerin ortak şuur ve hayal gücünde iz bıra­kan birtakım tarihi ve sosyal olayların meydana geldiği doğuş; olaya ve kahramanlarına yeniler eklenerek destanın bölgeden bölgeye ve kuşaktan kuşağa aktarıldığı yayılış; sözlü geleneği bilen güçlü bir şairin ortaya çıkarak mevcut destanı şllrsel bir tarzda nazma dönüştürdüğü yazılış dönemi olmak üzere üç kısma ayrılmaktadır.

Destanlar da mitler gibi gerek anlatan­lar ve gerekse dinleyiciler tarafından gerçek olarak kabul edi­len anlatımlardır. Mitlerden farklı olarak yaşadığımız zamana daha yakın bir zaman diliminde oluşmuştur.

Destanlar, mit­lerin aksine daha seküler olup ana konuları tanrısal değil, in­sani özellikler taşır.

Destan genellikle göçlerden, savaşlardan, zaferlerden, geçmiş kahramanların, kralların, yöneticilerin ve komutanların eylemlerinden, hanedanların başarılarından söz eder.

Destan, yazılı tarihin sözlü tamam­layıcılarıdır. Her ne kadar tarihsel özellik taşısada, destanlar­ da mitolojik unsurlardan olan hayaletler, gömülü hazineler, periler, cinler vb. ögeleri de görmek mümkündür.

Destanlar genellikle iki alt başlıkta ifade edilirler.

1- Doğal Destanlar 2-Yapay Destanlar. 1. Doğal destanlar yazarı belli olmayan eski çağlarda yaşanmış olayları konu alan sözlü destan türüdür. Türk Edebiyatı’nda doğal destanlar İslamiyet öncesi ve İslami dönem olmak üzere ikiye ayrılır.

2. Yapay destanlar ise yazarı belli olan daha çok günümüze yakın tarihlerde kaleme alınmış ve olağanüstü durumlara yer verilmiştir.