Doç. Dr. Aytaç Coşkun Zerzevan Kalesi arkeoloji kazılarında büyük sürprizler bekliyor

Mithras Tapınağı keşfedilmesinin ardından dikkatleri üzerine çeken arkeolojik kazı alanları arasına giren Zerzevan Kalesi Kazı Başkanı Dicle Üniversitesi (DÜ) Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi ve Kazı Başkanı Doç. Dr. Aytaç Coşkun, “Yer altında devasa galeriler var. 3- 4 kat büyüklüğünde devasa yapılarda birçok sürprizle de karşılaşacağımızı biliyorum” dedi ve alandaki müze projesi hakkında bilgi verdi.

Diyarbakır'ın Çınar ilçesinde, UNESCO Dünya Kültür Mirası Geçici Listesi'ndeki, Roma İmparatorluğu'nun doğuda son garnizonu olan, çevre düzenlemesi ve restorasyon çalışmalarının devam ettiği 3 bin yıllık Zerzevan Kalesi ve Mithras Kutsal Alanı’nda, kazı çalışmaları yeniden başlayacak.

Son 9 yılda belirli aralıklarla yapılan kazılarla sur kalıntıları, gözetleme ve savunma kulesi, kilise, yönetim binası, konutlar, tahıl ve silah depoları, yer altı ibadethanesi, sığınaklar, kaya mezarları, su kanalları ile su sarnıçları ve 1800 yıllık giriş kısmı ortaya çıkarıldı. Kalenin alt kısmında tespit edilen büyük boyutlardaki galerilerin de, yapılacak yeni kazı çalışmalarıyla gün yüzüne çıkarılması bekleniyor. Dicle Üniversitesi (DÜ) Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi ve Kazı Başkanı Doç. Dr. Aytaç Coşkun, yer altında yeni galerilerin keşfedildiğini ifade ederek, “Şu an Zerzevan Kalesi’nde çevre düzenlemesi ve restorasyon çalışmaları devam ediyor ve yakın zamanda kazı çalışmaları tekrar başlayacak. Bu son 9 yılda çok sayıda yapı ortaya çıkartıldı ve özellikle biz hem yer üstünde hem yer altında çalışmalar yürüteceğiz. Çünkü son yaptığımız çalışmalarda yer üstünden daha büyük bir şehri yer altında keşfettik. Yer altında Zerzevan Kalesinde devasa galeriler var. 3-4 kat devasa yapılar ve aslında birçok soru işaretine de bu yer altındaki yapılar da cevap bulacak. Birçok sürprizle de karşılaşacağımızı biliyorum. Tabii Zerzevan Kalesinde hem yer üstünde yapılan kazı çalışmaları hem de yer altında yapılacak çalışmalar aslında bizi geçmişe, o döneme götürüyor ve o dönemle ilgili birçok bilinmeze soru işaretine cevap bulacak. Puzzleın aslında birçok eksik parçasını ki, dünyanın en iyi korunmuş garnizonundayız, dünyanın en iyi korunmuş Mithras kutsal alanına sahip, bu puzzleın en önemli eksik parçasını Zerzevan Kalesi bu güne kadar tamamladı ve tamamlamaya devam edecek” dedi.

Zerzevan Kalesinin bölgenin turizmine de önemli katkı sağladığına işaret eden Doç. Dr. Coşkun, 5 ayda 150 bin ziyaretçinin geldiğini belirterek, “Zerzevan Kalesi önemli bir askeri yerleşim Roma askeri yerleşimi. Hem bölgenin tarihinin aydınlatılması açısından hem de bölgenin turizmi açısından burası çok önemli. Bizim yılda ortalama 400 bin ziyaretçimiz var. Bu yıl 2,5 ay kapalı kaldı depremden dolayı ve 5 ay içerisinde 150 bin rakamını geçtik şu ana kadar ve dünyanın her yerinden ziyaretçilerimiz var. Tabii ki, Zerzevan Kalesi’nin bu kadar yoğunluğunun olması yılsonuna kadar biz bu sayının 500 bine ulaşmasını bekliyoruz.

Şu an bir ziyaretçi karşılama merkezi inşa ediliyor Zerzevan Kalesinin hemen yanında. Bu ziyaretçi merkezi tamamlandığında ki bu yıl içerisinde tamamlanacak, yılda 1 milyon ziyaretçi olacak Zerzevan Kalesi’nde ve bu kadar büyük bir ziyaretçi yoğunluğu hem bölgenin turizmi açısından hem istihdam açısından hem de ekonomik açısından çok önemli. Aslında Zerzevan Kalesi sadece Diyarbakır’ın değil, bütün bölgenin, Mardin’den Batman’a kadar turizmini etkileyecek bir potansiyele sahip ve özellikle şu anki ziyaretçi sayılarıyla bütün bölgeyi etkiliyor” diye konuştu.

Zerzevan Kalesi’nde ziyaretçileri karşılamak amacıyla bir merkez oluşturulacağını, yapılacak müze ile de elde edilen bulguların sergileneceğini ifade eden Doç. Dr. Coşkun, “Zerzevan Kalesi'nde yapılan kazı çalışmalarında 3 bin yıllık bir tarihe sahip olduğu çıkan bulgularla biz tespit ettik. Aslında sadece Roma değil, Asur, Pers, Part da yine burada yerleşmiş ve burada bir yerleşim kurmuş, yerleşim inşa etmiş. Bugüne kadar yapılan çalışmalarda binlerce eser ortaya çıkartıldı ve onlarca yapı gün yüzüne çıkartıldı. Aslında hem bölgenin Asur tarihini, hem Pers, Part tarihini, hem de özellikle Roma tarihini buradaki çalışmalar değiştirdi. Bununla birlikte tabii binlerce eser ortaya çıkartıldı. Askerlerin ve sivillerin yaşantılarına dair her şey Zerzevan Kalesi’nde mevcut ve aslında biz yakın bir zamanda ziyaretçi merkezi tamamlanınca bir müze projesi de Zerzevan Kalesi’nde planlanıyor ve bu ortaya çıkartılan binlerce eser bu müzede sergilenecek” dedi.