Efsane renk Edirne Kırmızısı tarlalardan mağaza vitrinlerine dek yükselen trende dönüştü

Osmanlı zamanında Edirne'de üretilen ve formülünün Fransa'ya götürülmesinin bir "casusluk" hikayesine benzetilmesiyle "efsane renk" olarak anılan Edirne kırmızısından kravat, fular, şalvar ve cepken gibi tekstil ürünleri üretildi. Trakya'da buğday, ayçiçeği ve çeltikte verim alınamayan atıl ve verimsiz arazilerin Edirne kırmızısına rengini veren kök boya bitkisi (rubia tinctorum) ile canlandırılması hedefleniyor.

II. Uluslararası Edirne Kırmızısı Sempozyumu, Trakya Üniversitesi (TÜ) ev sahipliğinde  2-5 Ekim tarihlerinde  Balkan Kongre Merkezi'nde gerçekleştirildi. .

Saygı duruşu ve İstiklal Marşı'nın okunmasıyla başlayan açılış programında, TÜ Devlet Konservatuvarı öğrencileri Edirne kırmızısıyla boyanmış enstrümanlarıyla müzik dinletisi sundu.

Açılış programının ardından Edirne Fotoğraf Sanatı Derneği tarafından hazırlanan "Kırmızı" adlı fotoğraf sergisi ve Edirne kırmızısı rengiyle hazırlanmış tekstil ve kozmetik ürünlerinin sergilendiği stantlar gezildi.
Trakya Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Erhan Tabakoğlu, sempozyumda, Edirne kırmızısının (Rouge d'Adrinople) kent kimliğine kazandırılması amacıyla üniversite olarak önemli çalışmalar yaptıklarını söyledi.

Osmanlı döneminde casusluk olaylarına konu olan ve "Efsane renk" olarak anılan rengin bilinirliğini artırmayı hedeflediklerini belirten Rektör Tabakoğlu, "Her şehre bir renk nasip olmaz ama Edirne'nin muhteşem kırmızısı var. Casusluk olaylarına, hikayelere ve romanlara konu olmuş değerli bir renk. Biz de üniversite olarak şehrimizin değerini en iyi şekilde anlatabilmek için bilimsel çalışmalar yapıyoruz." dedi.

Tabakoğlu, farklı dallarda uzman akademisyenlerin birçok proje geliştirdiğini ve rengin elde edildiği kök boya bitkisinin Edirne'de yetiştirilmeye başlandığını anımsattı.

Rengin pek çok değişik alanda kullanılabildiğine dikkati çeken Tabakoğlu, şunları kaydetti:
"Kök boyanın hasadından elde edilen renk kumaşa uygulandı. Kozmetik alanında uygulamaları yapılıyor. Yine doğallığından dolayı oyuncaklara uygulanması ve gıda boyası olarak kullanılması gündemde. Çok geniş bir kullanım alanı var, özellikle tekstilde. Kiğılı firmasıyla yaptığımız çalışma kapsamında özellikle kravat, şal ve tişörtlerde bu rengi görmek mümkün olacak. 'Edirne'nin nesi meşhur' dediklerinde, 'kırmızısı meşhur' diyecekler."

Kongre Başkanı ve TÜ Havsa Meslek Yüksekokulu Müdürü Prof. Dr. Mustafa Tan ise Edirne kırmızısıyla ilgili çalışmalarının karşılığını almaya başladıklarını dile getirdi.

Sempozyumun "doğal bitkisel boyalar" temasıyla gerçekleştirildiğini belirten Prof. Dr. Tan, boya bitkileri ve bitkisel boyaların ayrıntılarıyla ele alınacağını ifade etti.

Efsane renk "Edirne kırmızısı"nı tekstil sektörüne kazandıracak boyama reçeteleri hazırlandı

Trakya Üniversitesi (TÜ) ev sahipliğinde Balkan Kongre Merkezi'nde düzenlenen "II. Uluslararası Edirne Kırmızısı Sempozyumu" ikinci gününde devam etti.

Sempozyumda TÜ Edirne Teknik Bilimler Meslek Yüksek Okulu Tekstil, Giyim, Ayakkabı ve Deri Bölümünde Edirne kırmızısı renginde üretilen tekstil ürünleri de sergilendi,.

Okulu Müdürü Dr. Öğr. Üyesi Barış Özkapı, gazetecilere yaptığı açıklamada, Edirne kırmızısına büyük önem verdiklerini söyledi. Edirne kırmızısının dünyaca tanınması için çalışmalar yürüttüklerini belirten Özkapı, "Atölyemizde hocalarımız ve öğrencilerimizin katkılarıyla çeşitli geleneksel ürünlere dönüştürülüyor. Böylelikle Edirne kırmızısı kentimizden ülkemize yayılıyor. Bu kapsamda çeşitli kumaş boyamaları ve geleneksel kıyafetler hazırlanıyor." dedi.

Doç. Dr. Nilgün Beceren: Farkındalık ve heyecan oluşturduk

Tekstil, Giyim, Ayakkabı ve Deri Bölümü Başkanı Doç. Dr. Nilgün Beceren de rengin tekstil sektöründe yaygınlaşması için yapılan girişimlerin karşılığını almaya başladıklarını ifade etti.

Kök boya bitkisini kullanarak endüstriyel olarak kullanılabilecek doğal boyayı elde ettiklerini anlatan Beceren, şunları kaydetti:

"Kısa sürede ipek kumaşları boyayla buluşturan boyama reçeteleri hazırladık. O reçetelerle büyük kumaşlar boyadı, kravat, fular, şalvar ve cepken gibi ürünler tasarladık. Böylelikle farkındalık ve heyecan oluşturduk. Okulumuz öncülüğünde yapılan çalışmalarla artık Edirne kırmızısı rengiyle elde edilen ürünler mağazalarda satılıyor. Doğal boya aynı zamanda sağlıklı. İçerisinde zararlı hiçbir kimyasal yok. Sadece boya ve doğal kaya tuzuyla boyama yapıyoruz. Atık suda da hiçbir kirlilik oluşturmuyor."

 Trakya'da buğday, ayçiçeği ve çeltikte verim alınamayan atıl ve verimsiz arazilerin Edirne kırmızısına rengini veren kök boya bitkisi (rubia tinctorum) ile canlandırılması hedefleniyor.

Trakya Üniversitesi (TÜ) ev sahipliğinde Balkan Kongre Merkezi'nde düzenlenen "II. Uluslararası Edirne Kırmızısı Sempozyumu" çeşitli sunumlarla sürüyor.

TÜ Rektörü Prof. Dr. Erhan Tabakoğlu,Edirne kırmızısı bitkisinin tarım, bu kökten elde edilen renginde tekstil ve kozmetik alanlarında kullanıldığını söyledi.

Üniversite olarak 4 yıldır bitkinin yetiştirilmesi, rengin tekstil ve çeşitli alanlarda kullanılması alanlarında ciddi çalışmalar yaptıklarını belirten Tabakoğlu, "Görüyoruz ki bu bitki bu topraklarda ekilmiş, doğal olarak var. Yeniden sağlıklı bir yaşam için toksik boyalardan kurtulup, doğal boyalara geçtiğimiz günlerdeyiz. Bu kapsamda tekrar bunun ekonomik değeri ortaya çıkıyor. Üreticimize öneriyoruz. İlk yıl ekildikten sonra ikinci ve üçüncü yıllarda köklerinin artarak çıktığını görüyoruz. " dedi.

Tabakoğlu, rubia tinctorum bitkisinin verimsiz arazilerde ekiminin artırılması için çalışmalar yapıldığını ifade etti.

TÜ Havsa Meslek Yüksekokulu Müdürü Prof. Dr. Mustafa Tan da kök boya bitkisinin bölgenin ekolojisine uygun olduğunu anlattı.

Bitkinin tarım alanlarında alternatif ürün olarak değerlendirileceğini anlatan Tan, "TÜ'nün çeşitli birimlerinde araştırma ve çalışmalar devam ediyor. Buğday, ayçiçeği ve çeltik bölgemizin önemli ürünlerinden ve ana ürünlerimiz. Kök boya bitkisini ana ürünlerimizin alternatifi gibi görmüyoruz, bu bitki ancak verimi çok düşük olan kumlu, çakıllı tarım arazilerinde üreticiler için alternatif olacak." dedi.

Kök boya bitkisinin kar getirici ve aranan bir ürün haline geldiğini anlatan Tan, bitkinin tohumunu bulmak isteyen üreticilerin arttığını ifade etti.

Edirne kırmızısının öyküsü, 

Dünya tekstil sanayisinde önemli bir yere sahip olan Edirne kırmızısı, 15'inci yüzyılda şehirde kök boya olarak üretildi.

"Tuğla kırmızısının daha parlağı" olarak nitelenen rengi elde eden ve adına "Edirne kırmızısı" diyen iki boya ustası, formülünü bir süre sonra Fransa'ya götürerek bu rengin Avrupa'daki tekstil sanayinde yaygınlaştırılmasını sağladı.

Fransa'da 1740'lı yıllarda üretildikten sonra "Rouge d'Adrinople" (Edirne kırmızısı) adıyla sektörde yer edinen renk, özellikle tekstil alanında kullanıldı.

Edirne'de tarihi yapıların süslemelerinde ve şehrin geleneksel el sanatlarında kullanılan renk, aradan geçen süreçte unutulmaya yüz tuttu.

Trakya Üniversitesi iki yıl önce akademik anlamda başlattığı çalışmalarla rengin doğduğu topraklarda yeniden gündeme gelmesi için çalışmalarını sürdürüyor.