Eski komedya

Eski komedya nedir?

Eski komedya: Eski Yunan komedyasının ilk evresi (MÖ 5. yüzyıl).

Aristophanes'in yapıtlarından bilinen bu evrenin belirgin niteliği, oyunlarda toplumun önde gelen kişilerine ve önemli olaylara yöneltilen coşkulu taşlamalardı. Eski komedya oyunları şarkı, dans, kişilere hakaret ve soytarılığın yanı sıra, açık bir siyasal eleştiriyle, edebi ve felsefi konularda yorumlara da yer verirdi. İlk kez Atina'da, Dionysos Şenliklerinde sahnelenen eski komedya oyunları, önceleri aralarında çok sıkı bağ bulunmayan parçalardan oluşurken, zamanla altı bölümlük bir yapıya kavuştu. Bunlar, oyunun temel noktasının açıklanıp geliştirildiği giriş, koronun girdiği parados, koronun izleyicilere hitaben güncel konuları sıralayıp sivrilmiş kişilere kaba sözlerle eleştiriler yönelttiği parabasis, genellikle belli karakterlerce temsil edilen karşıt görüşler arasında törensel bir havada geçen tartışmanın yer aldığı agones bölümleriyle, fars türü bir dizi sahneden oluşan beşinci ve bir ziyafet ya da düğün töreninin yer aldığı son bölümdü. Koro üyeleri çoğu kez hayvan kılığında sahneye çıkarken, karakterler sokak giysilerine bürünür ve grotesk maskeler kullanırlardı.

Eski komedya en ünlü temsilcisinin adıyla, Aristophanes komedyası olarak da bilinir.

Aristophanes'in günümüze kalan on bir oyunundan Nephelai (Bulutlar MÖ 423) felsefi tartışmanın kötüye kullanılmasını eleştirirken aslmda Sokrates'i, Batrakhoi (Kurbağalar MÖ 405) ise Yunan tiyatrosunu eleştirirken aslında Euripides'i hedef alan birer taşlamadır.

Eski komedyanın öteki yazarları arasında Kratinos, Krates, Pherekrates ve Eupolis sayılabilirse de, bunların yapıtları günümüze ulaşmamıştır.

Atina'nın Peloponnesos Savaşı'ndaki yenilgisi, eski komedyada önemli rol oynayan kahramanlar ve tanrılar konusunda düş kırıklığı yaratmış ve bu türün sonunu hazırlamıştır.