Galenos

Galenos kimdir?

Galenos:  M.S. 129-216 yılları arasında yaşamış Pergamonlu hekim, yazar ve filozof.

Antik çağın en büyük hekimlerinden biridir.

Kuramsal ve uygulamalı tıp alanındaki görüşleri sadece Roma İmparatorluğunun sonraki çağlarında değil Rönesans'a kadar etkili olmuş, Bizanslı ve Müslüman araştırmacılar üzerinde etki bırakmıştır.

Hekimlik tanrısı Asklepios'a adanmış bir tapınağın (Pergamon Asklepion'u) bulunduğu Pergamon'da doğmuş olması tıbba ilgi duymasında önemli rol oynadı.

Varlıklı bir ailenin oğluydu, babası Nikon mimardı. Tıbba ilgi duymadan önce hitabet ve felsefe dersleri aldı.  Sonra Smyrna ve İskenderiye'de tıp eğitimi aldı. 

Pergamon'da gladyatörlerin hekimi olarak çalıştıktan sonra M.S. 162'de Roma'ya geldi, uyguladığı tedaviler hızlı ün kazanmasını sağladı. 

Kısa bir süre sonra Roma'dan ayrılmasında kentte yaygınlaşan veba vakalarının etkili olduğu düşünülür. 

M.S. 168'de ikinci kez Roma'ya gittiğinde imparator Marcus Aurelius'un özel hekimi oldu ve ölene dek bu görevde kaldı. 

Hastalıkların vücuttiki dört sıvının (kan, balgam, safra, kara safra) veya üç sistemin (kalp, beyin, karaciğer) dengesizliklerinden kaynaklandığını savundu. 

Hayvanlar üzerindeki denelyer sonucu sinir sistemi ve kalp üzerine ilk bululara ulaştı. Kan dolaşımını incelemiş, atar ve taplardamar sistemlerinin birbirinden ayrı olduklarnı bulmuş, ancak kanın hareketinin gelgit seebiyle olduğunu düşünmüştür. 

Kan dolaşımını 1620'de keşfeden Harvey bu kadar yaklaşıp da Galenos'un kan dolaşımını bulamamasına şaşırmıştır.

Hipporates tıbbından farklı olarak hastalğın sadece bazı organlarda olabileceğini öne sürdü. Bu değişiklik hekimlerin daha kesin tanı koymalarına ve organlara özgü tedavi geliştirmelerine imkan verdi. 

Pagan inanca sahip olmasına karşın tek tanrıya inanır, bedenin ruhun bir aracı olduğunu düşünürdü.

Tek tanrıcı  inanca yakın bu görüşleri, mantık, felsefe ve tıp alanları ile iç içe olan evrensel bilim adamı kimliği sayesinde Orta Çağ alimleri üzerinde Aristoteles kadar etkisi olmuştur.

Kendinden önceki tıp uygulamaları hakkında yazdıkları tıp tarihi calışmalan açısından çok önemlidir.

Ayrıca dilbilim ve ahlak alanlarında eserler yazdı ve filozof olarak da saygı gördü.

Başlığı bilinen üç yüze yakın eseri vardır. Görüşleri M.S. 500'lerde İskenderiye'de halen öğretiliyordu.

M.S. 9. yüzyılda Arap bilginler onun eserlerini kendi dillerine çevirdiler.

M.S. 11. yüzyılda ise Arapçadan Latinceye çevirileri yapıldı.

15 ve 16. yüzyılda İtalyan bilginleri halen onun kitaplarından faydalanıyordu.