Gitti Türkiye Anadolu Arkeoloji Enstitüsü, geldi Türk Arkeoloji Enstitüsü

Yaklaşık 7 yıl önce büyük iddialar ve şaşaalı söylemlerle Gaziantep merkezli olarak kurulması planan Türkiye Anadolu Arkeoloji ve Kültürel Miras Enstitüsü çalışmaları, Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Vakfı çatısı altında "Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Enstitüsü"ne dönüştürüldü! Aslında ortada yeni bir şey yok, sadece söylem başa sardı!

The Central Finance and Contracts Unit (CFCU: T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı Merkezi Finans ve İhale Birim), Sivil Toplum Sektörü, Gaziantep Büyükşehir Belediyesi ile Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın "Avrupa Birliği - Türkiye Anadolu Arkeoloji ve Kültürel Miras Enstitüsü Projesi" kapsamında kurulması planlanan Gaziantep merkezli Türkiye Anadolu Arkeoloji ve Kültürel Miras Enstitüsü çalışmaları yeni bir sürece dönüştü. 

Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Enstitüsü hâlâ 'kuruluyor'!

Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Vakfı çatısı altında "Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Enstitüsü" kurulacağı açıklandı.

Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Gaziantep Büyükşehir Belediyesi ortaklığında, Avrupa Komisyonu desteğiyle Türkiye ve Avrupa Birliğinin (AB) birlikte finanse ettiği enstitünün hazırlık çalışmalarının sürdüğü belirtildi. 

Tarihi Kilise'de hizmet verecek 'ilk milli' arkeoloji enstitüsü!

Türkiye’de ilk kez, milli bir arkeoloji enstitüsünün bütün işlevlerini üstlenen Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü kurulmuştur. Böylece bir yüzyılı aşkın süredir ülkemizde faaliyet gösteren Alman, İngiliz, Fransız, Hollanda ve İsveç arkeoloji enstitüleri yanında ilk Türk arkeoloji enstitüsü de yerini almıştır.  Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü, Bakanlar Kurulunun 23.08.2001 gün ve 2001/2989 sayılı kararı ile kurulmuştur.

Öte yandan Türkiye’nin adında arkeoloji geçen ilk Arkeoloji Bilimleri Enstitüsü Türkiye'de ilk arkeoloji enstitüsü Pamukkale Üniversitesi Rektörlüğü kararı ile Denizli’de kuruldu. 

Bakanlar Kurulu kararı ile Pamukkale Üniversitesi Rektörlüğüne bağlı olarak kurulduğu Resmi Gazete’de (2015/7309) açıklanan Arkeoloji Enstitüsü Müdürlüğü görevine, Laodikya Kazı Heyeti Başkanı Prof. Dr. Celal Şimşek getirildi." 

2015 yılında Bakanlar Kurulu kararı ile Resmi Gazete’de (2015/7309) yayınlanarak kuruluşu tamamlanan Türkiye’nin ilk Arkeoloji Bilimleri Enstitüsü gayrı milli imiş gibi, 7 yıl önce Türkiye Anadolu Arkeoloji ve Kültürel Miras Enstitüsü'nün ilk milli arkeoloji enstitüsü olduğu ısrarla vurgulanıyordu.

Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı Fatma Şahin'in Anadolu Ajansı'nda yayınlanan açıklamasına göre bu girişim yeni adı ile kurum yine aynı mekanda yani Gaziantep'teki tarihi Kendirli Kilisesi'nde hizmet verecek. Böylesi önemli bir girişimin şanına yakışır yeni özgün bir binanın yapılması nedense hiç düşülmedi!. Onun yerine Gaziantepli Katolik Ermeniler için Fransa Kralı III.Napolyon’dan sağlanan finansmanla Vatikan’dan Papalık makamından gönderilen mimari projeye göre 1898-1900 yılları arasında inşa edilen dini bir yapının onarılarak enstitü olması planlandı.

7 yıldır ne başkanı belli, ne ekibi ama iddiası hâlâ çok büyük!

Adı, Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Enstitüsü'ne dönüştürülen kurum hâlâ ilk milli arkeoloji enstitüsü olarak tanıtılıyor. Ancak kurumun ne kimin başkanlığında olacağı ne de hangi ekipler tarafından çalışmalarını gerçekleştireceği dair herhangi bir açıklama yok.

Öte yandan adeta Osman Hamdi Bey'den bugüne Türk arkeologların bilim dünyasınca referans haline gelmiş çalışmaları hafife alınırcasına "Türk Arkeoloji Ekolü" oluşturma iddiası bile var. Türk arkeoloji ekolünü oluşturmak iddiasıyla kurulan enstitü, Türk ve İslam arkeolojisini odağına alarak ülkemize özgü arkeoloji ve kültürel miras anlayışını oluşturmayı amaçlıyor!

Kamu diplomasisi de yapacak!

Yapılan açıklamaya göre 'kurulacak' "Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Vakfı çatısı altında hizmet verecek ilk milli arkeoloji enstitüsü, bilimsel çalışmaların yanı sıra kamu diplomasisi alanında da faaliyetlere imza atacak". 

Aslında yapılan çalışmalar göz önüne alındığında bir arpa boyu yol gidilemediği ve ilk milli arkeoloji çalışması için kolları sıvayan ekibin bilimsel olarak ortaya bir şey koyamadığı aşikar. Hatta fuar için yapılan tanıtım çalışmalarındaki fiyasko, ekibin öncelikli derdinin "bilimsellik" olmadığını göstermeye de yetiyordu. 

Şimdi görünen o ki sadece 7 yıldır harcama dışında önemli çalışmalar yapılmış gibi "politik söylem" kullanılıyor ve bu süre içinde, ne kadar para harcandığı ve bütçenin ne olduğu da belirsiz!

AA'nın konuyla ilgili haber metni şu şekilde: 

Kuruluş çalışmalarında enstitü faaliyetlerine destek veren Gaziantep Belediye Başkanı Fatma Şahin konuyla ilgili şunları kaydetti: "Enstitü için 2014 yılında harekete geçildi. Yedi yıl süren bilimsel çalışmalar ve AB ile yürüttüğümüz görüşmeler sonunda arkeoloji bilimini yükseltmek, Türk arkeoloji ekolünü oluşturmak amacıyla kurulan enstitü, Türk ve İslam arkeolojisini odağına alarak ülkemize özgü arkeoloji ve kültürel miras anlayışını oluşturmayı amaçlıyor. TBMM Başkanlığına sunulacak kanun teklifi taslağı için çalışmalara, Gaziantep milletvekilleri öncülüğünde başlandı. Enstitü projemiz sadece Gaziantep için değil, Türkiye için büyük bir değer olacak."

Şahin, enstitünün bilimsel çalışmalarla ülkemize kazandıracağı yüksek değerin "kamu diplomasisi" konusunda da büyük bir kazanım olduğunu belirterek, "Enstitü faaliyetlerinin ülkemizin yumuşak gücüne sağlayacağı katkı paha biçilemez. Bu yolda bize desteklerini esirgemeyen Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'na, iş birlikleri için Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy'a teşekkürü bir borç bilirim." ifadesini kullandı.

Fatma Şahin: Türkiye'nin saha yönetimi laboratuvarına sahip ilk enstitüsü olacak

Enstitü için çalışmalar, arkeoloji alanında ihtisaslaşmış Türkiye ve Avrupa'dan 430 kültür, sanat ve bilim insanının katkılarıyla devam ediyor.

Bu kapsamda, enstitü merkezi, etkinlik alanları ve arkeometri laboratuvarı için Gaziantep'teki Kendirli Kilisesi ile Latin Okulu'nun restorasyon çalışmaları da tamamlandı.

Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Enstitüsü bünyesindeki "Arkeometri Laboratuvarı" ile Türkiye'nin saha yönetimi laboratuvarına sahip ilk enstitüsü olacak.

Enstitü bünyesindeki bilim kurulunun önerileri doğrultusunda tamamlanarak kullanıma hazır hale gelen laboratuvar, arkeometrik araştırmalarda analitik tekniklerin öğretilmesini destekleyecek bir merkez vasfını taşıyor.

Laboratuvarın, nitelikli bilimsel araştırmaları yürütme misyonunun yanı sıra "restorasyon" ve "konservasyon" birimleriyle çalışarak mevcut altyapıya katkıda bulunması da amaçlanıyor.

Arkeolojikhaber.com