Gölge oyunu akademik çalışmaları kaynakçası hazırlandı

Milletlerarası Kukla ve Gölge Oyunu Birliği Bursa Şubesi Başkan Yardımcısı Nezaket Özdemir Bircan tarafından hazırlanan "Türk Gölge Oyunundan Kalan Yazılı Miras" kitabında 1921 esere ait bilgiler yer alıyor.

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu (UNESCO) İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Listesi'nde yer alan Karagöz gölge oyunu ile ilgili dünya çapında yapılmış akademik çalışmaların künyelerinin bir araya getirildiği kaynakça araştırmacılara ışık tutacak.

Bursa Uludağ Üniversitesi (BUÜ) Karagöz ve Kukla Oyunları Uygulama ve Araştırma Merkezince (KARAKUM) hazırlanan uluslararası proje kapsamında, Milletlerarası Kukla ve Gölge Oyunu Birliği (UNIMA) Bursa Şubesi Başkan Yardımcısı Nezaket Özdemir Bircan tarafından "Türk Gölge Oyunundan Kalan Yazılı Miras" adlı bir kaynakça kaleme alındı.

Türkçe ve İngilizce tek eserden oluşan kaynakçada, gölge oyunuyla ilgili 1921 eserin bilgilerinin yanı sıra Karagöz sanatının nasıl bir yöne evrildiğini anlatan değerlendirme yazısı yer alıyor.

- "Araştırmacıların baş ucu kitabı"

Çalışmanın editörlüğünü üstlenen KARAKUM Müdürü ve BUÜ Güzel Sanatlar Fakültesi Dramatik Yazarlık Bölümü Ana Sanat Dalı Başkanı Dr. Öğr. Üyesi İbrahim Öztahtalı, Merkezin ciddi uluslararası projelere imza attığını söyledi.

Hazırlanan kaynakçanın bu projelerden biri olduğunu belirten Öztahtalı, dünyada Karagöz ile ilgili yapılmış bütün akademik, sosyal çalışmaların içinde olduğu uluslararası bir eserin ortaya çıktığını vurguladı.

Nezaket Özdemir Bircan'ın kaleme aldığı kitapta, Karagöz ile ilgili çok ciddi bir araştırma bölümü yer aldığını aktaran Öztahtalı şunları kaydetti:

"Bu araştırma bölümünde, Karagöz'ün başlangıcından bugüne kadar geçirdiği serüvenler, evreler ve gelişim süreci anlatılıyor. Bütün dünyada Karagöz ile ilgili yapılan tüm çalışmalar, bu kitabın temel konusunu oluşturuyor. Karagöz ile ilgili yapılacak bütün çalışmalarda, araştırmacıların baş ucu kitabı olarak değerlendirilebilir. Kaynakça fikri Nezaket Özdemir Bircan'dan geldiğinde heyecanla bu fikrin gerçekleşmesi için elimizden geleni yapacağımızı söyledik. Uzun bir çalışma ve tasarımdan sonra kitap yayımlandı. Yıldırım Belediyesi kitabın basılması için ortamı hazırladı. Yıldırım Belediye Başkanı Oktay Yılmaz, kitapla doğrudan ilgilenerek Bursa ve Türkiye kültür tarihine önemli bir eserin kazandırılmasına vesile oldu."

- "Yurt dışında 'Türk tiyatrosu' denildiğinde akla gelen Karagöz'dür"

Öztahtalı, şu ana kadar dünyada Karagöz gölge oyunu hakkındaki çalışmaların tamamını bir araya getiren başka eserin bulunmadığını anlattı.

Kaynakçaya bakıldığında, dünyanın çok çeşitli yerlerinde Karagöz ve gölge oyunu ile ilgili yapılmış çalışmalar olduğunun görüleceğini bildiren Öztahtalı şöyle konuştu:

"Karagöz ile ilgili akademik çalışmaların çok fazla olmadığını görüyoruz. Sonuçta geçmişi yüzyıllara dayanan geleneksel Türk tiyatrosunun önemli kollarından Karagöz ile ilgili bugüne kadar yapılmış çalışmaların 1921 sayısıyla sınırlanmış olması, biraz düşünmemiz gereken bir durum. Yurt dışında 'Türk tiyatrosu' denildiğinde akla gelen, Karagöz'dür. Türkiye kültüründe, Osmanlı ile beraber hatta gölge oyunuyla ilgili tarihi araştırmalar bizi, Osmanlı öncesine de götürebiliyor. Daha çok araştırmanın, daha çok aydınlatıcı yazı ve bilginin olması gerekirdi. Bir araştırmacı 'Karagöz ile ilgili bugüne kadar neler yapılmış?' diye düşünüp kitabın kapağını açsa alfabetik olarak kitabın ne zaman, kim tarafından yazıldığı, nerede basıldığı, hangi tarihte, hangi kütüphaneye girdiği gibi bilgilerin hepsine kaynakçadan ulaşabilir."

- Rektör Prof. Dr. Kılavuz'dan teşekkür

BUÜ Rektörü Prof. Dr. Ahmet Saim Kılavuz da KARAKUM'un kurulduğu günden beri çok ciddi çalışmalar yaptığını dile getirdi.

Kılavuz, "Karagöz bibliyografyasının başında, uzun yıllar Bursa Şehir Kütüphanesinde çalışmış olan Nezaket Hanım'ın çok ciddi bir inceleme ve araştırma yazısı mevcut. Bu eser, KARAKUM'un Türk bilim ve kültür tarihine bıraktığı önemli miraslardan biri oldu. Dünyada Karagöz konusunda yayımlanmış ne kadar eser varsa bunları sayan ve hakkında bilgi veren değerli bir çalışma." dedi.

Prof. Dr. Kılavuz, kaynakçaya emek veren, rehberlik yapanlara teşekkür etti.

AA Büşra Nur Yılmaz