Güneydoğu Asya'nın Demir Çağı gömü geleneği Kütük Tabut kültürü
Arkeoloji araştırmalarında elde edilen verilere göre 2.300 ila 1.000 yıl öncesine tarihlenen Kütük Tabut Kültüründe ölüler, genellikle mağaralara ve kaya mezarlara yerleştirilen, kazıklar üzerine konulan tek bir ağaç gövdesinden oluşmuş büyük ahşap tabutlara gömülüyor. Uzunluğu birkaç metreyi bulan Tik ağacından tabutların, her iki ucundaki kulplara da oyma ile geometrik bezemeler ve hayvan veya insan benzeri süslemeler işleniyor. Kazıkların üstündeki tabutlar uzun birer kayığı andırıyor.
Güneydoğu Asya'ya özel gömü geleneği Kütük Mezarlar üzerindeki araştırmalar sürüyor.
Nature Communications dergisinde 22 Aralık'ta Selina Carlhoff, Wibhu Kutanan, Adam B. Rohrlach, Cosimo Posth, Mark Stoneking, Kathrin Nägele, Rasmi Shoocongdej ve Johannes Krause imzalaarı ile yayınlanan "Kuzeybatı Tayland'daki Demir Çağı Kütük Tabut kültürünün genomik portresi ve akrabalık modelleri" (Genomic portrait and relatedness patterns of the Iron Age Log Coffin culture in northwestern Thailand) başlıklı makalede yer alan bilgilere göre, Güneydoğu Asya'da Neolitik sonrası dönemde yaşayan insanlar oldukça karmaşık genetik çeşitlilik içeriyordu.
Merkezi Almanya'nın Leipzig kentindeki Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü ve Tayland'ın başkenti Bangkok'taki Naresuan Üniversitesi’nce tasarlanan Highland Pang Mapha Projesi çerçevesinde Tarih Öncesi Nüfus ve Kültürel Dinamikler araştırmacılardan oluşan uluslararası ekip, tek birey veya tek alana dayalı yapılmış önceki çalışmalardan farklı olarak, 5 ayrı Kütük Tabut kültür alanına gömülü 33 kişinin genetik profilini çıkardı ve onların atalarının genetik izini sürerek Taş Devri sonrası Güneydoğu Asya’nın genetik şemasını şekillendirmeye çalıştı.
Makaledeki bilgilere göre arkeologların elde ettiği sonuçlar, Kütük Tabut kültürünün güney Çin’deki Yangtze Nehri vadisinde yaşayan çiftçiler ile yerel Hòabìnhian avcı-toplayıcı toplumları arasında sıkı akrabalık ilişkileri olduğunu gösteriyor.
Kütük Tabut kültürü olarak bilinen, ölen insanlarn ayaklıklar üzerindeki büyük ağaç tabutlara gömüldüğü mezarlıklardan elde edilen DNA'ların incelemesini konu alan makalede şu noktalara dikkat çekildi:
"Tayland'ın kuzeybatısındaki Pang Mapha dağlık bölgesinin Demir Çağı, Kütük Tabut kültürü olarak bilinen bir morg uygulamasıyla karakterize edilir. 2300 ila 1000 yıl öncesine tarihlenen, 40'tan fazla mağara ve kaya sığınağında Güneydoğu Asya'da Tik ağaçlarından (teak trees) oyulmuş büyük tabutlar keşfedildi. Önceki çalışmalar Kütük Tabut ile ilişkili alanların kültürel gelişimine odaklanmış olsa da, uygulamanın kökenleri, Güneydoğu Asya'daki diğer ahşap tabut kullanan gruplarla bağlantılar ve bölgedeki sosyal yapı yeterince araştırılmamıştır. Burada, genetik soy profillerini ve genetik birbirine bağlılığı incelemek için beş Kütük Tabut (Log Coffin) kültür bölgesinden 33 kişiden genom çapında veriler sunuyoruz. Kütük Tabutla ilişkili genomlar, Hòabìnhian avcı-toplayıcısı, Yangtze Nehri çiftçisi ve Sarı Nehir çiftçisiyle ilişkili soyların bir karışımı olarak modellenebilir. Bu, kültürel uygulamalara yansıyan, kuzeydoğu Tayland'daki Bronz ve Demir Çağı bireylerinden farklı etki alanlarını göstermektedir. Analizlerimiz aynı zamanda alanlar içindeki yakın genetik ilişkileri ve aynı ve farklı nehir vadilerindeki alanlar arasında daha uzak bağlantıları da tespit ediyor. Yüksek mitokondriyal haplogrup çeşitliliği ve genom çapında homojenlik ile birlikte, kuzeybatı Tayland'daki Log Coffin ile ilişkili gruplar, genetik akrabalığın morg ritüelinde önemli bir rol oynadığı büyük, iyi bağlantılı bir topluluk gibi görünüyor"
KÜTÜK TABUT UYGULAMASI NEDİR?
Kütük Tabut kültürü olarak bilinen gömü uygulaması Tayland'ın kuzeybatısındaki Pang Mapha dağlık bölgesinde Demir Çağı'nda uygulanan bir gömü geleneği olmakla birlikte Güneydoğu Asya’daki diğer komşu bölgelerde de görülüyor. 2.300 ila 1.000 yıl öncesine tarihlenen Kütük Tabut Kültüründe ölüler, genellikle mağaralara ve kaya mezarlara yerleştirilen, kazıklar üzerine konulan tek bir ağaç gövdesinden oluşmuş büyük ahşap tabutlara gömülüyordu. Uzunluğu birkaç metreyi bulan tek ağaçtan oluşan tabutların, her iki ucundaki kulplara da oyma ile geometrik bezemeler ve hayvan veya insan benzeri süslemeler işleniyordu.
Komşu ülke Vietnam’daki 44 farklı arkeolojik alandan 170’in üzerinde tekne şeklinde kütük tabut çıkarılmıştı. Vietnamdaki tabutların MÖ 1000’den MS 1. yüzyıla kadar bölgede yaşayan Dong Son kültürüne ait olduğu tahmn ediliyor.
Kütük Tabut uygulamasının herkes için değil, yüksek sosyal statüye sahiip yönetci veya savaşçı kahramanlara özel bir gömü geleneği olduğu tahmin ediliyor. Kazıkların üstündeki tabutların uzun birer kayık ve küçük gemileri andırması da ölüm sonrası yolculuğa yollanan bir taşıt olabileceklerine yorumlanıyor..
Kütük tabutlar genellikle Tik Ağacı'ndan yontuluyor. Tayland'ın kuzeybatı dağlık bölgelerinde çok sayıda mağara içeren kireçtaşı karstik oluşumlar üzerindeki ormanlarda bu ağaçlardan bolca bulunuyor. Günümüzde Mae Hong Son eyaleti sınırlarında kalan 40'tan fazla mağarada,kütük tabutlar bulundu.
Makale yazarların biyolog Wibhu Kutanan araştırma sonuölarını “Sonuçlarımız Neolitik sonrası Güneydoğu Asya’nın karmaşık genetik manzarasına ilişkin bir tablonun ortaya çıkmasına katkıda bulunuyor. Ancak bu çalışma [sadece] Tayland’ın kuzeybatı dağlık bölgelerindeki kireçtaşı mağaralarındaki örneklerden başarılı genetik sonuçlar sağlıyor. Ovalardaki açık hava arkeolojik alanlarından alınan örnekler üzerinde gelecekte yapılacak çalışmalar umut verici görünüyor. Eğer mümkün olursa, bunlar Güneydoğu Asya’nın genetik tarihi hakkında ek bilgiler sağlayabilir.. Kültürel açıdan ele alınacak olduğunda bu tabutların ne gibi bir önemi olduğu bilinmiyor. Neden bölge halkı tabutlar için böyle bir zahmete girişti?” “Bunun manevi bir sebebi mi vardı yoksa pratik kaygıların bir sonucu muydu? gibi sorular henüz cevap bulamadı. Tabutlar tek bir ağaçtan kesilmişti. Baş ve ayak uçlarında toplumsal inançları, merhumun durumunu, becerisini, tabutu yapanın kim olduğunu ve aile veya klan mezarlıklarını belirten çeşitli oymalar bulunuyordu" şeklinde yorumladı.
arkeolojikhaber.com