Hasankeyf’teki tarihi minare taş taş sökülerek taşınacak
Hasankeyf’te baraj suları altında kalacak bölgedeki tarihi Süleymanhan Camii’nin minaresi taşları tek tek sökülerek taşınacak.
Batman’ın tarihi Hasankeyf ilçesinde Ilısu Barajı’nın yapımı devam ediyor. Hasankeyf’teki tarihi yapılar baraj sularının altında kalmamaları için 2 bin 950 metre uzaklıktaki Arkeopark’a taşınıyor. Bölgeden ilk taşınan tarihi yapı Zeynel Bey Türbesi’ydi. 1500 tonluk Artuklu Hamamı da 6 Ağustos’ta taşındı. Hasankeyf’teki tarihi taşınmanın altında ciddi bir mühendislik çalışması var. Dicle Nehri kıyısından alınan Artuklu Hamamı’nın 7 saatte 3 kilometre uzağa taşınması bu boyutta yapılan ikinci nakil.
Zeynel Bey Türbesi’nin taşınmasında kullandıkları tekniği Artuklu Hamamı’nda da uyguladıklarını belirten ER-BU İnşaat’tan inşaat mühendisi Oğuz Çetin şunları söyledi: “Yapıyı altında betonarmeden oluşturduğumuz platformla beraber havaya kaldırdık. Taşırken her biri 50 ton taşıma kapasiteli 43 kriko kullandık. Yapı üstündeki ağırlıklarla beraber 1500 tondu. 2 bin 150 tonluk kaldırma kuvveti uyguladık, korozyon oluşmaması için havanın ısındığı anlarda kaldırma ve indirme işlemi yapmadık. 150 kişilik bir ekiple eserimizi taşıdık. Eser, 256 tekerlek ve 64 akstan oluşan 12 adet özel araç üzerinde, yeni yerleşkesine götürülerek 70 metre daha yüksek kota konuldu.”
Süleymanhan Camii minaresi taş taş sökülme yöntemiyle taşınacak.
Çetin, Hasankeyf’teki diğer tarihi yapıları da taşıyacaklarını söyledi. Süleymanhan Camii minaresi taş taş sökülme yöntemiyle taşınacak. İmam Abdullah Zaviyesi’nin türbe, minare ve eyvan kısmı ile Ortakapı Kızlar Camii’nin de eylül ayında taşınması planlanıyor. Süleymanhan Camii ve Koç Camii yerinde korunacak. Errızık Cami ve minaresinin de 2019 yılında taşınması hedefleniyor.
Mimar Vahdettin Tüzün: Böyle taşıma riskli
TMMOB Mimarlar Odası Batman Üyesi, Mimar Vahdettin Tüzün görüşlerini şöyle açıkladı: “En başından beri süreci yanlış yürütüyorlar. Hiçbir kurumdan fikir alınmıyor. Eserler bulundukları mekanlarda anlamlıdır. Farklı çareler bulunabilirdi. Tüm yetkiler DSİ’ye verildi. Açtığımız davaları kaybediyoruz. Konuya ilgili hangi şirketin çalışma yapacağı dahi bizlerden saklandı. Zeynel Bey Türbesi’nin taşınması sırasında iki, üç deneme yaptılar. O denemelerde platform zarar gördü ve birkaç kere ertelediler. Taşınma yerinde göçükler olduğu ve zarar gördüğü konusunda bilgiler var. Bayramdan sonra taşınacak iki eser çok riskli. Eserler kireç taşından olduğu için deforme olabilirler. Taş taş sökülme işlemi ile yapılacak taşıma da çok riskli bir yöntem.”
Mesut Dinler: Tarihi eserler taşınmamalı
Kültürel Mirası Koruma Derneği Mimari Koruma Koordinatörü Mesut Dinler, tarihi eserlerin taşınmasına karşı: “Baraj ve alt yapı çalışmaları için tarihi eserlerin dünyada da taşındığı örnekler var. Ama bu uygulamalar daha sonra eleştirildi. Çünkü bir eser içinde bulunduğu ortam ve kültürel dokuyla bir bütün. Bunların korunması çok önemli. Savaş ve büyük afetler olmadıkça taşınmamalı.”
Milliyet