Hıfzı Topuz kimdir?

Gazeteci, yazar ve akademisyen...

Tam adı Mustafa Hıfzı Rahmi Topuz olan duayen yazar, Ahmet Rami Bey ile Melahat Hanım'ın oğlu olarak İstanbul'da 25 Ocak 1923'te dünyaya geldi.

Hıfzı Topuz, ilkokula Galatasaray'ın ilk bölümü olan Saint Jean-Baptiste'de başladı. Ortaokul ve liseyi Galatasaray'da okuyan Topuz, İsmail Habip Sevük, Esat Mahmut Karakurt, Halit Fahri Ozansoy gibi önemli isimlerden ders aldı.

Liseyi 1942'de bitirdikten sonra kısa bir süre Güzel Sanatlar Akademisi'ne giden yazar, akademiyi bırakarak İstanbul Hukuk Fakültesi'ne devam etti ve 1948'de mezun oldu.

- Üniversite öğrencisiyken gazeteciliğe adım attı

Yazar Topuz, 1949'da Nezihe Hanım ile evlendi.

Henüz üniversitede öğrenciyken, 1947'den muhabir olarak Akşam gazetesinde çalışan yazar daha sonra gazetenin yazı işleri müdürü oldu. Topuz'un makale ve röportajları 1957'ye kadar Akşam, Vatan, Öncü, Cumhuriyet ve Milliyet'in de aralarında bulunduğu çeşitli gazete ve dergilerde yayımlandı.

Hıfzı Topuz, 1952'de kurulan İstanbul Gazeteciler Sendikası'nın kurucuları arasında yer aldı ve sendikanın başkanlığını yaptı.

Eğitim için 1957'de Fransa'ya giden usta edebiyatçı, Strasbourg'da Uluslararası Gazetecilik Eğitim Merkezi'nde yüksek lisans yaptı, ardından Strasbourg Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde doktora yaptı.

Usta yazar, 1959-1983'te kısa aralar olmakla birlikte, UNESCO'da Özgür Haber Dolaşımı Şefi olarak görev aldı ve uluslararası alanda basın çalışmaları gerçekleştirdi. Afrika'nın çeşitli ülkelerinde, Hindistan'da, Filipinler'de eğitim seminerleri düzenledi.

- İsmail Cem TRT'de çalışma teklifi yaptı

Dönemin TRT Genel Müdürü İsmail Cem tarafından TRT'de çalışma teklifi yapılınca, 1974-1975'te yaklaşık bir yıl radyolardan sorumlu genel müdür yardımcılığı yapan Topuz, daha sonra yeniden UNESCO'ya döndü.

Hıfzı Topuz, 1983'te UNESCO'daki görevinden emekli olup Türkiye'ye döndü ve Yılmaz Büyükerşen'in önerisiyle Anadolu Üniversitesi İletişim Fakültesinde, Niyazi Öktem'in önerisiyle de İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesinde siyasal iletişim, uluslararası iletişim, radyo ve televizyon tarihi dersleri verdi.

İLAD'ı (İletişim Araştırmaları Derneği) 1986'da kuran yazar, 1990'lı yılların sonuna kadar daha çok inceleme ve araştırma yazıları kaleme aldı.

- İlk romanını 75 yaşında yazdı

Yazarın 75 yaşındayken yazdığı ilk romanı Meyyale, 1998'de basıldı. Yaşamı boyunca 17 romana imza atan Topuz'un 2015'te bir hikaye kitabı yayımlandı.

Bir çocuk babası olan Topuz, 26 Eylül 2023'te 100 yaşındayken hayata veda etti ve Feriköy Mezarlığı'na defnedildi.

Türkiye Yazarlar Sendikası, PEN, Yazarlar Derneği, Basın Ahlak Konseyi ve İletişim Araştırmaları Derneğine üye olan yazarın aldığı ödüllerden bazıları şunlar:

Sertel Demokrasi Ödülü (1998), Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Basın Özgürlüğü Ödülü (2003), Lions Kulüpleri Federasyonu Atatürk Barış Ödülü (2004), Osmangazi Üniversitesi Onursal Doktora Ödülü (2005), Başın Öne Eğilmesin ile Orhan Kemal Roman Ödülü (2007), UNESCO tarafından verilen Uluslararası İletişim Araştırmaları Birliği 50. Yıl Ödülü (2007), Yeni Kuşak Köy Enstitülüleri Derneği Aydınlanma Onur Ödülü (2012), Kongo'da verilen Lubumbashi İletişim Fakültesi Onursal Doktora Ödülü (2013), Orta Doğu Teknik Üniversitesi Kültür Hizmeti Onur Ödülü (2014), Galatasaraylılar Derneği Onur Ödülü (2014).

- Ardında çok sayıda eseri Türk edebiyatına miras bıraktı

Topuz'un kaleme aldığı romanlar şöyle:

"Meyyale", "Taif'te Ölüm", "Paris'te Son Osmanlılar: Mediha Sultan ve Damat Ferit", "Gazi ve Fikriye", "Milli Mücadelede Çamlıca'nın Üç Gülü", "Devrim Yılları", "Tavcan", "Özgürlüğe Kurşun", "Kara Çığlık", "Abdülmecit; İmparatorluk Çökerken Sarayda 22 Yıl", "Hava Kurşun Gibi Ağır" Nazım Romanı, "Elbet Sabah Olacaktır" Tevfik Fikret Romanı, "Vatanı Sattık Bir Pula" Namık Kemal Romanı, "Çılgın ve Özgür" Neyzen Tevfik Romanı, Şanlı Kanlı Yıllar", "Nevbahar", "Paris Sürgünü"

Yazarın inceleme ve araştırma eserleri:

"Fransa'da Gazetecilerin Statüsü ve Asgari Ücret", "Information Internationale dans la Presse Turque", "Basın Sözlüğü", "Kara Afrika", "100 Soruda Basın Tarihi", "Seçim Savaşları", "Uluslararası İletişim", "İletişimde Karikatür ve Toplum", "Lumumba", "Kara Afrika'da İletişim", "Basında Tekelleşmeler", "Yarının Radyo TV Düzeni", "Türkiye'de Seçim Kampanyaları", "Siyasal Reklamcılık", "Kara Afrika Sanatı", "Hoşgörü", "Başlangıcından Bugüne Kadar Dünya Karikatürü", "Dünyada ve Türkiye'de Kültür Politikaları", "Türk Basın Tarihi", "Büyülü Afrika"

Anı türünde kaleme aldığı eserler ise şunlar:

"Konuklar Geçiyor", "Parisli Yıllar", "Eski Dostlar", "Elveda Afrika, Hoşça Kal Paris", "Fikret Mualla", "Başın Öne Eğilmesin", "Paris 68, Bir Devrim Denemesi", "Nişantaşı Anıları", "Bana Atatürk'ü Anlattılar", "Gülümseyen Anılar", "Ardından Yıllar Geçti", "Paris'te Bir Türk Ressamı, Fikret Mualla", "Atatürk Sesleniyor", "Bir Zamanlar Nişantaşı'nda", "Anı ve Mektuplarla Melih Cevdet Anday"

Derleyen: Ömer Faruk Yıldız - aa