İdol

İdol nedir?

1. idol: tarih öncesi ve tarih çağlarında, tanrılara adak olarak sunulan taş, toprak, fildişi ve kemikten yapılmış stilize tanrı ve tanrıça heykelcikler.

Bereketi, doğurganlığı temsil eden tanrıça Kybele-Kibele, idolleri iri kalçalı ve iri göğüsüldür. Bunlara"steatopijik idoller" denir.  Baş ve boyun kısmı ayırt edilmeyen, vücudu çan biçiminde genişleyenlere "çan biçimli ödoller" denir.  

Başı yuvarlak, boynu uzun, vücudu keman gibi boğumlu olan yassı idollere "keman tipi idoller" denir. 

M.Ö. 3. binde Kyklad adalarında bulunan sert taş idollere de "Kyklad tipi idoller" adı verilir. 

2. idol: Pişmiş toprak, taş, kemik, ahşap ve maden gibi malzemelerden yapılmış şematize edilmiş tanrı ya da tanrıça betimleri veya tanrıların yerine
geçen simgesel betimler.

idoller din ve belki büyüyle ilgili bazı soyut düşüncelerin çok şematik bir biçimde somutlaşması olarak da kabul edilebilir. Bu tür yapıtlarda çoğunlukla, oturma ya da bağdaş kurma pozisyonu şematize edilmiştir. Örneğin, sivri betimli bir üst çıkıntı başı, iki yan çıkıntı kolları ve genişçe bir alt kısımda kalçaları göstermektedir.

Anadolu'da idol yapım geleneğinin Neolitik Çağ sonlarında (MÖ 6. binyıl sonu) başladığı anlaşılmaktadır. Höyücek'te (Bucak, Burdur) bu döneme ait özgün ve zengin bir idol çeşitlemesi görülür. Söz konusu buluntular arasında kemikten sokma-başlı, çuval başlı pişmiş toprak idoller kalabalık bir grup oluşturmaktadır.

İlk Tunç Çağı'nın (MÖ 3. binyıl) yaygın idol geleneği ise başta Beycesultan, Kusura (Sandıklı, Afyonkarahisar), Yortan ve Kültepe olmak üzere pek çok merkezde örneklenmektedir