İnkaların Guinea Pig’leri topluca kurban ettiği ilk kez kanıtlandı!
Amerika'yı istila eden İspanyol tarihçilerin rivayetlerine göre İnkalar tek bir törende yüzlerce Guinea Pig kurban ediyordu. Arkeoloji kazılarında o denli abartılı sayıda Guinea Pig kalıntısı bulunamadı ama Tambo Viejo'da düzinelerce iskelete rastlandı. Kalıntıların sadece 400 yıllık olması da dikkat çekiyor.
İspanyol İstilacıların arasında yer alan Avrupalı tarihçilere göre; İnkalar, periyodik olarak yüzlerce hayvanı öldürüyordu ve bu kurbanlıklar içinde Guinea Pig (Gine Domuzu) olarak adlandırılan kobaylar en yaygın kurban edilen hayvanlardı.
Öyle ki tek bir törende yüzlerce Guinea Pig'in öldürüldüğü kaydediliyordu. Etnohistorik hesaplar, Gine domuzu kurbanı konusunda, İnkaların bu potansiyeli taşıdığını gösteriyor ancak arkeolojik olarak, o denli çok sayıda kurban edilmiş Guinea Pig kalıntısı bulunamadı. Peru'nun güney kıyısındaki Acari Vadisi'nde yeralan Tambo Viejo'nun İnka bölgesinde yapılan son araştırmalar, eski İnka bölgesi için bilinen en büyük buluntuyu barındırıyor. Arkeologlar alanda, düzinelerce kurban edilmiş Guinea Pig kalıntısı ile karşılaştı. Üstelik kurban edilmek için hazırlanan bazı hayvanların renkli sicimlerden yapılmış renkli kolyeler ve küpelerle süslendiği de anlaşılıyor. Guinea Pig kalırntılarından bazıları, gömülmeden önce bir halıya sarılmış görünüyor.
Tambo Viejo'nun kanıtını eşsiz kılan eski İnka bölgesi içinde başka herhangi bir yerden benzerine rastlanmaması. Kalıntıların tartışmaya açık tarafı ise sadece 400 yıllık olmaları. Yani kurban ayini istilacı Beyazların kıtaya ayak basmasından 200 yıl sonraya denk düşüyor.
Peru’nun güneyindeki Tambo Viejo arkeolojik alanında keşfedilen sıradışı bulgularıla ilgili araştırma sonuçları International Journal of Osteoarchaeology'nin (Uluslararası Osteoarkeoloji Dergisi) Nisan sayısında Lidio M Valdez imzası ve Inka Sacrificial Guinea Pigs from Tambo Viejo, Peru (Peru'nun Tambo Viejo bölgesinde Inkaların Kurban ettiği Gine Domuzları) başlığı ile yayınlandı.
Makale, İnkalar bölgede birkaç idari merkez kurduğunu ve Tambo Viejo'nun da o merkezden biri olduğuna dikkat çekiyor. Makalenin yazarı Andean Araştırmaları Enstitüsü (Institute of Andean Studies) arkeologu Lidio Valdez, bölgede iki farklı alanda, törenle kurban edilmiş 100'e yakın guinea pigs kalıntıları keşfettiklerini belirtiyor. Bir İnka yapısı içinde yaklaşık 72 tane ve yakındaki diğer bir alanda ise yaklaşık 28 tane kobay kalıntısı bulundu.
Keşif hayli önemli çünkü Amerika’nın ilk İspanyol sömürgecileri tarafından kayda geçirilen rivayetlerdeki, kobay hayvanlarının topluca kurban edildiğine dair ibareleri destekleyen ilk gerçek arkeolojik kanıt niteleğinde.
"Tambo Viejo’daki 100 civarındaki kobay kalıntısı, antik İnka bölgesinde şu ana dek ele geçen en büyük buluntu” diyen Lidio Valdez, kurbanlık kemiklerinin verdiği tarihlendirmeye göre, Avrupalıların Yeni Dünya’ya ayak basmasından iki yüzyıl sonraya denk geliyor.
Keşfin ilginç kılan fantastik ayrıntı ise İnka uzmanlarının daha önce hiç edinemediği bir bilgiydi. Kurban edilen kobaylar renkli iplerden yapılmış küpeler ve kolyeler ile süslenmişti. Hatta bazıları pamuk örtü içine sarılıp sarmalanmıştı. Kobayların süslendiği ipler, turuncu, kırmızı, mor ve kahverengi renklere sahipti. Kobaylar muhtemelen canlı canlı gömüldükten sonra boğulmuştu çünkü hayvanların üzerinde hiçbir travma izi bulunamadı. Hayvanların bazıları ayrı ayrı, bazıları çift olarak, bazıları ise daha kalabalık gruplar halinde gömülmüştü.
Chilco adıyla tanınan çalı türünün dalları, kurban edilen hayvanların yanına koyulmuştu. Yakınlarındaki kömür parçaları ise ayinlerde ateş kullanıldığını gösteriyordu.
72 kobaydan 66’sı ve 28 kobaydan 27’si genç yaştaydı. Bu oran kurban için genç hayvanların yaşlılara göre özellikle tercih edildiğine yorumlanıyor.
Ritüeller için, kurbanlık hayvanları gömmek üzere yakındaki bir nehirden temiz kum getirildiği de dikkat çekiyor. Alanın kuru ve kurak koşullarıyla birlikte hayvan kalıntılarının günümüze bozulmadan kalmasında kumların etkisi de var
Kobaylar gömüldükten sonra üzerlerine killi toprak örtülmüş. İplerin renklerinin hala capcanlı olması hayvanların adeta yakın zamanda gömüldüğü izlenimi uyandırıyor.
İnkaların kobayları niçin kurban ettikleri meçhul şimdilik sadece arkeologların bazı varsayımları söz konusu: “İnkalar ve onlardan çok önce gelen halklar, kutsal ve bu nedenle onlar için önemli olan her şeye, düzenli olarak sunular veriyordu. Sebep, doğadaki her şeyin canlı olması ve karşılıklı olmadan hiçbir şeyin alınamamasıydı. Bu yüzden İnkalar, karşılıklığın doğayla iyi bir ilişki sürdürmek için hayati olduğuna inanıyordu. Bu yüzden bazı hayvanlar, büyük olasılıkla olması gerektiği için değil, özel armağan statüsünde görüldüğü için süslenmiş olabilir"
Tabi ki Kobaylar, İnkalar tarafından adak olarak kurban edilen hayvan türlerinden sadece biriydi. Alanda Lama kemikleri de bulundu. Mısır, kırmızı biber ve bazı bitkilerinde adak olarak kullanıldığı sanılıyor.
newsweek.com - Gizmodo