İsis veya Isis, isis
İsis veya Isıs veya isis kimdir?
İsis: Mısır’da en önemli tanrıçalardan biri.
İsis kültü büyük olasılıkla Aşağı Mısır’da MÖ 2400’lerde ortaya çıktı, zamanla tüm ülkeye yayıldı ve Doğu Roma İmparatoru Iustinianus I MS 536’da Mısır’daki İsis tapınağını kapatana dek sürdü.
Mısır’da doğmuş olmakla birlikte kültü bütün dünyaya yayılmıştır. Londinum(Londra)’da bile İsis tapınağı yapılmıştır.
Özellikle MÖ 1. yüzyılda, daha önce Hathor ile ilişkili özellikleri bünyesinde toplamış ve önem kazanmıştır.
Kral tanrı Osiris’in hem yaratıcısı (Osiris İsis’in yarattığı demektir), hem kız kardeşi hem de karısıdır, Horus’un annesidir. Analığın ve aile kurumunun simgesi ve koruyucusudur.
Ölüm ve ölülerle ilişkilidir, büyülü güçleri sayesinde hastaları iyileştirip ölüleri diriltebilir (Apuleius’un Başkalaşımlar adlı eserinde eşeğe dönüşen başkahramanı tekrar insan haline getirir ve müridi yapar).
Tanrılar ile yıldızlar arasında ilişki kuran yoruma göre Sothis ya da Akyıldız (Sirius) ile eş tutulmuştur.
Yunan dünyasında Demeter ile eşdeğer sayılmış, tapınımı MÖ 4. yüzyılda başlamıştır. Sanat eserlerinde kucağında bir çocuk tutarken ya da taht üzerinde otururken tasvir edilir.
Bu şekliyle kucağında İsa ile betimlenen Meryem tasvirlerine büyük benzerlik gösterir.
düzenle
isis:
Aslında bir Mısır tanrıçası olan İsis, İsa'dan sonraki yüzyıllarda Yunan-Roma dünyasına girmiş ve kişiliğinde birçok dişi tanrıları toplayarak bir süre tek tanrıça olarak tapım görmüştür.
Mısır efsanesine göre İsis kral tanrı Osiris'in kız kardeşi ve karısı, güneş tanrı Horus'un anasıdır. Karanlıklar tanrısı Set (Yun. Typhon) Osiris'i öldürünce İsis kocasını aramaya çıkar, bulur ve oğluna öcünü aldırtır (Osiris). Bu efsane ile Yunan mythos'unda
mevsimleri simgeleyen Adonis-Attis, ya da Demeter-Kore efsaneleri arasında benzerlik olduğu gibi, başında ay taşıyan bir inek biçiminde imgelenen İsis'le İo arasında da bir ilişki kurulmuş, böylece zamanla İsis Yunan-Roma pantheon'unda çok önemli bir yer almıştır. Yunanistan'ın İskender'den sonra, Roma'nın da Augustus zamanında Mısır'a açılması, puta taparlığın son demlerinde tek tanrıya ve özellikle tek bir ana ve bereket tanrıçasına mistik bir eğilimin baş göstermesiyle İsis, tıpkı Ana Tanrıça tipini simgeleyen Artemis-Hekate ya da Kybele gibi, toprak, toprak ürünleri, deniz ve yeraltı ülkesine egemen olup yaşamla ölümü elinde tutan, ayrıca büyü yoluyla doğa güçlerini yöneten bir tanrıça oluvermiştir. İsis'e özellikle Anadolu'da tapınıldığı Efes ve Bergama'da adını taşıyan tapınakların kalıntılarından da anlaşılmaktadır.