İstanbul kuşatmasına katılan ünlü Abbasi Halifesi'nin gözden kaçan öyküsü
Döneminin en güçlü hükümdarı olarak tarihe adını altın harflerle yazdıran Abbasi Halifesi Harûnreşîd'in İslam ordusunun 782 yılındaki İstanbul Seferinde başkomutan olarak Haliç kıyılarına kadar geldiğine dikkat çeken Tarihçi Erman Şan, ünlü halifenin İstanbul kuşatmasının gözden kaçan ayrıntılarını Arkeoloji ve Sanat Dergisi'nde yayınlanan makalesinde anlattı...
Arkeoloji Sanat Yayınları'nın 40 yılı aşkın süredir aralıksız yayınladığı Hakemli Bilimsel yayın organı Arkeoloji ve Sanat Dergisi'nin 172. sayısı okurlarla buluştu.
Arkeoloji ve Sanat dünyasını ilgilendiren birbirinden önemli makalelerin yer aldığı derginin bu sayısında İslam Tarihi'nin önemli bir gizemine de ışık tutuluyor.
Harûnreşîd'in İstanbul'a kadar geldiği neden bilinmiyordu?
786 ve 809 yılları arasında hüküm süren Abbasi Halifesi Harûnreşîd'in 782 yılında İstanbul Seferi yaptığı bilinmekle birlikte bu seferde onun ordusunun başında Haliç kıyılarındaki İstanbul Surları önüne kadar geldiği pek çok önemli tarihi kaynakta yer almamaktaydı.
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü'nden Dr. Öğretim Üyesi Erman Şan, Arkeoloji ve Sanat Dergisi'nin son sayısında yer alan "Hârûnürreşîd’in 782 Yılında Bizans Başkenti Constantinopolis’i (İstanbul) Kuşatmasına Dair" başlıklı makalesinde seferin ayrıntıların gerek İslam gerekse Hıristyan kaynaklarında geniş geniş anlatıldığını ama tüm kaynaklarda onun ordusu ile Marmara Denizi kıyılarına kadar geldiği ifadesinin yer aldığına dikkat çekiyor.
Makalesinde "Ama tarihçi Mes'ûdî tarafından bu sefere dair aktarılan bir bilgiyse her nasılsa araştırmacıların dikkatinden kaçmışa benziyor. Burada Mes'ûdî, diğer kaynaklar tarafından Marmara kıyılarına kadar ulaştığı ifade edilen Harûn'un aynı zamanda Bizans'ın başkenti Constantinapolis'i kuşatmış olduğundan bahseder" ifadesini kullanan Erman Şan, söz konusu kaynağın diğer tarihi kaynaklarca nasıl doğrulandığını izah ediyor.
Mes'ûdî aynı zamanda Constantinapolis'e ilk İstanbul diyen tarihçi
Ortaçağ Müslüman tarihçi ve coğrafyacılarının en önemlilerinin başında gelen Mes'ûdî'nin Bizans'ın başkenti Constantinapolis'e 'İsten bûlin' yani İstanbul denildiğini belirten ilk yazar olduğunu da anımsatan tarihçi Erman Şan, Mes'ûdî'nin İstanbul kuşatmasından bahsetmesinin araştırmacıların dikkatinden neden kaçmış olabiceğini şöyle izah ediyor: "Mes'ûdî bu bilgiyi Tenbîh ve'l-işrâf isimli eserinde coğrafyayla ilgili bilgiler aktardığı yerde denizlerden bahsederken veriyor. Bu nedenle araştırmacıların dikkatinde kaçmış olabilir" diyor.
Harûnreşîd'in 782 yılındaki İstanbul Seferi'nin diğer ayrıntılarını dergiden okuyabilirsiz
Arkeoloji ve Sanat Dergisi'nin 172. sayısında neler var?
İslam Tarihi'nin önemli bir gizemini aydınlatan deginin sayısında Hırsityanlık tarihinin karanlık çağını aydınlatan önemli bir makalede var. Ankara Yıldırım Beyazır Üniversitesi İslam Toplum Bilimleriş Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü öğretim Üyesi Doç Dr. Yusuf Albayrak imzalı makale "Hıritiyanlığın yayılmasında Urfa'daki Krallığı'nın Rolü" başlıklı makalede, Urfa'nın neden Hrıistşiyanlık dininin önemli düşünce merkezi olduğunun ayrıntılarına yer veriliyor.
"Bir Zamanlar Fare Vardı: Hastalıklar, Salgınlar ve Veba" başlıkla makale ise toplumun büyük ilgi duyduğu ve pandemi sürecinde sıkıntısını yaiadığı salgın hastalıkların tarihine dair renkli ayrıntılara dikkat çekiyor...
Dergi'deki tüm makaleler şöyle sıralanıyor:
Bahattin Çelik – Fatma Çakmak – Merve Reyhan Ekinci - The Importance of Symbolism in Understanding Sacred History: A Literature Review on Neolithic Symbolism H. Hande Duymuş Florioti - On the Concept of “Sacred Prostitution” in the Neo-Assyrian Period S. Melike Zeren Hasdağlı - Edirne Arkeoloji Müzesi’deki Lydia Kökenli Vazolar Emine Köker Gökçe - Topaklı Höyük (1968-69 ve 1974 Yılları) Kazılarında Ele Geçen Ayaklı Kâseler - Heves Saygıner Phokaia Buluntusu Dışa Dönük Ağızlı Kâselerin Form Gelişimi Nihal Durnagölü - Karia Stratonikeia Territorium’undan Bozukbağ Sağlık Evi Kalıntısı ve Buluntuları Ayşe Çalık Ross - A Fragmentary Male Head from a Local Sculptural Workshop of Nicomedia Onur Zunal - Klaros Kutsal Alanı’nda Geç Antik Dönem Dönüşümü: Neden ve Nasıl? Davut Kaplan - Bir Zamanlar Fare Vardı: Hastalıklar, Salgınlar ve Veba Banu Davun - Eros ‘Aşk’ ile Psykhe ‘Ruh’ Anlatısının Arkeolojik Veriler Işığında İkonografik ve Sanat Eleştirel Yöntemle Çözümlenmesi Halil Özkan - Antik Çağ Kemik Alet Yapım Teknikleri Üzerine Genel Bir Değerlendirme Yusuf Albayrak - Hıristiyanlığın Yayılmasında Urfa’daki Abgar Krallığı’nın Rolü Erman Şan - Hârûnürreşîd’in 782 Yılında Bizans Başkenti Constantinopolis’i (İstanbul) Kuşatmasına Dair İsmail Hakkı Kurtuluş - Kalealtı Köyü’ndeki Kale Kalıntısı Hakkında Bir Önçalışma Sinan Yılmaz - Hıristiyanlık Sonrası Etiyopya Dinî Sanatı Caner Göçer - Kaybolan Bir Mimari Mirasın Yapısal Analizi: Geleneksel Gökçeada-Dereköy EvleriHABER - YORUM - YENİ GÖRÜŞ - GÖZLEM - TANITIM
Eberhard Zangger – Serdal Mutlu - Luvi Kültürünü Haritaya Yerleştirmek Burcu Birinci Öztürkoğlu – Cem Korunmaz – Hilal Lofçalı – Fatma Ertuğrul Aluçlu -Yasin Papur – HilalLiliyar Özefsun - Aşağı Pınar Kazısından Kırklareli Olgunlaşma Enstitüsü’ne Çağdaş Sanatla Neolitik Kültürü Buluşturmak