Istanbuler Mitteilungen ve Istanbuler Forschungen

Istanbuler Mitteilungen nedir? Istanbuler Forschungen nedir? İstanbul Alman Arkeoloji Enstitüsü yıllığı nedir?

Istanbuler Mitteilungen ve Istanbuler Forschungen; Alman Arkeoloji Enstitüsü'nün (Deutsche Archäologisches Institut) İstanbul Şubesinin İstanbul konulu yayın dizileridir. İlki yıllık olarak yayınlanan seridir.

Bu konuda merhum Sanat Tarihçisi Prof. Dr. Sevavi Eyice şu bilgileri aktarmaktadır.... ,

İlki 1829’da Roma’da kurulan Alman Arkeoloji Enstitüsü (Deutsche Archäologisches Institut) 1859’da Prusya Devlet Enstitüsü adını almış, 1871’de Alman İmparatorluk Enstitüsü ismiyle anılmış, II. Dünya Savaşı’na kadar Alman Devlet Arkeoloji Enstitüsü olarak faaliyet göstermiş, 1945’ten sonra da Alman Arkeoloji Enstitüsü şeklinde adlandırılmıştır. Merkezi Almanya’nın Berlin şehrinde bulunan enstitünün İstanbul şubesi 1930 yılında kurulmuştur.

Dünyanın belirli eski medeniyet merkezlerinde şubeleri olan Alman Arkeoloji enstitülerinin İstanbul şubesi kuruluşundan az sonra iki yayın dizisine başlamıştır. Bunlardan biri, çeşitli araştırma konuları hakkında kitaplardan oluşan Istanbuler Forschungen’dir. Diğeri ise Istanbuler Mitteilungen başlığını taşımaktadır. Bu dizide ilk yayın 1933’te basılan Hellmut Ritter’in Orientalia adlı kitabıdır. İkinci yayın Paul Wittek’in Das Fürstentum Mentesche adlı eseri olup (Berlin 1934) Menteşe Beyliği ismiyle Orhan Şaik Gökyay tarafından Türkçe’ye de çevrilmiştir. Bu dizide yapılan kitap niteliğinde yayınları, Tahsin Öz imzası ile 1935’te bir cilt halinde basılan, iki vakfiyenin sadece faksimilesini ihtiva eden Zwei Stiftungsurkunden des Sultans Mehmed II. Fatih adlı eser takip etmiştir.

1955 yılından itibaren kitap dizisi, yılda bir fasikül halinde içinde ilmî makaleler olan bir yıllık dergi şekline dönüştürülmüştür. 1961’de çıkan 11. sayısına kadar 17 × 24 cm., sonraki yıllarda ise 20 × 27 cm. ölçülerinde eskisinden daha kalın ciltler halinde her yıl düzenli olarak çıkan bir yayın organı biçimini almıştır. Istanbuler Mitteilungen’deki makalelerin ağırlık merkezi arkeoloji konuları olmakla beraber içlerinde Türk sanatına dair çok sayıda araştırmanın da yer aldığı görülmektedir. Bunlar arasında K. Ertmann ve Klaus Kreiser gibi yazarların makaleleri doğrudan doğruya Türk sanat tarihiyle ilgilidir. Istanbuler Mitteilungen’in 2000 yılında L. cildi basılmış bulunmaktadır. Derginin tam koleksiyonu İstanbul Alman Arkeoloji Enstitüsü’nde mevcuttur.

Kaynak: TDV İslam Ansiklopedisi