İzmir'deki Yeşilova Höyüğü'nde 8 bin yıllık çipura kemiği bulundu
İzmir'in bilinen en eski yerleşim alanında yer alan Yeşilova Höyüğü'ndeki arkeolıji kazılarında, yaklaşık 3-5 kilogram ağırlığında olduğu tahmin edilen 8 bin yıllık bir çipuranın çene kemiği bulundu. Kalıntılar 8 bin yıl önceki İzmirlilerin denziden babam çıksa yerim dediğini gösteriyor.
Tarihi 8 bin 500 yıl öncesine uzanan Yeşilova Höyüğü'nde, günümüzün Ege'ye özgü balık cinsi çipuranın kafasına ait parçalar bulundu.
Yeşilova Höyüğü Arkeoloji Kazı Heyeti Başkanı Doktor Öğretim Üyesi Zafer Derin, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ege Üniversitesi, İzmir Büyükşehir Belediyesi ve Bornova belediyesinin desteğiyle 2005 yılının başından bu yana bölgede arkeolojik kazı çalışmaları yürüttüklerini ve coğrafyanın bilinmeyen özelliklerini ortaya çıkarmaya devam ettiklerini belirtti.
8 bin yıl öncesine ait bir çipuranın çene kemiği
Höyükteki kazılarda bölgenin mutfak kültürüne ilişkin bazı yeni buluntular elde ettiklerini kaydeden Derin, bunlardan birinin de 3-5 kilogram ağırlığında olduğu tahmin edilen 8 bin yıl öncesine ait bir çipuranın çene kemiği olduğunu söyledi.
Zafer Derin, o dönemde denizin Yeşilova'dan daha uzak olmasına rağmen ilk İzmirlilerin yüzünü suya döndüğünü ifade ederek, "İzmir deyince bugün de aklımıza balık, özellikle de çipura geliyor. Biz de 8 bin yıl öncesine ait çipura kemiklerini bu sene tespit etme olanağı bulduk. Günümüze ait bir çipura ile karşılaştırdığımızda oldukça büyük olduğunu anlıyoruz." dedi.
Nasıl yakaladılar, nasıl pişirdiler bilinmiyor
Balık kemiği üzerinde Ege Üniversitesi Tabiat Tarihi Müzesi yetkilileriyle çalıştıklarını dile getiren Derin, "Bizim dışımızda da özellikle bu konu üzerinde çalışan uzmanlar var. Buluntularla ilgili tahliller yapılıyor. Fiziksel olarak karşılaştırmalar yapılıyor, günümüz canlılarıyla karşılaştırılıyor ve kemiklerin hangi hayvanlara ait olduğu tespit ediliyor." diye konuştu.
Zafer Derin, çipura kalıntısının bulunmasıyla birlikte akla, "nasıl avlandılar, nasıl pişirdiler" sorularının da geldiğini vurgulayarak, şu bilgileri verdi:
"Bu büyük bir balık. Büyük olasılıkla bunu yakaladılar ve yaşadıkları bölgeye getirdiler, yediler. Karada yaşasalar, tarımsal faaliyetlerini sürdürseler bile denize ulaşmak, deniz ürünlerinin tadına bakmayı istemişler. Zaman zaman balık kalıntılarına rastlıyorduk ancak çipuranın 8 bin yıldır burada varlığını sürdürmesi ve bölgede yaşayanların onu tanıması önemli. Nasıl avladıklarını tam olarak bilmiyoruz, belki kemikten yapılan oltalarla avladılar. Belki de sıkıştırdıkları balıkları ördükleri ağlarla yakaladılar. Nasıl yediklerini de bilmiyoruz. Olasılıkla diğer et türleri gibi ateşte ısıtarak yediklerini tahmin ediyoruz."
İnsan yaşamını, hayvanları, bitkileri anlamaya yönelik çalışmaları sürdürecekleri dile getiren Derin, özellikle mutfak kültürünün çalışmalar arasında önemli bir yere sahip olduğunu ifade etti.
Zafer Derin: 8 bin yıl önce de denizden babam çıksa yerim deniliyordu
Yeşilova Höyüğü Kazı Heyeti Başkanı Zafer Derin, bundan 8 bin yıl önce yaşayanların da "Denizden babam çıksa yerim" anlayışıyla hareket ettiğini dile getirerek, "Bu balık 8 bin yaşında ve gerçekten Ege Bölgesi'nde bulunmuş en eski çipura örneği. Başka örnekler de var, kum midyelerini toplayıp yemişler, istiridye ve deniz minaresi, yedikleri diğer deniz ürünleri. Günümüzde bunlar çok pahalı ama ilk İzmirliler o dönemin lezzetiyle deniz ürünlerini tüketmişler."
Efsun Yılmaz - Fatih Doğan - AA