Karyatid

Karyatid nedir?

1. Karyatid: Antik Yunan ve Roma mimarlıklarında kolossal, giyimli kadın heykeli biçimindeki taşıyıcı sütunlar.

Karyatidlerin en güzel örneği Atina Akropolis’indeki Erektheion’dadır.

Antik Roma’da Caryatid

2. Karyatid: Yunancada 'Karialı genç kız' anlamına gelir.

Yunan ve Roma mimarilerinde, ayakta duran giyimli genç kız heykeli biçiminde sütun.

İlk kez MÖ 4. yüzyılda kullanılan karyatid sözcüğü yerine daha önceleri, Yunancada 'genç kız' anlamına gelen kore ya da 'sepet taşıyan' anlamına gelen kanephore sözcükleri kullanılırdı.

Kanephore adı, karyatidin başında yastık ya da sepet biçiminde bir bezeme öğesi bulunmasından dolayı verilmiştir.

Vitrivius ise karyatidin, Perslerin tarafını tuttukları için Yunanlılarca cezalandırılan Lakonia'daki Karialı kadınları betimlediğini belirtir.

Yunanistan'da Delphoi'daki Apollon Kutsal Alanı'na inşa edilen, Knidos ve Siphnosluların thesauroslarının (hazine binası; MÖ 565-555, MÖ 535- 525) giriş stoasmda İon sütunları yerine karyatidler kullanılmıştır ve bunlar üslup açısından Atina Akropolisi'ndeki korelere benzemektedir.

Yunanistan'da Amyklae'daki Apollon Tapınağı'nda ve Atina'da Pandrossos Tapınağı stoasında da karyatidler birer taşıyıcı eleman olarak göze çarpar.

Akropolis'te MÖ 421-406 arasında inşa edilen Erektheion'un güneybatı mekânı, 2.31 m yüksekliğindeki altı karyatidden dolayı 'Koreli Stoa' adıyla anılmaktadır.

Pausanias, ellerinde birer kâse taşıyan bu figürler için, Tanrıça Athena'ya ait kutsal emanetleri taşıyan kişi anlamındaki arrephori sıfatını kullanmıştır.

Roma dönemi örnekleri arasında Hadrianus Villası'ndakiler (Tivoli), Erektheion'un karyatidlerinin tam birer kopyası olarak dikkat çekicidir. Ayrıca Roma'da Albani Villası'nda, Augustus Forumu'nu çevreleyen kolonatta ve daha birçok yapıda bu tür sütunlar kullanılmıştır.