Kastamonu Genel Bilgiler
Kastamonu Genel Bilgiler
Yüzölçümü: 13.108 km²
Nüfus: 368.907
Köy Sayısı: 1064
İl Trafik No: 37
Türkiye'nin cennet köşelerinden biri olan Kastamonu, büyük şehirlerin gürültüsünden kaçmak isteyenlerin sığınabilecekleri bir huzur bölgesi, panoramik dağlarıyla, yemyeşil ovalarıyla, zümrüt sahilleriyle, zengin kültürel varlıklarıyla bir çok alternatifler sunan bir tatil beldesidir.
Eski bir yerleşim alanı olduğu bilinen Kastamonu yöresi MÖ.18.yy.da Gas'ların yurdu olmuş, zamanla Hititler, Firigler, Kimmerler, Lidyalı'lar, Pers'ler, Pontuslular, Romalılar ve Bizanslıların yönetimine geçmiştir. Romalıların bu yörede kurduğu Paflagonia isimli eyaletin merkezi olan pompei-polis höyüğü bugünkü Taşköprü ilçesinde bulunmaktadır. Bizans hanedanı komenoslar tarafından yapılan ve Kastamonu şehrinin tarihsel çekirdeğini oluşturan Kastamonu kalesi görkemli görüntüsüyle ziyaretçileri asırlardır selamlamaktadır.
Kastamonu geleneksel Türk evi ve yakın dönem Osmanlı mimarisi örneklerinin yoğun olarak bulunduğu ender illerdendir. Kentsel sit kapsamına alınmış olan Kastamonu, Taşköprü, İnebolu, Küre ve Abana'nın eski mahalleleri ve yapıları ziyaretçilerde nostalji ve hayranlık uyandırır.
Milli mücadele sırasında lojistik destek açısından en güvenilir bölge olan Kastamonu İnebolu limanından Ankara'ya erzak, cephane ve insan akışında büyük yararlılıklar göstermiştir. Kurtuluş savaşında en fazla şehit veren üçüncü il olan Kastamonu 'nun Araç ilçesi ise nüfus bazında en çok şehit veren yurdumuzun tek ilçesi olarak tarihin altın sayfalarında yerini almıştır.
Kastamonu'nun sahip olduğu bu zengin tarihi ve kültürel mirası kadar bir diğer zenginliği de harikulade tabiatıdır. Başta Ilgaz Dağı Milli Parkı dağcılık sporları için mükemmel bir merkezdir. Zengin orman örtüsü, çeşitli yaban hayvanları ile görenlerin unutamayacağı özelliklere sahiptir. Kastamonu'nun 40 km. güneyindeki Ilgaz Dağı kayak merkezi kış aylarında büyük ilgi görmektedir.
Kastamonu'nun bitki örtüsü ve peyzaj açısından çok zengin yaylaları da vardır. Daha ziyade Araç, Çatalzeytin ve Bozkurt ilçelerinde bulunan bu yaylalar yaz aylarında tatillerini şehir dışında geçirmek isteyenler için önemli bir turizm kaynağıdır. Pınarbaşı ilçesinde vahşi doğasıyla Valla Kanyonu ve Türkiye'nin en derin dördüncü mağarası olan Ilgarini, kampçılar ve maceracılar tarafından keşfedilmeyi beklemektedir.
Kastamonu Karadeniz'de kirlenmemiş, betonlaşmamış 176 km. kıyı bandıyla deniz, kum ve güneş arayanlara da hitap etmektedir. Bu yılı bandında çok sayıda doğal kumsal ve bunların ardından yoğun bir orman örtüsü bulunmaktadır. Çatalzeytin'deki Ginolu ile Cide'deki Giderus koyları Karadeniz'in en güzel koylarıdır.
Tarihçe
Kastamonu'nun bilinen tarihi, Hitit İmparatorluğu ile başlar. Hititlerden sonra Frigya ve Lidya Krallıklarının egemen olduğu bu topraklar M.Ö. 4.yy'da Perslerin eline geçmiştir. M.Ö.4. yy'da Büyük İskender Anadolu Ile birlikte Kastamonu topraklarını da Makedonya'ya katmıştır. İskender'den sonra yöreyi ele geçiren Pontus Krallığı M.Ö. 1. yy'da Romalılar tarafından ortadan kaldırılmıştır. Uzun yıllar Roma İmparatorluğu sınırları içinde kalan Kastamonu M.S. 395 yılında İmparatorluğun bölünmesiyle bütün Anadolu gibi Bizans İmparatorluğuna katılmıştır.
Prehistorik çağlardan sonra havalinin (Paflagonya'nın) bilinen Sümerlerin en eski bir kolu olan Gaslar (Gaşka Türkleri)'dır. M.Ö. 2000-1300 yılları arasında hüküm süren Gaslar (Gaşkalar) devamlı olarak Mısırlılar, Suriyeliler ve Kaldelilerle siyasi, ticari ve kültürel münasebetlerde bulunmuşlar, Hititlerle de bazen savaşmış bazen dost olmuşlardır. Gaslar sert karakterli, cengaver kişiler olarak bilinmektedir.
Bugün Kastamonu ve çevresindeki illeri de içine alan ve Romalılar devrinde adına Paflagonya (Paphlagonia) denilen Gasların kurduğu şehirlerden bir tanesi de "Timonion" veya "Tumanna" dır. Bazı yazarlar Kastamonu adının kökeni konusunda; bu kelimenin "Gas" kelimesi Ile "Timoni" veya "Tumanna" kelimesinin (Gas ülkesi anlamında) birleşmesinden meydana geldiği görüşünü ileri sürmüşlerdir ki en akla yakın ihtimal budur. Fonetik yönden de bugünkü Kastamonu ismine yakındır.
İkinci bir görüşe göre Romalılar devrinde Taşköprü'nün eyalet merkezi olduğu zamanlar Kastamonu küçük bir kasaba olup, Bizans devrinde ve özellikle Kommenler soyu zamanında gelişmeye başlamıştır. Bu soy zamanında buraya bir kale yapılmış ve Kommenlerin kalesi anlamında "Kastra Kommen" denilmiştir. Bu kelimenin zamanla "Kastamonu" şekline dönüştüğünü ileri sürenler olmuşsa da bunu belirleyen herhangi bir belge mevcut değildir.
Kastamonu'nun ilk defa Türklerin eline geçmesi Danişmentliler zamanında Ahmet Gazi'nin Oğlu Gümüş Tekin devrinde 1105 yılında gerçekleşmiştir. Yüzyıla yakın bir zaman Danişment idaresinde kalan şehir ve çevresi 15 yıl süre ile tekrar Bizanslılara geçmiş, 1213 yılında Anadolu Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat'ın emriyle Selçuklu Kumandanı Hüsamettin Çobanbey tarafından zaptedilmiştir.
Moğollar tarafından bölgenin ikinci kez zaptına memur edilen Şemsettin Yaman Candar kumandasındaki ordu 1292 yılında Kastamonu'ya giderek Muzafferettin Yavlak Arslan birliğini bozguna uğratmış kendiside öldürülmüştür. Muzafferettin Yavlak Arslanın oğlu Mahmutbey, babasının intikamını almak için mücadeleye girmiş ve Şemsettin Yaman Candar'ı buradan batıya sürmeyi başarmıştır. Şemsettin Yaman Candar'ın ölümünden sonra Süleyman Paşa tarafından 1309 yılında Kastamonu yeniden zaptedilmiş, toprakları genişletilerek “Candaroğulları Beyliği”ni kurmuş ve Çobanlar hakimiyetine son vermiştir.
İsfendiyarbeyden sonra "İsfendiyaroğulları" adını da alan Kastamonu Beyliği 1460 yılında Osmanlı idaresine girinceye kadar önemli bir ilim ve kültür merkezi olmuş, bir çok ilim adamı yetiştirmiş, Osmanlılar zamanında da bu özelliğini devam ettirmiştir.
Kastamonu, Fatih Sultan Mehmet'in 1460 yılında Sinop'la birlikte bu şehri alarak Candaroğulları beyliğini ortadan kaldırmasından sonra Osmanlı devletine katılmıştır. Kastamonu Milli Mücadele sırasında lojistik destek açısından en güvenilir bölge olması nedeniyle büyük yarar sağlamıştır. Özellikle Ankara'ya İnebolu-Kastamonu yoluyla yiyecek, giyecek, para, cephane ve silah nakli yapılmıştır.
Cumhuriyetin ilanından sonra, Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk'ün "23-31 Ağustos 1925" tarihleri arasında Kastamonu'da yaptığı Kıyafet ve Şapka İnkılabı, Cumhuriyet döneminin önemli olayı olarak tarih sayfalarına geçmiştir. Bu süre "Kültür, tarih ve sanat haftası" ismini almıştır.
Coğrafya
Kastamonu ili Batı Karadeniz bölgesinde 41° 21' kuzey enlemi ile 33° 46' doğu boylamları arasında yer alır. Deniz seviyesinden yüksekliği 775 m.dir. Yüzölçümü 13.108 km²'dir.
Kastamonu İli çoğunlukla engebeli arazilerden oluşmaktadır, ilin kuzeyinde Batı Karadeniz Dağları bulunmaktadır. Karadeniz sahiline paralel olarak İsfendiyar (Küre) Dağları uzanmaktadır. Münferit olarak Yaralıgöz Dağı (1985m.), Göynük Dağı (1770m.), Dikmen Dağı (1471m.), Kurtgirmez Dağı (1450 m.), Güruh Dağı (1493m.), Ballıdağ (1400 m.),lsırganlı Dağı, Harami Dağı ve Elek Dağı önemli yükseltileri teşkil etmektedir. İlin güneyinde ise Ilgaz Dağı uzanmaktadır. Kuzeyde Gökırmak ve Araç Çayı, güneyde ise Devrez Çayı vadileri ile sınırlanmıştır. En yüksek noktası Çatalılgaz tepesi (2565m.) dır.
Kastamonu ili genel olarak dağlık olduğundan geniş ovaları yoktur. Buna karşılık vadiler etrafında ovacıklar göze çarpmaktadır. En önemlisi Gökırmak Vadisi'dir. Devrez vadisinin il sınırları içinde kalan kısmı Tosya Ovası'nı meydana getirmektedir. Araç Çayı ve Daday Çayı gibi küçük çayların oluşturduğu ovalarda oldukça küçüktür.
6 ilçesi sahil kıyısında bulunan Kastamonu'nun Karadeniz'e 176 km. uzunluğunda kıyısı vardır.
Nasıl Gidilir?
İstanbul’a 500 km, Ankara’ya 240 km mesafe uzaklıkta bulunan ilimiz Kastamonu, Sinop limanına giden İpek Yolu güzergahlarının kavşak noktasında yer almaktadır.
Karadeniz'e 170 km. lik bir sahil bandı ile açılan ilimizin 6 ilçesi deniz kıyısındadır. İnebolu İlçesi' nde küçük tonajlı gemilerin yük alıp boşaltabilecekleri bir limana sahip olup Cide, Abana, Çatalzeytin ilçelerinde küçük limanlar mevcuttur.
5 Temmuz 2013 tarihinde hizmete açılan Kastamonu Uzunyazı Havalimanı'nda Kastamonu-İstanbul arası seferler devam etmektedir.
THY için (Atatürk Havalimanı) ;
Haftanın Her Günü olup:
Kalkış-Varış
İstanbul-Kastamonu : 06.10 - 07.20
Kastamonu-İstanbul : 08.05 - 09.15
PEGASUS için (Sabiha Gökçen Havalimanı) ;
Haftanın Perşembe, Cumartesi ve Pazar Günleri olup:
Perşembe Günleri
Kalkış Varış
İstanbul-Kastamonu 13.40 - 14.55
Kastamonu-İstanbul 15:20 16:30
Cumartesi Günleri
Kalkış Varış
İstanbul-Kastamonu 08.50 - 10.05
Kastamonu-İstanbul 10:30 11:40
Pazar Günleri
Kalkış Varış
İstanbul-Kastamonu 11.40 12.55
Kastamonu-İstanbul 13:20 14:30
Bunları Biliyor musunuz?
İstiklal Savaşı’nda toprakları işgal EDİLMEMESİNE rağmen en çok şehit veren illerden birinin Kastamonu olduğunu.
Çanakkale Destanı’nda Türk Milletinin verdiği 253.000 şehitten 93.000’nin Kastamonu’lu olduğunu.
Türk milletinin dimağına yer etmiş olan ve birer milli kahraman olarak anılan, Kara Fatma’ların, Halime
Kaptanların, Kastamonu’ lu olduğunu , Ankara Ulus Meydanı’ndaki Atatürk Anıtı’nın çevresinde yer alan ve mermi taşıyan kadın heykelin, Kastamonu’ lu Şerife Bacı’ ya ait olduğunu,
Fatih Sultan Mehmet Han’ın oğlu Şehzade Cem Sultan’ ın Kastamonu’da iki yıl valilik yaptığını,
Kastamonu Sancakbeyliğinin sınırlarını Üsküdar hudutlarına dek uzandığını,
Anadolu’da kurulan ilk lisenin, Abdurrahman paşa tarafından kurulan Kastamonu Lisesi olduğunu,
Türkiye’de kurulan ilk sanat okulunun Kastamonu’da olduğunu,
Osmanlı Devleti ile Rusya arasında cereyan etmiş olan 1711 Prut Savaşı' na Serdar-ı Ekrem olarak katılan Baltacı Mehmet paşanın Kastamonu’ lu olduğunu ve bu büyük zatın adını Osmanlı düşmanı bir kısım tarihçilerce kasten bazı gönül işlerine karıştırılarak karalamaya çalışıldığı,
Kastamonu’nun ilk kurucularının da Türkler olduğunu, bu özelliği ile apayrı bir özellik arzettiğini,
Piri Türkistan Hoca Ahmet Yesev’nin talebelerinden olan, Yusuf Horosani diğer ismiyle Deveci
Sultan’ ın Kastamonu’da yattığını,
İstanbul fethinde kullanılan kızakların kalaslarının Kastamonu ormanlarından getirildiğini,
Yine İstanbul' un fethi sırasında dökülen şahi adındaki topların dökümünde kullanılan demir ve bakır madenlerinin Küre ilçemizden getirildiği,
Türk dünyasını ve Türkiye’deki en büyük cihangirlerden biri olan Fatih Sultan Mehmet Han’ın Annesinin Kastamonu’nun DEVREKANİ ilçesinden olduğunu
Karadeniz’de en uzun sahil şeridinin ve Karadeniz’de en çok ilçeye sahip olan ilin Kastamonu olduğunu,
Çanakkale İçinde Aynalı Çarşı-Türküsü’nün Kastamonu Türküsü olduğunu,
Kastamonu’nun bir evliyalar şehri olduğunu,
Dünyanın en kaliteli sarımsağının KASTAMONU Taşköprü’de yetiştirildiğini,
Dünyaca ünlü efes harabelerinin bir eşi olan pompeipolis antik kentinin KASTAMONU Taşköprü ‘de olduğunu biliyor muydunuz?
