Kaya Resimleri yeni bir teknikle tarihlendirildi

Kaya resimlerinin sadece içerdiği semboller ve tekniklerle tarihlendirilmeye çaışılması ciddi sıkıntılar doğuruyor ve önemli hatalara yol açıyordu. Hatta sonradan çizilenlerle öncekilerin farkı tam ayırt edilemeyebiliyordu. Ancak Günel Afrikadaki yeni teknik bir umut ışığı yaktı.

Güney Afrika’daki tarihöncesi kaya resimlerini doğrudan tarihlendiren yeni teknik, resimlerin en az 5000 yıllık olduğunu ortaya koydu ve diğer kaya resimlerinin doğru tarihlendirilebilmesi için umut oldu.

Witwatersrand Üniversitesi, Kaya Sanatı Araştırma Enstitüsü’nden Profesör David Pearce, Laval Üniversitesi’nden Adelphine Bonneau ve Oxford Üniversitesi’nden araştırmacıların yayınladığı araştırmaya göre, Güney Afrika’da Lesotho ve Doğu Cape Drakensberg’de bulunan resimlerin yaklaşık 3000 sene öncesine, Botswana’daki resimlerin ise en az 5500 sene öncesine tarihlendirildi.

phys.org sitesinde yer alan habere göre; bulgular, arkeolojik araştırmalarda büyük bir gelişmeyi temsil ediyor. Bu tarihler, araştırmacıların kaya sanatıyla ilgili yıllardır kafalarını kurcalayan soruları sormak ve cevaplamak için yeni bir pencere açıyor.

Elde edilen tarihler başka şaşırtıcı sonuçlar da verdi. Bulgulara göre bazı arkeolojik alanlardaki kaya resimlerinin yapımı, 1000 yıldan uzun sürdü. Araştırmacılar ortaya koydukları sonuçlar kapsamında, bölgedeki bazı resimlerin nesiller boyu süren bir uğraşla tamamlandığını söylüyor.

Pearce, “Bu çok şaşırtıcı. İnsanlar, bundan yüz yıllar ya da bin yıllar önce yapılmış kaya resimlerine benzetmek için, çok uzun bir zaman aralığı boyunca bu kaya sığınağına geri gelmiş. Bu bulgu, Güney Afrika’daki avcı toplayıcıların inançlarına dair anlayışımızı derinden etkiliyor.” diyor.

Kaya Resimleri için yeni tarihlendirme yöntemi

Araştırma, Botswana’daki Thune Barajı, Lesotho’daki Phuthiatsana Vadisi’nde yer alan Metolong Barajı bölgesi ve Güney Afrika’nın “Nomansland” bölgesindeki Doğu Cape’deki Drakensberg’de yürütüldü. Botswana ve Lesotho’daki kaya resimlerinin ilk doğrudan tarihleri de dahil olmak üzere, bu üç alandan toplam 43 yeni tarihleme elde edildi.

Yapılan yeni tarihlendirmelere radyokarbon yöntemi ile ulaşıldı. Daha öncesinde on yıllar boyunca kaya sanatlarını tarihlendirmek oldukça zordu ve bu araştırma alanının en büyük zorluklardan biriydi.

Yeni araştırma tekniği, boyalar içindeki bileşimin ve çizildiği kaya üzerindeki tortuların çok dikkatli bir şekilde kimyasal olarak tanımlanmasına dayanıyor. Çalışma kapsamında küçük boya örneklerinden kirletici tortuları uzaklaştırmak için yeni kimyasal teknikler geliştirildi. Sonrasında toplanan bu veriler, hızlandırıcı kütle spektrometresi (AMS) ile tarihlendirilmekteler.

İki aşamalı olarak yapılan araştırma kapsamında ilk olarak, kaya üzerindeki boyadan oldukça küçük pigmentler (milimetrekareden küçük) alındı. Daha sonra bu örneklerin hangisinin AMS radyokarbon yöntemi için uygun olduğunu anlamak için analiz edildi. Son olarak en çok karbon içeren siyah örneklere radyokarbon tarihlemesi yapıldı.

Bu çalışmada bildirilen tarihler, Güney Afrika’daki kaya sanatında doğrudan tarihlendirmenin en büyük verisini ve şimdiye kadar Botsvana ve Lesotho’da elde edilen tek doğrudan tarihleri oluşturuyor.

Bu çalışma, kaya sanatı üzerinde çalışan araştırmacıların doğrudan etkin bir şekilde tarihlendirmelere ulaşabileceği ve kronolojik olarak kaya sanatı gelişimini ve işleyişini çok daha iyi anlayabileceği yeni bir alan açıyor.

Tolunay Bayram - arkeofili.com