Kaybolan Mum Tekniği: Kayıp Mum Tekniği
Döküm nedir, Kaybolan Mum Tekniği nedir? Kayıp Mum Tekniği nedir? Mum Yok Etme tekniği nasıl uygulanır?
Kaybolan Mum (Kayıp Mum ya da Mum Yok Etme) Tekniği; İlk olarak Mezopotamya'da M.Ö. 3000'lerde keşfedildiği tahmin edilen özgün döküm tekniğidir. Dökülmek istenen nesnenin mmumdan yapılan modeli kille sıvanarak, kil tabaka ısıtılmak suretiyle seramik kalıplar elde edilir. Isıtılan mum bir delikten akıtılıp, yerine eritilmiş metal dökülür. Metal donduğunda kil kalıp kırılır ve istenilen metal döküm çıkarılır.... Teknik, günümüzde de kullanılmaktadır.
Genel anlamıyla döküm; eritilen bir metalin ısıya dayanıklı bir kalıp içine dökülmesi ve katılaşarak içerisinde bulunduğu kalıbın şeklini alması işlemidir. Döküm işlemi genellikle herhangi bir modelin tamamının ya da parçalarının orijinaline uygun şekilde ve seri üretim olarak fazla sayıda kopyasını elde etmek amacıyla kullanılır, bu sayede zamandan, iş gücünden ve maliyetten tasarruf edilmesi hedeflenir.
Arkeolojik bulgular, dökümcülüğün en az M.Ö 4.000'li yıllarda başlayan geçmişi olduğunu göstermektedir.
Eski Çağlarda eritme ocaklarında genellikle bakır cevheri, ayakla çalışan keçi derisi körükler yardımıyla eritilerek metal, taş veya pişirilmiş kilin işlenmesiyle elde edilen kalıplara dökülmekteydi. Önceleri tek parça kalıpla balta ve benzeri yassı parçaların üretimi için kullanılan döküm tekniğinin, yuvarlak biçimli parçaların üretilmesi için iki veya daha çok parçalı kalıpların kullanımıyla geliştirildiği düşünülmektedir
M.Ö. 2000'li yıllardan itibaren iç boşlukların elde edilmesi için pişirilmiş kilden maçalar kullanılmaya başlamıştır. Bunun yanında kalıplamada mum modellerin kullanıldığı ve ısıtılarak eritilen mumun kalıbı terk etmesiyle kalıp boşluğunun oluşturulduğu hassas döküm yöntemi de aynı asılarda geliştirilmiştir. Eski toplumların kültürlerinde, dinsel inançlarını, sosyal yapılarını ve hikâyelerini anlatmak için kullanılan metot olarak "Mum yok etme tekniği" ile yapılan bronz dökümün geçmişi yüzyıllar öncesine kadar gitmektedir. Örneğin, Çin de bronzdan yapılmış tören görüntülerinin tasviri; Hint ve Mısır tanrılarını sembolize eden dökümler; Afrikalıların doğa görüntülerinin dökümleri ve Yunanlıların insan formunu yeniden inşası gibi.
Söz konusu uygarlıklarda olduğu gibi günümüzde de uygulanan teknikler aşağı yukarı aynıdır. "Mum yok etme tekniği" ile yapılan bronz dökümü anlatmadan önce diğer döküm tekniklerini de özetlemek gerekmektedir.
Kuyumculukta kayıp mum tekniği ve alçı döküm terimleri ile adlandırılan döküm tekniği “statik vakum destekli döküm” ve “santrifüj - merkezkaç kuvvetli döküm” olmak üzere iki şekilde uygulanmaktadır.