Kayserililerin 4 bin yıl önceki 3 gözde gıdası: Pastırma, kurutulmuş balık ve karides

Kayseri'de bulunan çivi yazılı Kültepe tabletleri, Kültepe sakinlerinin beslenme alışkanlıkları ve mutfak kültürüne dair önemli ipuçları veriyor. Tabletlerde yiyeceklerin fiyatlarını gösteren listelerin yanı sıra, iki tüccar arasında geçen mektuplaşmada uzun yola gidenlerin yanına aldığı gıdalar da yer alıyor.

 

Anadolu'nun ilk yazılı belgelerinin bulunduğu Kayseri'deki Kültepe Kaniş/Karum Höyüğü'nde bir yandan arkeoloji çalışmaları devam ederken bir yandan da 1948 yılından bu yana alandan çıkarılan çivi yazılı tabletler birer birer okunuyor.

UNESCO Dünya Belleği Listesi'ne giren çivi yazılı tabletlerden bugüne dek yaklaşık 23 bin 500 tane bulundu.

Farklı disiplinlerdeki bilim insanlarınca incelenen  Kültepe Arkeoloji Kazılarında bulunan Çivi Yazılı Tabletlerle ilgili son gelişmeler,  Kültepe Kazı Evi'nde 29 Temmuz 2022'de düzenlenen 5. Uluslararası Kültepe Toplantısı'nda değerlendirildi. Toplantıya 11 ülkeden çivi yazılı tabletleri inceleyen  45 bilim insanı katıldı.     İki tüccar arasındaki mektuplaşmada geçen yol azığı   Kazı Başkanı Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fikri Kulakoğlu, Kültepe tabletlerinin pek çok yönünün bilim insanlarınca incelendiğini hatırlatarak, bir tablette iki tüccar arasında geçen mektuplaşmada uzun yola gidenlerin yanına hem yemek hem de hediye amacıyla yiyecek aldığını, bunlar arasında Kayseri'nin meşhur pastırmasının atası olabilecek kurutulmuş etin de bulunduğunu belirtti.

Uzun yola çıkanların yiyecekleri en sağlıklı şekilde kurutarak yanlarında taşıdığını anlatan Kulakoğlu, "Ekmeği nasıl kurutup galeta ya da peksimet gibi yanlarına alıyorlarsa eti de kurutup saklıyorlar. Doğal olarak yolculuğa çıkan insanlar yanlarında yiyecek taşımak zorunda. Sizi uzun zaman idare edecek kadar kurutulmuş yiyeceklere ihtiyacınız var." dedi.

Tabletlerde yiyeceklerin fiyatlarını gösteren listeler de bulundu

Leiden Üniversitesi Asuroloji Bölümü Öğretim Üyesi Hollandalı Dr. Jan Gerrit Dercksen, çivi yazılı tabletler içinde ailelerin kendileri için aldığı yiyeceklerin fiyatlarını gösteren listeler bulunduğunu, bunların içinde önemli bir yer tutan etin bütün haliyle ya da bir kısmının saklandığını ifade etti.

Dercksen, listelere göre Kültepe'de yaşayanların et, ekmek, soğan yediklerini, arpa ve buğday gibi ürünler yetiştirdiklerini anlattı.

Kurutulmuş karides, balık ve et

Bunların dışında Kültepe'de sıra dışı ürünler de bulunduğunu ifade eden Dercksen, kurutulmuş karides ile balık ve etin bu yiyecekler arasında yer aldığını kaydetti.

Tüccarların bir seyahate gittiklerinde nereden ne alacaklarına dair bir liste tuttuğunu belirten Dercksen, yazılı metinlerdeki 'umşu' kelimesinin kurutulmuş et, 'pannaru'nun ise Kaniş peyniri anlamına geldiğini aktardı.

Dercksen, yol üstünde yemek pişirmenin zorluğundan dolayı kurutulmuş et yenildiğini ve bunun parça et şeklinde olduğunu dile getirdi.