Koreg Anıtı

Koreg Anıtı nedir?

1. Koreg Anıtı:  Antik Yunan’da, şenliklerde, tiyatro oyunlarının giderlerini karşılayan khoragos’lara ya da atletlere verilen ödülün üstüne konduğu anıt şeklindeki kaide.

Bunlar içersinde en tanınmışı Atina’daki M.Ö. 335 / 34 yıllarına ait Lysikrates Anıtıdır.

2. Koreg Anıtı: Koreg sözcüğü, Antik Yunan'da tiyatro oyunlarını finanse eden varlıklı Atinalılara verilen khoragos adından türemiştir.

Yunan şenlikleri sırasında gerçekleştirilen tiyatro oyunlarında kazanılan ödülün üzerine konduğu anıt biçiminde kaidedir.

Giderleri khoragoslar tarafından karşılanan tiyatro korolarının yarıştığı oyunlar sonunda, genellikle bir tripod (üçayak) biçimindeki ödül, kazanan koronun khoragosuna verilir; bu kişi de ödülü sergilemek için anıtsal bir kaide yaptırırdı.

Atina'da MÖ 5. ve 4. yüzyıllarda pek çok koreg anıtı yaptırıldığı bilinmektedir.

Akropolis'te Dionysos Tapınfğı'nın çevresinde ya da önündeki caddede (daha sonra tripodlar caddesi olarak adlandırılmıştır) yer alan bu yapıtların ilk örnekleri, daire ya da kare planlı bir platform ya da basamaklı basit bir kaide biçimindedir.

MÖ 4. yüzyılda zenginliğin artmasıyla koreg anıtları gösterişli hatta abartılı yapılmaya başlanmıştır. Günümüze gelebilmiş tek örnek, MÖ 334 yılında yapılmış olan Lysikrates Anıtı'dır. Arut, bir kenarı yaklaşık 3 metre olan kare planlı, 4 metre yüksekliğinde bir platform üstüne oturan 6.5 metre yüksekliğindeki silindirik bölümden oluşur.

Attika'nın Pantelikon mermerinden yapılmış bu ana bölümle, alttaki kireçtaşı platform arasında gene dairesel planlı, Atina yakınında çıkarılan mavi Hymettus mermerinden basamaklar yer alır.

Üç ayrı malzemenin aynı yapıda bir arada kullanımı MÖ 4. yüzyıl Helenistik Dönem mimarlığı için tipiktir. Silindirik bölümü Korinth başlıklı altı pilastr çevreler. Bunlar, bir yapının dışında kullanılan ilk Korinth sütunlarıdır; dolayısıyla Lysikrates Anıtı, Korinth Düzenindeki ilk Yunan yapısı sayılmaktadır. Yapının saçaklık frizinde Dionysos'un Tiren korsanlarını yunusa dönüştürmesi canlandırılmıştır. Saçaklığın üstünde, günümüze ulaşmamış olan tripodu taşıyan üç kıvrımlı bir ayak yer alır.

Dönemin öteki koreg anıtları bu derece ince işçilik göstermez.

MÖ 319 yılında Nikias kare planlı; Thrasyllus'ta tiyatronun hemen üzerinde Dionysos heykeliyle taçlandırılmış birer anıt yaptırmışlardır.