Kyzikos antik kenti
Kyzikos antik kenti neresidir?
1. Kyzikos: Belkıs.
Marmara Denizi’nin güney sahlinde, daha önceden bir ada olan Kapıdağ (Arktonnesos) Yanmadası’ndaki Erdek yakınında kurulmuş antik kent.
MÖ 1200’lerden sonra bir Trak boyu olan Dolionlar tarafından ele geçirildi. Eski adı olan Dolionis buradan gelir. Kentin adının burada krallık yaptığına inanılan bir Trak prensinin adından geldiği sanılmaktadır.
MÖ 756’da Korinthosluların, sonra da MÖ 675’te Miletosluların kolonize ettiği kent bu tarihten sonra büyük bir gelişme gösterdi. Ticaret rotalarına yakınlığı sayesinde ekonomik gelişme gösterdi,
Byzantion’un rakibi oldu. Kentin sikkeleri doğu Yunan dünyası içinde en önemli olanlanydı.
MÖ 6. yüzyılda kent kendi isteğiyle Perslerin egemenliğine girdi ve Daskyleion satraplığına katıldı. Ionia Ayaklanmasının bastırılmasından soma (MÖ 494) Pers donanması Marmara Denizi’nin güney sahilindeki pek çok kenti yağmalamış ancak daha önceden Pers hakimiyetini kabul eden Kyzikos’a dokunmamıştır.
Kyzikos MÖ 5. yüzyılda ise Attika-Delos Deniz Birliğinin üyderindendi; birliğe yılda 9 talent gibi yüksek bir vergi ödüyordu. II. Peloponnesos Savaşı’ndan faydalanarak MÖ 4ll’de Atina’ya isyan etti. Bu tarihte sur ile çevrili olmadığını Thukydides’ten öğrendiğimiz Kyzikos’un isyanı Atina tarafından bastırıldı.
Büyük İskender ve ardılları döneminde Kyzikos özgür bir kent idi.
MÖ 277-275 arasında Galat kavimlerin yağma akınlarına maruz kaldı.
Yaklaşık MÖ 190’da Pergamon Krallığına, MÖ 133’de Roma Cumhuriyetine dahil oldu. Mithridates VI’ya cesurca direndiği için Roma yönetimi kentin arazilerini arttırdı. İmparatorluk Döneminde Hadrianus kent için cömertçe yatırım yaptığı için Kyzikoslular onu Onüçüncü Olympios Tanrısı kabul ettiler. MS 256’da bölgedeki diğer kentleri yağmalayan Gotlardan Rhyndakos Irmağı’nın (Orhaneli Çayı) o dönemde taşkın yapması sayesinde kurtuldu.
Strabon’a göre, Kent büyüklük, güzellik, hem barış hem de savaş zamanında yönetiminin mükemmelliğiyle Asya’daki en başta gelen kentlerle yarışır durumdadır ve Rodos, Massalia ve antik Kartaca tarzında düzenlenmiştir.
Cicero ise Kyzikos’tan “Anadolu’nun en ünlü şehri, bizim dostumuz...” diye bahseder.
Kyzikene denen elektron sikkeleri her yerde ün salmıştı. Kent düşüşe geçtiği dönemde mermerleri Constantinopolis’te kullanılmak üzere gemilerle taşındı.
2. Kyzikos: Kapıdağ yarımadasının batı koyunda bulunan Kyzikos şehri (bugün Belkıs) ilkçağda Marmara'nın en zengin ve işlek limanlarından biriydi.
Kurucusu Kyzikos'un efsanesi Argonaut'lar seferiyle ilgili olarak anlatılır.
Kyzikos tanrı Poseidon'dan türemiş olan Dolionların kralıymış. Argonaut'lar şehre geldiklerinde kral, kâhin Merops'un kızı Kleite ile yeni evlenmişmiş. Kyzikos Argonaut'ları iyi karşılamış, yedirmiş, içirmiş, yanlarına bol kumanya da vererek uğurlamış. Ne var ki Argo gemisi yola çıktıktan sonra büyük bir fırtınaya tutulmuş, gece vakti bir karaya varmışlar, ne bilsinler ki orası az önce ayrıldıkları Dolionların ülkesidir.
Dolionlar bunları korsan sanarak saldırıya geçmişler, kıyasıya bir savaş olmuş, savaşa kral Kyzikos da gelip katılmış ve Iason'un elinden can vermiş.
Sabah olunca bir de bakmışlar ki korkunç bir yanılgıya düşmüş herkes.
Argonaut'lar üç gün, üç gece yas tutmuşlar Kyzikos'un ölüsüne, sonra törenle gömmüşler onu. Bu arada Kleite kederinden asmış kendini. Kyzikos'un kral olduğu şehre adı verilmiş.
Kieite'nin ölümüne nympha' lar o kadar ağlamışlar ki, gözyaşlarından bir kaynak fışkırmış, ona da Kleite adı verilmiş.
İlginç bir nokta da şu ki, Argonautlar efsanesinde Kyzikos'tan ayrılmadan önce gemicilerin şehre hâkim olan Dindymos (Kapıdag) üstüne bir Kybele heykeli diktikleri ve fırtınayı ancak bu yoldan dindirebildikleri söylenmektedir.