Latrina

Latrina nedir?

Latrina:  Antik Roma'da kullanılmaya başlayan, bir duvar boyunca yüksekçe bir seki üzerine açılmış deliklerden oluşan genel tuvalet. 

Antik Yunan'da tuvalet için bir mekan kullanımının yaygın olmadığı, ancak tuvalet iytiyacının, eski çağlardan beri yaygın olarak doğada ya da taşıma kapları ile giderildiği arkeolojik bulgulardan anlaşılmaktadır. 

Özel ya da genel anlamlarda tuvalet meaknının işlevsellik kazanması, su taşıma sistemleri ile kanalizasyon sistemlerinin gelişmesi ile paraleldir. Ayrıca kentleşme olgusuyla birlikte, ortalıktaki pis kokular ve görüntüler, bu ihtiyacın belirli mekanlada giderimesi fikrini getirmiştir. 

Tuvalet olarak kullanılan tek odalı mekanlardan Roma latrinalarına geçiş ancak İmparator Augustus dönemine rastlamaktadır. 

Mimari yatırımlara arasında latrinalar da yer almaya başlamıştır. 

İ.S. I. yüzyıldan itibaren latrinaların sayıları hızlar artmıştır. İ.S. II. yüzyılın ortalarında aynı anda 85 kişinin kullandığı latrinalar mevcuttu. 

Genel latrinalar İ.S. VI. yüzyılda son bulmuştur. 

Beş tip latrina bulunmaktadır. 

1. Tek sıralı yada düz tip.

2. Kare ya da dikdörtgen tip.

3. Eksedra tipi

4. Peristylli tip

5. Yuvarlak tip. 

Yuvarlak tipe Anadolu'da henüz rastlanmamıştır. 

Latrina içerisinde, mekanı çepeçevre dolanan temiz su kanalları ile basınçlı su sağlayan borular bulunmaktaydı. Tuvalet kağıdı yerine, uçları süngerli sopalar kullanılmaktaydı. Oturma yerleri anahtar deliği biçimindeydi. Gelişmemiş örneklerde ise ortada küçük su havuzcukları yer almaktaydı. 

Bazı latrinalar kadınlar ve erkekler için ayrı mekanlar olarak inşa edilmişlerdir. 

2. Latrina: Roma'da genel helâ (tuvalet).

Ayrı ayrı kabinlerin bulunmadığı bu yapılarda duvarları izleyen sekiler üstüne delikler açılmıştı.

Side'deki tiyatro sahne binasının dış köşesinde yer alan ve agoraya açılan, yarım daire planlı, tonoz örtülü latrina, Anadolu'daki en anıtsal örnektir.