Mannalar: Manna Devleti

Manna Devleti nedir? Manna Krallığı nedir? Mannalar nerede yaşadı?

Manna Devleti (Manna Krallığı ya da Mannalar); yaklaşık olarak M.Ö. 10. ve 7. yüzyıl arasında günümüzdeki İran Devleti topraklarında hüküm süren, Asur, Urartu, Muassır ve Zikirta devletlerine komşu krallıktır. Başkenti İzirtu kentidir.

Urmiye Gölü’nün güneyinde yer alan Manna ülkesi, ticaret yolları üzerinde olduğundan önem arz eden bir devletti.

Manna adına tarihi kayıtlarda ilk kez M.Ö. 843 yılında Asur Vakayinamelerinde rastlanmıştır. Asurlara ait çivi yazılı belgelerde Manna adı ilk olarak Asur Kralı III. Salmanassar’ın yazıtlarında karşımıza çıkmaktadır. Asur kralı saltanatının 18. yılında Manna ülkesine sefer düzenlediğini ve geçtiği yerleri yakıp yıkarak ilerlediğini kaydettirmiştir.

İsme, Sumer ve Akad yazıtlarında rastlanmaktadır. M.Ö. I. bin yıldan itibaren Urartu ve Asur krallarının bırakmış oldukları çivi yazılı belgelerde de bu isim geçmektedir.

Manna Krallığının en parlak dönemi Hükümdar İranzu’nun saltanat yıllarına rastlar. M.Ö. 8.yüzyılın sonu-7.yüzyılın başlarında Manna Krallığı, Urmiya çevresindeki bölgelere, Kızılüzen nehri havzasının büyük kısmına ve doğusunda bulunan topraklara hakimdi.

Mannaların etnik kökeni eldeki verilere göre henüz belirsizdir.

Manna devleti, bölge hâkimiyetini ele geçirmek isteyen Asur ve Urartular arasındaki çekişmelerden dolayı çok sıkıntı yaşamıştır. İki güçlü devletin karşısında hükümranlığını korumak için bazen Urartulara karşı Asurlulardan yardım istediği, bazen de Asur Devleti’ne kafa tuttuğu çivi yazılı belgelerden anlaşılmaktadır. Kral III. Salmanassar’dan itibaren Asur krallarının Manna ülkesine ard arda seferler düzenlediği analşılmaktadır.

İskitler ve Asurlularla girdikleri savaşlarda ağır yenilgiler alan ve M.Ö. 7.yüzyılın ortalarında zayıflayan Manna devleti, M.Ö.590 yıllarında Madalılar tarafından işgal edildi. Manna devleri halkının Medlere karışarak tarih sahnesinden çekildikleri tahmin ediliyor.