Mardin'deki 5 bin yıllık kenti Matiate'nin tarihi tunç çağına uzanıyor
Mardin'in Midyat ilçesinde, içinde ibadethane, silo, su kuyuları, barınma, şırahane, işlik, sarnıç ve mezar alanları bulunan, dehlizlerle geçişlerin olduğu 5 bin yıllık yer altı şehrinin 2 etabı bu yıl ziyarete açılacak. Yer altı şehrini ortaya çıkarmak amacıyla yürütülen arkeoloji kazılarında elde veriler ise Anadolu yeraltı kentlerinin gelişimine ilginç açılımlar sunuyor.
Mardin'in Midyat ilçesinde Estel bölgesinde bulunan Ulu Cami Mahallesi'nde 4 yıl önce keşfedilen; önce mağara olduğu sanılan ancak sonradan dehlizlerle farklı mekanlara geçiş sağlandığı anlaşılan Matiate yer altı şehrinde başlayan arkeoloji kazıları sürüyor.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Mardin Müzesi ve Midyat Belediyesi işbirliğiyle 4 yıldır 2 noktada süren arkeoji kazılarında elde edilen verilere göre yaklaşık 5 bin yıllık olduğu belirlenen yer altı şehrinde şu ana dek 8 bin 223 metrekarelik alan ve bu alanlarla bağlantılı yaklaşık 120 metrelik tünel ortaya çıkarıldı.
İbadethane, silo, su kuyuları, barınma, şırahane, işlik, sarnıç ve mezar alanları, tünel ve dehlizlerin bulunduğu yer altı şehrinde, farklı dönemlere tarihlendirilen, kandiller, ağırşaklar, el değirmeni, taş ve cam boncuklar, taş eserler, bronz sikke ve takılar, pişmiş topraktan araç gereçlerin yanı sıra insan ve farklı hayvanlara ait kemikler bulundu.
Gani Tarkan: 5 bin yıllık şehirde, etaplar halinde çalışmalar devam edecek
Kazı başkanı Gani Tarkan 2020 yılında başlayan kazı çalışmalarının bu yıl.yamaç yerleşiminin güney kısımlarında çalışmaların devam ettiğini belirterek "Bu sezon çalışmalarda bir işlik ve bir mağara alanı tespit edildi. Mağaradan taş alınma suretiyle genişlediğini görüyoruz. Alınan taşlarda mağaranın hemen üzerinde 20. yüzyılın başlarında tarihlenen ev inşa edilmiş. Kazı alanında şu anda üst tabakadayız. Alınmamış dolgu toprağı var. Dolgu toprağının altında da diğer mekanlara bağlantıyı geçişi sağlayacak mekanların da bulunacağını tahmin ediyoruz." dedi
Yer altı şehrinin yaklaşık 40 hektarlık bir alandan oluştuğunu, şimdiye kadar yüzde 6-7'lik bir kısmının ortaya çıkarıldığını aktaran Tarkan, "Şimdiye kadar çok sayıda yapı ve buluntulara ulaştık. Milattan önce 3. binde yerleşim başlıyor Matiate yer altı şehrinde. Tunç Çağı'nda başlıyor ve kesintisiz şekilde devam ediyor. Roma dönemine ait de çok sayıda buluntu var. Sikkeler, kandiller, su mataraları, cam bilezikler ve günlük kullanım eşyaları gibi yoğun seramik buluntuları bulundu. Bunun yanında çok sayıda daha çok Orta Çağ seramiği bulduk. Tunç dönemine tarihlenen seramiklere de ulaştık, bunlar lokal bölgede. Ancak kazı alanı genelinde Orta Çağ ve Roma dönemine ait buluntularla karşılaşıyoruz. 5 bin yıllık bir şehir, etaplar halinde çalışmalar devam edecek. Hedefimiz yer altı şehrinin tamamını açığa çıkarmak ve etap etap burayı gelen turistlerin ziyaretine açmak." açıklamasında bulundu.
Mervan Yavuz: Matiate diğer yer altı şehirlerinin öncüsü"
Midyat Belediyesi Koruma, Uygulama ve Denetim Büroları sorumlusu ve sanat tarihçisi Mervan Yavuz arkeolog, sanat tarihçisi ve 10 işçi ile süren kazıların sürdüğü yer altı kentinin şimdiye kadar açığa çıkardıkları buluntulara göre şimdilik Tunç dönemine kadar gittiğine dikkat çekerek, "Matiate yer altı şehrinin önemi, bereketli hilalin tam ortasında bulunması. Kapadokya ve diğer komşu bölgelere yayılım buradan gerçekleştiği için Matiate yer altı şehrinin diğer yer altı şehirlerinin öncüsü gibi görüyoruz. Diğer yer altı şehirlerinden farkı sivil mimarinin yer altı şehrinin üzerinde bulunması. Bu da bize yer altı şehrinden günümüze nasıl ulaşıldığını gösteriyor. Yer altı şehrinden kent yaşamına aşamalar halinde geçişini gözlemleyebiliyoruz. Aynı zamanda Kapadokya gibi bazı yer altı şehirleri, dikey olarak aşağı inmekte. Buradaki ise teras şeklinde yatay seyrediyor ve çok geniş bir alana yayılıyor."
Veysi Şahin: Bu ay Ziyaretçi Karşılama Merkezinin ihalesini yapacağız
Yüzyıllardır Türk, Kürt, Arap, Müslüman, Süryani ve Yezidilerin bir arada yaşadığı çok kültürlü bir yapıya sahip Midyat'taki yer altı şehrini ortaya çıkarmak için başlattıkları kazıların sürdüğünü belirten Midyat Belediye Başkanı Veysi Şahin ilk iki etap için restorasyon ve Ziyaretçi Karşılama Merkezi projelerinin onaylandığını söyleyerek; "Bu yıl içinde 1. ve 2. etabı turizme açmayı düşünüyoruz. Bu ay Ziyaretçi Karşılama Merkezinin ihalesini yapacağız. 6-7 ay içinde yer altı şehri turizme açılacak. Midyat'taki yer altı şehrinin tamamını turizme açtığımız zaman dünyanın en büyük yer altı şehirlerinden biri olacak. Sene sonuna doğru 1. ve 2. etabı tamamıyla misafirlerimizin hizmetine açacağız. Gelen turistler hizmete açılmadığı halde merak edip, bizlere müracaat ediyorlar. Güvenlik nedeniyle şu anda ziyaretçi kabul edemiyoruz. Yılda ortalama 1 milyon turisti ağırlıyoruz, bu yıl da 1,5 milyon turist bekliyoruz. Henüz turizme açılmadık destinasyonlarla hedefimiz milyon turiste yaklaşmak" dedi.
AA