Notre Dame Katedrali: Cathedrale Notre Dame de Paris

Notre Dame Katedrali nedir? Notre Dame Katedrali nerededir? Notre Dame Katedrali ne zaman yapılmıştır?

 

Notre Dame Katedrali (Cathedrale Notre Dame de Paris); Fransa'nın başkenti Paris'te Seine Nehri'ndeki Ile de la cite adasında inşa edilmiş Meryem Ana'ya ithafen Kutsal Bakire olarak adlandırılan ünlü katedral. Roma – Gotik stili karışımı mimarisi, görkemli süslemeleri, pencereleri ve vitrayları, sahip olduğu sanat eserleriyle 37 şapel, 75 dev sütundan oluşan 130 metre genişliğindeki devasa eser 15 Nisan 2019 tarihinde çıkan yangın sonucu tamamen denecek ölçüde yanarak çökmüştür.

Gotik mimarinin en güzel örnekleri arasında gösterilen Notre Dame Katedrali, Fransız tarihine damga vuran jeanne D’arc’ın yargılanması, Napolyon’ın taç giyme töreni, De Gaulle’ün cenaze merasimi gibi önemli toplumsal olaylara evsahipliği yapmıştır.

Onu dünyaca ünlü kılan ise şüphesiz ki Victor Hugo'nun eseri olmuştur. Rivayetlere göre; 19. yy başlarında Paris şehir planlamacıları bakımsızlığından harap düşmüş Notre Dame Katedrali'nin yıktırmak istemişlerdir. Bunun üzerine ünlü Fransız yazar Victor Hugo, halkın ilgisini buraya çekmek ve katedralin yenilenmesini sağlamak için 1831 yılında Notre Dame'ın Kamburu adlı romanını yazmıştır.  Notre Dame Katedrali'nin yenilenmesinde romanın jatkısnın çok büyük rol oynadığı rivayet edilmektedir.

Notre Dame Katedralinin yapılış kronolojisi

1163 yılında inşaasına başlanan Notre Dame Katedrali'nin yapımı yaklaşık 170 yıl sürmüş ve  1334 yılında tamamlanmıştır.

1160 yılında Piskopos Maurice de Sully (Paris piskoposu) orijinal katedralin yıkım emrini verildi. 1163 yılında temeli atıldı - yapım başladı. 1182 yılında Apsis (Apse) ve koro bölümü tamamlandı. 1196 yılında Nave kısmı (kilisenin orta bölümü) tamamlandı Piskopos de Sully aynı yıl vefat etti. 1200 yılında Batı Façade kısmının inşatına başlandı. 1225 yılında Batı Façade kısmı tamamladı. 1250 yılında Batı kuleleri inia edildi ve Kuzeydeki gülpencere 1345 yılında inşaat tamamlandı.

Paris katedrali 1160 yılında Avrupa'nın krallarının bölge kilisesi oünvanını alınca, Maurice de Sully Paris Piskoposu unvanıyla Sully katedralini ve çevresindeki yapıları yıktırarak daha büyük bir mabed için hazırlıklara başladı.

Yeni mabedin 1163'te Kral VII. Louis'nin hükümdarlığı döneminde başlayan inşaatına temel taşını Maurice de Sully'nin mi, yoksa Papa Alexander III'ün mü koyduğu tam olarak bilinmiyor ama her ikisinin de temel atma töreninde olduğu biliniyor. Notre Dame'ın Gargoylelerinden Piskopos Sully ömrünün büyük kısmını ve servetini katedralin inşaatına vakfetmiştir.

Katedralin batı cephenin ve görkemli iki kulesinin yapımı 1200 yılları civarında başladı. 

Katedralin inşaatında çok sayıda mimar çalıştı. 1210 ve 1220 yılları arasında dördüncü mimar gül pencerenin hizasını gördü ve 1245 yılında kuleler tamamlandı. Katedralin tamamlanması ise 1345'e uzanır.

Yıllar boyunca kiliseye getirilen pek çok orgun sesi, binanın akustiğine uyum sağlamadı. İlk uygun org Cliquot tarafından 1700'lü yılların başlarında tamamlandı. Cliquot'nun eserinin bir kısmı günümüze ulaşmıştır. Fakat 19. yüzyılda Aristide Cavaille-Coll tarafından büyük ölçüde yeniden inşa edilmiştir..

Notre Dame Katedrali'nin Bölümleri

Batı cephesi

Katedralin en ünlü kısmıdır. Birbirinden ayrılan üç parçadan oluşan Roma mimari geleneğini yansıtır.

Güney kule: katedralin çanı "Emmanuel"'i barındırır. Dökümü 1680-82 yıllarında yapılan Emmanuel, Notre Dame'ın en eski çanıdır. Diğerleri (8 adet kuzey kulesinde, 7 adet ortadaki "flèche" (ok) olarak adlandırılan bölümde ve Emmanuel ile birlikte güney kulesinde bulunan "kardeşi" Marie) Fransız devriminden sonra top yapılmak üzere eritilmiş, sadece Emmanuel kurtulabilmiştir.
Galerie des Chimères (Büyük Galeri) iki kuleyi birleştirir ve katedralin efsanevi chimère'lerinin bulunduğu yerdir.
Batı Gül Penceresi: 10 metre çapındadır. İşlemelerle süslü pencerenin birçok kısmı katedralin 13. yüzyıldaki inşasında oluşmuştur. Önünde kucağında bebek İsa ile birlikte bir Meryem Ana heykeli vardır.
Krallar Galerisi: Yahuda ve İsrail'in 24 kralının heykellerinin sıralandığı koridordur. Bu kısım Fransız devrimi sonrasında hasar görmüş ve Viollet-le-Duc tarafından yeniden tasarlanmıştır. Devrimciler heykellerin Fransız krallarına ait olduğunu sanmış ve kafalarını koparmışlardır. (Bu kafalar 1977 yılında Paris'in 9.bölgesinde bulunmuş ve şu an Musée de Cluny'de sergilenmektedirler).
Alttaki üç büyük kapıdan Meryem Ana (Meryem Ana Kapısı), Yeniden tahta çıkan İsa'nın on bakire de dahil olmak üzere yaşayan ve ölüleri yargılaması (Son Yargılama Kapısı), ve Meryem Ana'nın annesi Azize Anne'e (Azize Anne Kapısı) ait hikâyeler ile süslenmiştir.

Meryem Ana heykeli

Katedralde Meryem Ana'nın bir heykeli bulunur. ("Paris'in Bākiresi" olarak tanınır.) Zenginliğin bol olduğu dönemde katedrali şehrin gururu ve yeni ekonomik özgürlüğün bir sembolü olarak gören yerel tüccarlar tarafından yaptırılmıştır. Zayıf estetik görüntüsü yanı sıra pahalı dekorasyonu ile dikkat çeken bu heykel bazı gözlemcilere dini bir ibadetten ziyade kibirli bir zenginlik çağrışımı yapar.

Kuzey ve Güney Gül Pencereleri

Geç gotik dönem üslüba sahiptir 1250-1260 yılların arası yapılmıştır. Tarz batı façadedeki gömülü olan pencerenin aksine bunların duvarda kabarık bir şekilde durmasından anlaşılır, ki batıdaki pencere erken gotik dönem eseridir. Güneydeki pencerede Yeni Ahit'ten "İsa'nın zaferi" hikâye edilir.

Bu pencereler katedraldeki sayılı renkli camlı pencerelerden olması açısından dikkat çeker, ve Avrupa'da özgün eserler olarak kalmayı başarmışlardır.

Payandalar

Notre Dame de Paris dünyada ana yapıdan ayrı payandaların kullanıldığı ilk binalardan biridir. Bina özgün tasarımında aslında bu payandalar yoktur. Ancak yapım başladıktan sonra gotik mimaride kullanılan ince duvarlar daha da yükseldikçe duvarlarda dışa doğru oluşan gerilimlerden dolayı çatlamalar başlamıştır. daha fazla bozulmayı engellemek için bu destekler düşünülmüştür. Uzun yıllar boyunca eleştirilmişler ve "birilerinin sökmeyi unuttuğu yapı iskeleleri" gibi durdukları söylenerek, katedrale "bitirilmemiş" bir hava verdikleri iddia edilmiştir.

Güney kulesindeki "Emmanuel" adlı çan 13 ton gelir, yalnız tokmağı 500 kilodur. 1631'de Emmanuel yeniden döküldüğünde kadınların ergimiş olan metale mücevherlerini attıkları ve çanın orijinal rengini buradan aldığı söylenir. Katedralin ana kubbesi 34 metre yüksekliktedir. Batı cephesindeki kuleler 69'ar metre yüksekliktedir. Çan kulesine gitgide daralan toplam 422 basamakla çıkılır.