Ömer Erbil: İmar rantıyla uğraşmanın çok büyük bedelleri var

Arkeoloji haberciliğinin duayen ismi gazeteci Ömer Erbil, hâlâ kirada oturuyorum. Eğer kabul etseydim 50’den fazla dairem olurdu ama o zaman yastığa kafamızı rahat koyamazdık, dedi. Koruma Kurullarının mimar, yüksek mimar, mühendis ve avukatla dolduğuna dikkat çeken Erbil, restorasyon konusundaki acı gerçekleri de açık yüreklilikle dile getirdi.

Antalya Sanayici ve İş İnsanları Derneği’nin (ANSİAD) Akra Hotel’de düzenlenen 8. Olağan Toplantısı ve İftar Yemeği yoğun ilgi gördü ve birbirinden ünlü konukların katılımı ile gerçekleştirildi.

 (ANSİAD), 2019 yılı 8’nci olağan toplantısında iş insanlarının konuşmacı konuğu arkeoloji haberciliğinin duayen ismi Hürriyet Gazetesi Yazarı Ömer Erbil olurken, moderatörlük görevini ünlü arkelog A. Ü Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Havva İşkan Işık yaptı.

Ömer Erbil, ‘Kültür varlıklarını yeterince koruyor muyuz?’ başlıklı konuşmasında yaptığı haberlerden örnekler vererek, kültürel mirasın yeterince korunamadığına dikkat çekti ve buna neden olan acı gerçekleri bir bir açıkladı.

Toplantının açılış konuşmasını gerçekleştiren ANSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Akın Akıncı, Cumartesi günü gerçekleştirdikleri genel kurulda kendisi ve Yönetim Kurulu üyelerine verilen güven oyundan dolayı bütün üyelere teşekkür etti.

Önlerinde 1 buçuk yıllık bir süreç olduğunu bildirerek ANSİAD vizyonuna yakışır çabalar içerisinde olacaklarını söyleyen Akıncı, “Tamamen gönüllülük esasına dayanılarak biraraya gelmiş olduğumuz derneğimizde ANSİAD’a daha fazla nasıl katkı koyabiliriz? Kentimiz için neler yapabiliriz? düşüncesiyle hareket edilecek. İş dünyamız adına çalışmalarımızı kesintisiz olarak sürdürmek ana hedefimiz olacak” dedi.

Ömer Erbil: 2006 yılındaki haberim hem medya hem de  müzeler açısından bir milat oldu.

Meslek hayatı boyunca kültür varlıkları, SİT alanları ve müzeleri korumaya çalıştığını belirten Hürriyet Gazetesi Yazarı Ömer Erbil ise, koruma bilincinin gelişmesinde medyanın önemli bir araç olduğuna inandığını ve bunu birebir gözlemlediğini söyledi. 2006 yılında yaptığı Uşak Müzesi’nden çalınan kanatlı denizatı broşu haberinin büyük yankı uyandırdığını hatırlatan Erbil, bu haberle dünyada 32 gazete ve televizyona röportaj verdiğini kaydetti. Bu haberin hem medya hem de müzeler açısından bir milat olduğunu söyleyen Erbil, dönemin Kültür ve Turizm Bakanı Atilla Koç’un önemli hizmetlere imza attığının altını çizdi. Bütün müzelerdeki eserlerin eski Bakan Koç’un talimatıyla dijital ortama geçirildiğini açıklayan Erbil, güvenliğin artırıldığına dikkat çekti.

Topkapı Sarayı’na hiç bilet almadan gizlice Has Bahçe kısmından girdim

2005 – 2006 yılları civarında Topkapı Sarayı’na hiç bilet almadan gizlice Has Bahçe kısmından girdiğini bildiren Erbil, geçtiği yerleri fotoğraflayarak bütün ziyaretçilerin çıktığı yerden çıktığını söyledi. Fotoğraflarda kendisi olmadığı için haberi yapamadığını anlatan Erbil, bir kez de aynı şekilde foto muhabiriyle birlikte girdiklerini belirterek yaptığı haberden sonra güvenlik tedbirlerinin artırıldığını ve aynı şekilde girmenin imkansız hale getirildiğini kaydetti.

Yalanlanan haberler doğru çıktı

“Topkapı Sarayı kayıyor” haberinin önce yalanlanmasına rağmen daha sonra zemindeki hareketlilik nedeniyle 32 milyon ihale belediyle Sarayburnu kısmının fore kazık ve zemin çivileriyle tutulmaya çalışıldığını belirten Erbil, böylece haberinin yalanlanmamış olduğunu söyledi.

“Topkapı Sarayı Has Bahçe’yi imara açıyorlar” diye haber yaptığını da hatırlatan Erbil, 2 ay peşinde koştuğu bu haberin de önce yalanlandığını belirtti. Koruma Kurulu tarafından alanın 1. derece arkeolojik SİT alanından 3. derece arkeolojik SİT alanına çevrilmesine inanamadığını söyleyen Erbil, haberin yalanlanmasına rağmen Kurul Kararı üzerine bir şey söylenemediğini ifade etti. Kararın ihya için alındığının belirtildiğine işaret eden Erbil, Cumhurbaşkanı’nın müdahalesiyle kurul kararından vazgeçildiğini ve Topkapı Sarayı’nın 1. Derece arkeolojik SİT alanına döndürülerek imara açılma riskinden kurtulduğunu kaydetti.

Koruma Kurulları mimar, yüksek mimar, mühendis ve avukatla doldu

Kültür Varlıkları Koruma Kurullarına da değinen Erbil, sözlerini şöyle sürdürdü: “Topkapı Sarayı örneğinde olduğu gibi son dönemde öyle kurul kararları çıkıyor ki maalesef rant, siyasi baskı, yerel yöneticilerin baskısı koruma kurullarına tamamen korumama kararları aldırıyor. Yüzlerce koruma kurulu örneği gösterebilirim ki sizlere içinde maalesef arkeoloğun da imzasının bulunduğu. Bir gecede 3 tane kurula atanıyorsun. Koruma kurulu üyeleri siyasetin elinde bir oyuncak olmuş. Artık koruma kurullarında doçent, profesör kalmadı. Tamamen mimar, yüksek mimar, mühendis, avukat. Dünyanın gözbebeği tarihi Yarımada’daki Koruma Kurulu Başkanı avukat. Koruma kurullarının bu yapısıyla bizim kültür varlıklarını koruma şansımız yok. Buraların tamamen özerk olması ve üniversitelere, bilim dünyasına, bilim insanına teslim edilmesi lazım ki kültür varlıklarını bilimsel olarak koruyabilelim. Gelecek kuşaklara da emanet edelim.”

Haber kaynakları bıçak sırtıdır. Çok uzaklaşırsanız soğur ama çok yaklaşırsanız da yakar

Gazetecilik üzerine özeleştiride de bulunan Erbil, şunları dile getirdi: “Medyanın iyi yolda kullanıldığı takdirde inanılmaz bir gücü var. Müzelerde değişim medyanın sayesinde oldu ama biz gazeteciler, meslektaşlarım zaman zaman bu işi başka boyutlara taşıyoruz. Toplumu değiştirmeye, toplumun algılarıyla oynamaya ve siyasetçilerle fazla kol kola olmaya başlıyoruz. O zaman gazetecilik bitiyor. Haber kaynakları o kadar hassastır ki bıçak sırtıdır. Çok uzaklaşırsanız soğur ama çok yaklaşırsanız da yakar. Meslek hayatımı evrensel gazetecilik bakış açısına önem vererek yaşamaya çalıştım.”

İmar rantıyla uğraşmanın çok büyük bedelleri

Mesleğini yaparken karşılaştığı zorluklara da dikkat çeken Erbil, zaman zaman tehditlerle karşılaştığını da belirtti. Bir gazeteci olarak imar rantıyla uğraşmanın çok büyük bedelleri olduğunu söyleyen Erbil, “İnadım inattır. Çok şükür korkmadım. Vereceğimiz bir canımız var. Tehditlerin yanı sıra başka türlü şeylerde oldu ama her zaman ben akşam başımı yastığı koyduğumda hemen uyuyorum. Hâlâ kirada oturuyorum. Eğer kabul etseydim herhalde 50’den fazla dairem olurdu İstanbul’da ama o zaman yastığa kafamızı çok rahat koyamazdık” dedi.

Kültür varlıklarını korumak için çok şey yapmak lazım

Kültür varlıklarını korumak ve sahip çıkılması için yapılması gerekenleri de anlatan Erbil, şöyle konuştu: "Eğitim şart ama hepimizin yapması gerekenler var. Kültür varlıklarını korumak için müzelere, kazılara destek olmak, çocukları eğitmek gerekiyor. Gençlere yönelik ödül mekanizmaları çalıştırılabilir. Televizyonlardaki kadın programlarında gizli reklam dediğimiz kültür varlığını sevdirecek şeyler olabilir. Müzeleri, kültür varlıklarını anlatan gizli reklamlar yapılabilir. Bir kalkınma duygusu içerisinde biz kültüre, sanata, arkeolojiye önem verdikçe daha bilinçli, daha güzel toplumlar yetişecek. Kültürel ve sanatsal etkinliklere dahil olarak çevremizdekileri onlara adapte etmeye çalışmalıyız. Mutlaka ilkokul döneminde öğrencileri müzeye taşıyıp, ‘Ben müzeye gittim’ duygusunu yapmamak lazım. Biz anaokulundayken götürmeye başlıyoruz ve sonra ‘Ben 5 yaşındayken gitmiştim’ deyip bir daha müzeye uğramıyor. Müzecilerimiz çocuklara tatlı tatlı anlatarak, müzelerdeki çocuklara ait özel bölümlerle eğitim seferberliği yapmak lazım. Çok şey yapmak lazım ama medyaya, siyasetçilere, STK’lara, hepimize büyük görevler düşüyor.”

Türkiye’de restorasyonlarda ciddi problemler var. Restorasyon kriterlerimiz yok

Salonda bulunanların sorularını da yanıtlayan Erbil’e, Kaleiçi’ndeki Kesik minarenin üzerine oturtulan külah hatırlatıldı.

Konuya çok hakim olmadığını belirten Erbil, “Toplantı öncesinde biraz bilgilendim ama restorasyon dendiği zaman ben çok ürküyor ve korkuyorum. Koruma Kurulu’nun kararıyla olmuştur herhalde. Maalesef Türkiye’de restorasyonlarda ciddi problemler var. Restorasyon kriterlerimiz yok. Oturup restorasyon kriterlerimizi belirlememiz gerekiyor. Dünyanın belirlediği kriterler var. Zaman zaman bunun güncellenmesi gerekiyor. Bizim ülkemize uymayan kriterler var. Bizim kendi kriterlerimizi belirleyip artık tek ele almalıyız. Vakıflar, belediyeler, bakanlık, özel şirketler restorasyon yapıyor ve herkes kendi bilgisi dahilinde yapıyor. Ciddi anlamda restorasyon mu? Yenileme mi? diyoruz birçok yerde. Belki kanuna, yasaya bağlamak gerekiyor” ifadelerini kullandı.

ANSİAD Başkanı Akın Akıncı, etkinlik sonrası toplantı moderatörü ANSİAD Fahri Üyesi ve AÜ Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Havva İşkan Işık'ın Hürriyet Gazetesi Yazarı Ömer Erbil'e günün anısına plaket takdimiyle sona erdi.

Ömer Erbil: Prof. Dr Havva İşkan’ın yanında oturup konferans vermek zordu

Ömer Erbil konferans sonrası sosyal medya hesabından şu mesajı yayınladı: "Prof. Dr Havva İşkan’ın yanında oturup konferans vermenin zorluğu ve onuruyla güzel bir gece geçirdim. Antalyalı iş insanlarına kültür varlıklarının nasıl korunması gerektiğini dilim döndüğünce anlatmaya çalıştım. Mücadeleye devam..."

Akdenizbulten.com - Arkeolojkhaber.com