Orhan Gazi döneminde Bizans - Osmanlı ilişkileri
Orhan Gazi Sempozyumunda Orhan Beyin Bizans imparatoru ile ilişkileri, Bizansın damadı olarak ince stratejisisi ile Osmanlı devleti ve Bizans İmparatorluğu ilişkilerini içeren sunumlar da yer aldı.
Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’nin düzenlediği Uluslararası Orhan Gazi ve Kocaeli Tarihi-Kültürü Sempozyumunda Osmanlı’nın ikinci padişahı Orhan Gazi’nin Bizans imparatoru Kantekuzenos’un kızı Tehodora ile yaptığı evliliği mercek altına alındı. Evlilik sayesinde Bizans ile sağlanan ittifakın siyasi açıdan devleti büyütme çabasına katkı sunduğu, hukuki açıdan ise Bizans’a varis olma hakkının kazanıldığı vurgulandı.
BİZANSIN DAMADI ORHAN GAZİ
Matrakçı Salonda ve Prof. Dr. Salim Cöhce başkanlığındaki 26. oturumda ilk sunumu Dokuz Eylül Üniversitesi’nden Prof. Dr. Mustafa Daş yaptı. Prof. Dr. Daş oturumda “Bizans’ın Damadı Orhan Gazi Döneminde Osmanlı-Bizans İlişkileri Üzerine Bazı Tespitler” konusu ile Orhan Gazi- Theodora evliliğini siyasi ve hukuki açıdan inceledi.
SULTANLIK İDDİASI MEŞRUİYET KAZANDI
Prof Dr. Mustafa Daş, Orhan Gazi’nin önce Yarhisar Tekfuru’nun kızı Nilüfer Hatun daha sonra da İoannis Kantakuzinos’un kızı Prenses Tehodora ile evlilik yaptığını ve Bizans’ın damadı olduğunu söyledi. Hanedanlar arası sosyal ve diplomatik temasların birer sonucu olarak yapılan bu evliliklerin doğal olarak Türk-Bizans ilişkile¬rine etki ettiğinin kayderen Prof. Dr. Daş, “Orhan Gazi, Bizans imparatorunun kızıyla evlenerek önemli bir strateji yürütmüştür. Babasından aldığı küçük beyliği büyük devlet yapma isteğinde olan Orhan Gazi bu evlilik ile sultanlığını komşu güçlere tanıtmış ve sultanlık iddiasına meşruiyet kazandırmıştır” dedi.
BİZANS OSMANLI ŞEHZADESİNE SAHİP ÇIKTI
Prof Dr. Daş, Orhan Gazi – Tehodora evliliğinin hukuki açıdan önemini ise Şehzade Halil olayı ile açıkladı. Prof. Dr. Daş, Tehodora – Osman Gazi evliliğinden dünyaya gelen şehzade Halil’in korsanlar tarafından kaçırılmasının ardından Orhan Gazi’nin olaya, Bizans imparatoru Yuhannes’i dahil ettiğini söyledi. İmparator Yuhannes’in girişimleriyle Şehzade Halil’in korsanların elinden kurtarıldığını anlatan Prof. Dr. Mustafa Daş ayrıca şehzade için istenen 100 bin altının Bizans ve Osmanlı Devleti tarafından ortaklaşa ödendiğini kaydetti. Prof. Dr. Daş, söz konusu olayın Bizans’ın varisi olarak Osmanlıları ön plana çıkartma konusunda önem arz ettiğine dikkat çekti.
ORHAN GAZİ’NİN İLERİ GÖRÜŞLÜ SİYASETİ
Oturumda Doç. Dr. Murat Öztürk de Orhan Gazi’nin Bizans İmparatoru Kantekuzenos ile yaptığı ittifakı ve bu konudaki ileri görüşlülüğünü ortaya koyan bir bildiri sundu. ” Orhan Bey Dönemi Osmanlı-Bizans İttifakı ve Bölgenin Siyasi ve İktisadi Hayatına Olan Tesirleri” konulu bildiride Doç. Dr. Öztürk, yapılan ittifakın Osmanlı’nın Rumeliye yerleşmesini sağladığına dikkat çekti.
OSMANLI İLE GELEN OSMANLI İLE GİDEN İMPARATOR
Doç. Dr. Öztürk, sunumunda Kantakuzenos’un Palaiologos hanedanı ile arasındaki mücadelede Orhan Gazinin desteğini alarak imparator olduğunu hatırlattı. Doç. Dr. Öztürk, ileriki dönemde Kantakuzenos’un Papa ile işbirliği yaparak bir anlamda Orhan Gazi’den kurtulma çabalarının görüldüğünü de aktararak, “Orhan Gazi bu dönemde Rumeli’ye iyice yerleşmiş durumundaydı. Bu durum, içeride Bizans muhalefetinin sesinin yükselmesine ve Türk yardımı ile tahta geçen Kantakuzenosların, Türk varlığı sebebiyle tahttan indirilmelerine sebep olacaktı. Bu durum, Osmanlı desteği ile gelen Bizans imparatorunun Osmanlı ile gittiğini ortaya koyuyor” dedi.
BEYLİKTEN DEVLETE GEÇİŞ VE ORHAN GAZİ FAKTÖRÜ
Kocaeli büyükşehir Belediyesi’nin düzenlediği ‘’Uluslararası Orhan Gazi ve Kocaeli Tarihi-Kültürü Sempozyumu V’’na ikinci gününde Orhan Gazi Salonu’nda öğleden sonraki oturumlarla devam edildi. Oturumlarda Osmanlı’nın beylikten devlete dönüşümünün Orhan Bey zamanında başladığı ifade edildi.
İKİNCİ GÜN 3. OTURUM
Oturum Başkanlığını Prof. Dr. Mehmet Alpargu’nun üstlendiği oturumda Prof. Dr. Mustafa Keskin, Erciyes Üniversitesi(Gazi Orhan Bey Devrinde Osmanlı Beyliği’nin Doğu Sınırları(1324-1362), Prof. Dr. Recep Dikici, Selçuk Üniversitesi(Orhan Gazi’nin İlme Ve Maneviyata Katkısı, Bazı Kocaelili Alimlerin Eserlerinden Nakiller), Prof. Dr. İsmail Özçelik, Kırıkkale Üniversitesi(Orhan Gazi Döneminin Alim Ve Mutasarrıfları Üzerine Bazı Değerlendirmeler), Yrd. Doç. Dr. Yunus İnce, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi(Osmanlılarda Orhan Bey Dönemi Kurumsallaşma Çabaları: Beylikten Devlete Dönüşüm) konularını anlattı.
BEYLİKTEN DEVLETE GEÇİŞ
Sempozyumda Osmanlı Beyliği’nin kurucusu Osman Bey’den sonra beyliğin başına geçen Orhan Bey’in siyasi yapılanmanın beylikten devlete doğru evirilmesini sağladığı ifade edildi. Akademisyenler, Orhan Bey zamanında Yaya ve Müsellem Ordusunun kurulması, divan teşkilatının kurulması, ilk medresenin açılması, adalet teşkilatının örgütlenmesi, donanma teşkilatının kurulması ve vezirlik makamının ihdası siyasi yapılanmanın beylikten devlete dönüştürülmesi yolunda atılmış ilk adımlar olduğunu aktardı. Orhan Bey zamanında gerçekleştirilen bu kurumsallaşma hamlelerin I. Murad, I. Bayezid, I. Mehmed ve II. Murad devirlerinde de devam ettirilerek bir üst seviyeye taşındığı Da vurgulandı.
ORHAN GAZİ OSMANLI İDARİ TEŞKİLATI ANLATILDI
Orhan Gazi Salonu’nda Prof. Dr. Süleyman Kızıltoprak başkanlığındaki günün son oturumunda ise Prof. Dr. İbrahim Tellioğlu, Ondokuz Mayıs Üniversitesi(Selçuklulardan Osmanlılara Batı Anadolu’da Türkler), Prof. Dr. Orhan Kılıç, Fırat Üniversitesi(Orhan Gazi Devrinde Osmanlı Devleti’nin İdari Taksimatı Ve Teşkilatı), Prof. Dr. Hasan Basri Karadeniz, Dumlupınar Üniv. (Abdal Musa Ve Devlet), Yrd. Doç. Dr. Vedat Turgut, Bilecik Şeyh Edebali Üniv.(Orhan Gazi Ve Vakıfları), Uzm. Hakan Yılmaz, İstanbul Şehir Üniversitesi(Osmanlı Devleti’nin Bürokratik Anlamda Asıl Kurucusu: Orhan Gazi) konularını anlattı.
EN UZUN SÜRE YAŞAYAN OSMANLI PADİŞAHI
Kocaeli Büyükşehir Belediyesi tarafından bu yıl beşincisi düzenlenen “Uluslararası Orhan Gazi ve Kocaeli Tarihi-Kültürü Sempozyumunun üçüncü gününde ders kitaplarında Orhan Gazi döneminin yer almasıyla ilgili önemli bilgiler verildi. Pertev Mehmet Paşa Salonunda gerçekleşen ve Prof. Dr. Osman Akandere başkanlığındaki günün ilk oturumunda Ankara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Temuçin Faik Ertan, “Tarih Ders Kitaplarında Orhan Gazi ve Dönemi” başlıklı sunumunda Orhan Gazi’ye dair eksik ve yanlış bilinen bilgileri dinleyicilerle paylaştı.
ORHAN GAZİ 38 YIL TAHTTA KALDI
Prof. Dr. Temuçin Faik Ertan, araştırmasında lise müfredatında yer alan 20 tarih kitabını incelediğini belirterek döneme dair yanlış ve eksik birçok bilginin kitaplarda bulunduğunu aktardı. Prof. Dr. Ertan, “Orhan Gazi’yi tarih kitaplarında haksızlık yapılmış. Orhan Gazi 81 yıl yaşamış, en uzun yaşamış Osmanlı padişahıdır. Kanuni Sultan Süleyman’dan sonra 38 yıl tahtta kalarak en uzun süre tahtta kalan ikinci padişahtır. Bu bilgiler maalesef incelediğim kitaplarda yer almamakta” dedi.
TARİH KİTAPLARI BURSA’NIN FETHİYLE BAŞLIYOR
“1980’de basılan tarih kitaplarıyla 2017 yılında basılan tarih kitapları arasında hiçbir fark yoktur” diyen Prof. Dr. Temuçin Faik Ertan, “Tarih kitaplarında Osmanlı ve batı tarihinin ayrı bölümlerde anlatılması öğrencilerin dönemi anlamasını zorlaştırıyor. Tüm tarih kitapları Bursa’nın fethiyle başlıyor. Ardından İznik’in alınmasıyla devam ediyor. Sanki Osman Gazi hiç yokmuş gibi davranılıyor. Orhan Gazi en fazla Atatürk dönemi ders kitaplarında yer almış. İncelediğim kitaplarda dönemdeki savaşların kitaplarda işlenmesinde yerler farklılıklar göstermekte. Devlet olmanın göstergesi olan para basımı da bazı kitaplarda yer almıyor.” dedi.
OTURUMDA 5 BİLDİRİ SUNULDU
Pertev Mehmet Paşa Salonundaki günün ilk oturumunda ayrıca, Karabük Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Serdar Ösen “Tanzimat Bürokratları Arasında Yaşanan Çekişmeler; Kocaeli Mutasarrıfı ve Bolu Kaymakamı Örneği”, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Öğretim Üyeleri Yrd. Doç. Dr. Alpay Bizbirlik ve Yrd. Doç. Dr. Mustafa Kaya “18. Yüzyılın Ortalarında Koca-İli Sancağında Görülen Kanunsuzluklar” Ebru Emine Oğuz “American Board Teşkilatı Misyonerlerinin Kocaeli ve Çevresi Anlatıları” ve Mustafa Talha Savaş “31 Mart Olayı Günlerinde İzmit’te Asayiş ve Katırlı Köyü Hadisesi” başlıklı bildirilerini sundu.
2. OTURUMDA 2 BİLDİRİ SUNULDU
Pertev Mehmet Paşa Salonundaki günün ikinci oturumunda Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İlhami Yurdakul “Gebze Nahiyesi Çamlıca Karyesi’nde Şeyh İvaz Fakih’in Laçin Timarı Temliği ve Vakfı”, Balıkesir Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Zübeyde Güneş Yağcı, Kocaeli Sancağı’nda Vakıf Köyleri ve Çiftlikleri (Mad 22 Numaralı Deftere Göre) konularını içeren bildirilerini sundu.
SEMPOZYUMDA SUNULAN DİĞER BİLDİRİLER
Matrakçı Salonunun 26. Oturumunda ayrıca, Prof. Dr. Salim Cöhce, “Ünlü Selçuklu Kumandanlarından Erbasgan’ın Malazgirt Zaferi’nden Hemen Önce Kocaeli Yarımadası’ndaki Faaliyetleri” Doç. Dr. Dilaver Azimli, “Osmanlı Devleti’nin Yükselişinde Orhan Gazi’nin Çalışmalarına Dair (Rusça Kaynaklara Dayanarak)” ve . Doç. Dr. Murat Öztürk” Orhan Bey Dönemi Osmanlı-Bizans İttifakı ve Bölgenin Siyasi ve İktisadi Hayatına Olan Tesirleri” konularında bir bildiri sundu.