Osman Korfmann Kütüphanesi

Osman Korfmann Kütüphanesi; Türkiye’deki kütüphaneler arasında Arkeoloji dalında en iyi dördüncü kütüphane.

Troia Antik Kenti'nde yaptığı kazılarla adını dünyaya duyuran ünlü Alman arkeolog Manfred Osman Korfman'ın ölmeden önce Çanakkale'ye hibe ettiği kitaplarının sergilendiği kütüphane Çanakkale'nin Fevzipaşa Mahallesi'ndeki asırlık tarihi Tekel binasındadır.

Kütüphane binasının 1890’lerde inşa edildiği tahmin edilmektedir. 1890 ile 1910 yılları arasında, Çanakkale’de yeni ve büyük eğitim yapıları inşa edilirken bu bina da vücut bulmuştur.

Eğitim amaçlı inşa edilen ve uzun yıllar Tekel deposu ve satış mağazası olarak hizmet veren yapı, 1960’lı yıllarda fiziksel müdahale geçirmiştir. Ara kat ahşap döşemesi ile çatı ahşabı tamamen yenilenmiştir. Bu aşamada, zemin katın ortasına iki adet betonarme kolon ilave edilmiş, üst kata çıkan merdiven betonarme olarak inşa edilmiş ve saçak çıkmaları da betonarmeye dönüştürülmüştür. Ayrıca arka bahçesindeki betonarme merdiven ve depoların da aynı dönemde yapıldığı tahmin edilmektedir. Çeşitli dönemlerde sıva tamirleri ve bakımı yapıldığı görülür, zemin ve üst katlardaki bazı pencerelerin kapatıldığı tespit edilmektedir.

Tüm bu müdahalelere rağmen, yapının ana karakteri kaybolmamıştır. Yapı, tescilli eski eserdir. Oldukça yüksek (5 m. ve 4,5 m.) iki kattan oluşmaktadır. 16.67 m. x 11.34 m. dış cephe ölçüleriyle dikdörtgen bir plana sahiptir. Çatı bitişi saçaklı olup, dört yöne kırma ve asma sitem taşıyıcılı bir çatıya sahiptir. Tipleştirilmiş ve geleneksel ölçü ve boyutlarda, her yöne açılan pencereler bulunmaktadır. Zemin kat pencere bitişleri düz, üst kat pencere bitişleri basık kemerlidir. Zemin kat pencerelerinde demir kepenk bulunmaktadır. Yapıya Tıflı Sokak’tan ve çift yöne açılan, estetik ve tarihî değeri olan demir kapıdan girilmektedir. Zemin katta, ortadaki iki kolon ile üst kata çıkan merdivenden başka hiçbir bölücü eleman bulunmamaktadır. Üst kat ise, tamamen boş olup, tavanı olmayan çatı makasları ve çatı taşıyıcısı izlenebilmektedir.

Yapının dış duvarları, taş ve tuğla karışımıdır. Zeminde 63 cm, üst katta 53 cm kalınlıktadır. Yapıyı çevreleyen duvarlar içte ve dışta sıva ile sonlanmıştır. Dış cephe kapı ve pencere söveleri doğal taş olup, dışa doğru çıkıntılıdır. İç mekânlarda bu doğal taş söveler bulunmaz. Zemin betonarme şaplıdır. Ara kat taşıyıcısı, doğu-batı yönündeki çelik profillere oturan diğer yöndeki ahşap kirişlerdir. Üst kat tabanı ahşap rabıta ile kaplanmıştır. Çatı ise ahşap makaslar ile taşınmakta, mertekler ve üzerindeki kiremit altı tahta ve kiremit ile sonlanmaktadır. Üst katta tavan bulunmamakta, çatı boşluğu iç mekândan izlenebilmektedir.

1669 yılında kurulan Surp Kevork Kilisesi’nin yanında, modern eğitim veren “ Ermeni Sübyan Okulu ” olarak inşa edildiği bilinmektedir. Kısa bir süre eğitim amacıyla kullanılan bina, 20. yüzyılın ilk çeyreğinde Ermeni cemaatin Çanakkale’yi terk etmesiyle boşalır. Cumhuriyetin kuruluşundan sonra, Tekel İdaresi’ne verilir. Tekel’e devrinden günümüze kadar “ Tekel Tütün Deposu ” olarak kullanılır. 2006 yılında Çanakkale Belediyesi tarafından satın alındı. Tübingen Troia Vakfı’nın isteği üzerine Çanakkale Belediyesi, “ kütüphane ” amaçlı kullanılmak üzere, binayı vakfa bedelsiz tahsis etti.

Troia Vakfı tarafından ilk adımları atılan, Osman Korfmann Kütüphanesi, 2012 yılında Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi ile protokol anlaşması imzalayarak, eş güdümlü çalışmaya başladı.

Osman Korfmann Kütüphanesindeki her bir kaynağa üniversitenin kütüphane katalog sistemi üzerinden ulaşılıyor. Troia ile ilgili Troia hakkındaki kazılarla ve çalışmalarla ilgili ne kadar inceleme ve çalışma varsa kütüphane de mevcuttur.

Arkeoloji alanında kaynak bakımında hayli zengin kütüphane Türkiye’de alaınında en iyi dördüncü kütüphane olma özelliğini taşıyor.

Kütüphanenin kat yükseklikleri zemin katta 5 metre, üst katta 4.50 metre (ve çatı boşluğu) olan mevcut yapının mekânlarını, ara bölmelerle (asma katlarla) artırılmıştır.

Zemin kat girişi, ön kabul, bekleme holü, yayın ve özellikli obje satışına müsait ferah bir mekândır. Bu giriş holüne, sol bölümde idare ve büroları, sağ bölümde WC-lavabolar ve çay ocağını kapsayan ıslak hacimler açılmıştır. Girişin karşısında, 50 kişiye aynı anda hizmet verecek film gösteri salonu, toplantı mekânı, sergi ve galeri hizmeti üstlenecek çok amaçlı salon yer alır. Bu bölümün hemen yanında ise bireysel kullanıma müsait bilgisayarlı çalışma, bireysel seyretme ve arşiv tarama bölümü bulunur. İdare ile bilgisayarlı seyretme bölümleri ise, kendi içinden merdivenli iki kata (2.50 metre yüksekliğinde) bölünmüştür. İdare bölümünün üst katı, arşivleme, kitap bakım ve depolama için kullanılmaktadır.

Bilgisayarlı seyretme bölümünün üstündeki mekân ise, uzun süreli ve bilgisayarlı ortamda çalışma ihtiyacı olan araştırmacılar için ayrılmıştır. Söz konusu asma katların yeniden inşası ve dikey-yatay taşıcılarının (duvar ve tavanın) ahşap olması öngörülmüştür.

Üst kat kütüphane ve okuma salonudur. Bütün duvar boyunca kitaplıkların yanısıra, mekânın yarısını kaplayan dikey kitaplıklar yerleştirilmiştir. Mekânın diğer yarısı ise, okuma masalarına ayrılmıştır. Merdiven karşısında şeffaf ve camlı bölmelerle ayrılan idare bölümü yer alır.

Kitapların rafları, abajurlar, ahşap masalar, ahşap merdivenler adeta farklı bir ortam yaratırken, geniş camlardan içeriye süzülen ışık ise kitap okuyanlar için doğal aydınlanmayı sağlıyor.

Kütüphanene haftanın altı günü açık olup bir gün (Pazar günü) kapalı kalmaktadır. Kütüphane sabah 10.00 ile akşam 18.00 saatleri arasında hizmet vermektedir. Kütüphanenin çalışma saatleri Troia Vakfı’nın çalışma saatleriyle doğru orantılıdır.

Adres: Cevat Paşa Mahallesi, Tıflı Sok. No:12, 17000 Çanakkale Merkez/Çanakkale
Telefon: (0286) 213 72 1