Osmaniye Karatepe-Aslantaş Açık Hava Müzesi
Osmaniye Karatepe-Aslantaş Açık Hava Müzesi
Osmaniye'nin Kadirli İlçesi, Kızyusuflu köyü sınırları içerisinde, 638 rakımlı, Karatepe’nin kuzeyindedir. Kadirli’nin güneydoğusunda olup ilçeye, 22 km, Osmaniye’ye 30 km, Adana’ya ise 130 km uzaklıktadır.
Karatepe Geç Hitit Çağında (M.Ö. 8 yy.) Adana Ovası Hükümdarı Asativatas tarafından, krallığını kuzeydeki vahşi kavimlere karşı korumak üzere, bir hudut kalesi olarak yaptırılmıştır. Kurucusundan dolayı Asativadaya adını alan bu yer M.Ö. 725-720 tarihlerinde Asur kralı 5 Salamonsor veya M.Ö. 680 yılında Asarhaddon tarafından ele geçirilmiş, yıkılıp yakılmıştır.
Yıkılan kale sur duvarlarının kalınlığı 2 ila 4 m genişliğinde, kalenin iç ve dış duvarları ise 4 ila 6 m yüksekliğindedir. Kuru, harçsız yapılan çift duvar arasındaki boşluk taş, moloz ve toprakla doldurulmuştur. Kalenin doğu-batı çapı 196 m, kuzey-güney çapı ise 376 metredir. Kale 18-20 m aralıklarla tespit edilebilen 28, tespit edilemeyen 6 olmak üzere 34 adet dikdörtgen burçlarla tahkim edilmiştir.
Tepenin zirvesinde, saray olduğu tahmin edilen iki tane yanmış bina harabesi ve zahire kuyuları mevcuttur. Kalenin biri güneybatısında, diğeri kuzeydoğusunda olmak üzere iki kapısı vardır.
Güneybatısındaki giriş kapısında kırık parçalarla ekli iki aslan heykeli vardır. Sağ ve sol yan odacıklarda esmer ve açık sarı, sert taneli bazalt taş bloklar üzerinde duvar kaplaması niteliğinde, o günün inanç ve yaşayışını sergileyen çeşitli figür rölyefleri (taş kabartmalar) ve aynı metin olmak üzere, karşılıklı Finike (çivi) ve Hitit hiyeroglif yazıları mevcuttur. Kapı içinde ise yaklaşık üç metre boyunda fırtına Tanrısının heykeli bulunmaktadır.
Kuzeydoğu kapısında insan başlı, aslan gövdeli, karşılıklı iki sfenks vardır. Sağ ve sol odacıklarda Güneş Tanrısı rölyefi ve diğer çeşitli rölyefler ile karşılıklı aynı metin olmak üzere, Finike (çivi) ve Hitit hiyeroglif yazıları mevcuttur.
Karatepe 1946 yılına kadar bilim aleminin meçhulü olan bir yerdi. Saimbeyli’den koyun otlatmaya gelen çobanlarca tesadüfen bulunmuş ve öğretmen Ekrem KUŞCU tarafından Adana Müzesi Müdürü Naci KUM’a bildirilmiştir.
1946 yılının ilkbaharında Alman arkeolog Bossert başkanlığında kazı çalışmalarına başlanır. Halen bu çalışmalar Halet ÇAMBEL tarafından yürütülmektedir. Yıkılan kale duvarlarının bir örneği doğu-batı istikametinde yeniden inşa edilmiştir.
Buradaki Finike (çivi) yazıları sayesinde, önceleri tam çözülememiş olan Hitit hiyerogliflerinin okunmasına imkan sağlayan bir anahtar ele geçmiştir. Dünya üzerindeki Hitit yazıları ilk defa burada okunmuştur. Bu yazılarının çözülmesiyle Anadolu’da M.Ö. 2000 yılına kadar giden hiyeroglif yazıların tamamı okunmuştur.
Karatepe-Aslantaş’daki eserler, mimari bir bütünün parçaları oldukları için yerlerinden sökülüp kapalı bir müzeye taşınmamıştır. “Açık Hava Müzesi” kurularak eserlerin burada sergilenmesi yoluna gidilmiştir.
Karatepe-Aslantaş Açık Hava Müzesi’nin bulunduğu yer, Anadolu’daki diğer ören yerlerinden çok farklıdır. Burası, Aslantaş Barajının yapılmasıyla üç tarafı baraj gölüyle çevrili olup baraj gölü ve Andırın Ovası’na hakim bir tepede bulunmaktadır. Müze, bir yarımada şeklindeki burun üzerinde ve etrafı ormanlarla kaplıdır.
Karatepe, Çukurova’yı Andırın-Göksun üzerinden İç Anadolu’ya bağlayan ve “Akyol” (Ağyol-Kocayol) diye anılan tarihi kervan yolunun üzerindedir. Bu yol ; Hititlerden önce, Hitit döneminde ve haçlı Seferleri sırasında kullanılmıştır. Yakın zamanlara kadar Yörüklerin göç yolu da olmuştur.
Yerli halk, aslan heykellerinden dolayı buraya “Aslantaş” demektedir. Fakat ülkemizin diğer yerlerinde de pek çok Aslantaş vardır. Diğerlerinden ayırt edilmesi için, örene en yakın topografik noktanın Karatepe olmasından dolayı buraya, Karatepe-Aslantaş denmesi daha uygun görülmüştür.
Ceyhan ırmağının doğu sahilindeki Domuztepe de Geç Hitit Çağına ait bir yerleşim alanıdır. Müzenin iki km kuzeyindeki Kum Kalesi Haçlılar tarafından yaptırılmıştır. Kale bugün baraj gölünün suları altında kalmıştır.
Buradaki yazılardan kısa bir örnek:
“Adanava kralı ben Asitivadas’ım. Güneş İlahı’nın adamı, Fırtına Tanrısı’nın kulu, Avarikos’un büyük yaptığı Adanava memleketini, doğusuna, batısına genişlettim. Komşu krallarla iyi geçindim. Karşı gelenleri ayağımın altına aldım, ezdim. Bolluk ettim. Açları doyurdum, huzur ve güveni sağladım. Silahlı erkeklerin gezemediği bu yerlerde genç ve güzel kadınların yalnız başlarına kirmen eğirerek huzur ve güven içinde gezmelerini sağladım. Kim, benim yaptığımın bu kaleyi ve kapıyı yıkar, bu nizamı bozarsa Tanrı belasını versin. Yalnız benim adım ölümsüzdür, güneş ve ay gibi”.
KARATEPE-ASLANTAŞ MİLLİ MARKI
Osmaniye’ ye 30 km mesafede, Kadirli ilçesinin 22 km. güney doğusundaki Aslantaş yöresinde, 1946 yılında başlatılan arkeolojik kazılar sonucunda, son Hitit (Eti) medeniyetine ait çeşitli eserlerin bulunması, bunların esas yerlerinin ve doğal çevreleri içinde onarılıp sergilenmesi amacıyla Türkiye’nin ilk Açık Hava Müzesi kurulmuştur. Tarihi, kültürel ve doğal değerleri içeren 7715 ha. lık bu alan 6831 sayılı Orman Yasasının 25. maddesi gereğince, 28.09.1958 tarih ve 6685-19 sayılı Bakanlık oluru ile Milli Park olarak ayrılmıştır.
Karatepe-Aslantaş Milli Parkı Akdeniz Bölgesinde, Osmaniye İl sınırları içinde, Kadirli ilçesi, Ceyhan nehri kıyısında yer almaktadır. Türkiye’nin önemli suları ve hidroelektrik amaçlı Aslantaş barajı, Milli Park içindedir.
Sınırları, Büyüklüğü ve Mülkiyet Durumu:
Kuzey Sınırı: Hillik deresi ile Hüseyinler mahallesinden gelen sırt yolunun birleştiği noktadan başlayarak, doğuya doğru Hillik deresini takiben Kırağı dereye, buradan Aslantaş baraj gölünün koy yaptığı yere varır. Buradan karşıya geçerek Kışla dereyi takiben kuzeye yönelir. Camız yatık sırtını atlayarak Kaplan derenin kolunu takip eder. Baraj gölünün Çığlı sırtı yakınındaki koya kavuşur. Koyu içine alacak şekilde kıyıyı takip eder. Çalamazı sırtının uzantısı buruna varır. Buradan yapay hatla doğu-batı yönünde keser ve Çerçioğlu mahallesi yakınındaki sırtın göl ile birleştiği yere varır.
Doğu Sınırı: Çerçioğlu mahallesi yakınındaki sırtı takiben doğuya doğru Hücre tepe, Çambayırı sırtından kıvrılarak sırtı takiben Güneybatıya doğru Yeşil dereye, buradan sırtı takiben Çevlik tepe, Taşkesilen sırtı ve Kaplan katı sınırı ile baraj gölüne iner. Baraj gölü kıyısını takip ederek Bent’e varır. Buradan Ceyhan nehrine kavuşur. Nehri güneye doğru takip ederek Kırali derenin Ceyhan nehrini kestiği yere varır.
Güney Sınırı: Ceyhan nehrinin Kırali dere ile birleştiği yerden Kırali dereyi doğu yönüne doğru takip ederek, Osmaniye-Karatepe yoluna varır.
Batı Sınırı: Kırali derenin Osmaniye-Karatepe yolunu kestiği yerden kuzeye doğru sırtı takiben Meydan köydeki Cintaşı tepeye, sırtı takiben Akyol ve Hüseyinler sırtına buradan Bocayücesi tepe ile Hillik deresinin sırtı kestiği noktaya varır.
Coğrafi Konumu: Milli Parkın kapladığı alan Greenwich başlangıç boylamına göre 36º10'00" - 36º19'10" doğu boylamları ile 37º12'57" - 37º18'49" kuzey enlemleri arasında yer almaktadır. Ceyhan nehri kenarında denizden yüksekliği 65 m. ile 538 m. (Karatepe) arasında değişir.
Karatepe-Aslantaş Milli Park mühendisliği, Doğu Akdeniz Bölge Müdürlüğü, adana Milli Parklar Başmühendisliğine bağlıdır. Karatepe-Aslantaş Milli Parkı, Osmaniye’ye 30 km. , Kadirli ilçesine 20 km. uzaklıktadır. Güneydoğusunda yer alan. Osmaniye ili ve Kadirli ilçesine asfalt yol ile bağlıdır. Hitit medeniyetine ait kalıntıların doğal yerlerinde sergilendiği Karatepe-Aslantaş Açık Hava Müzesi, Milli Park mühendisliği sınırları içinde yer alır. Akdeniz bölgesine gelen turistlerin büyük çoğunluğu, günübirlik olarak bu müzeyi gezmektedir. Ayrıca yörede çeşitli medeniyetlere ait kalıntılar vardır.
Milli Park, Torosların eteği ile Çukurova’nın düzlükleri arasında yer alan hafif engebeli alan üzerindedir. Milli Park içinde önemli olan tepeler şunlardır:
Karatepe 538 m.
Kalitepe 345 m.
İncirlitepe 377 m.
Karadağtepe 492 m.
Garzedetepe 479 m.
Gavurtaştepe 401 m.
Bocayücetepe 338 m.
Önemli sırtlar kuzeybatıda Bocayücesi tepeden doğuya uzanan Koruca sırtı, Sırnıç sırtı, Koruca tepeden doğuya uzanan Karatepe sırtı vardır. Belli Başlı Sular, Dereler ve Bunların Debileri: Ceyhan nehri, Akdeniz yöresinin olduğu gibi Türkiye’nin de belli başlı akarsularıdır. Ceyhan nehri Milli Parkın doğu sınırını boydan boya çevreler. nehir üzerinde yer alan Aslantaş baraj gölü Milli Park sınırları içinde olup, alanı iki parçaya ayırır. İşletme Şefliği içindeki tüm dereler Ceyhan nehrine akarlar. Bu bakımdan tüm alan baraj gölü su toplama havzasını oluştururlar. Belli başlı akarsular; Hillik deresi.