Peripteros
Peripteros nedir?
Peripteros: Yunan ve Roma mimarilerinde, kapalı kutsal mekânı (cella) tek sütun sırasıyla çevrili tapınak tipi
Sisam Adasındaki Heraion'un MÖ 8. yüzyıldaki ilk evresi, peripteros planın en erken örneği sayılabilir.
En çok Dor düzeninde kullanılmış olan bu plan tipine ayrıca Yunanistan'da, Olympia'daki Zeus Tapınağı ve Atina'daki Parthenon örnek olarak verilebilir.
Daha geç dönemlerde, cella çevresindeki sütunların (peristasis) duvara bitişik yarım sütunlara dönüştürülerek çevre pteronun yok edildiği, uzaktan peripteros görünümü veren pseudoperipteros tapınaklar da inşa edilmiştir. Bunların yalnızca ön cephelerindeki sütunlar tümdür.
Romanın Erken İmparatorluk Dönemi için karakteristik olan bu yapı tipi, İtalya'da ve imparatorluğun batı eyaletlerinde sıklıkla kullanılmıştır. Roma'da Forum Boarium'daki İon Tapınağı. Fransa'da Nimes'teki Maison Carree ve Anadolu da, Side'deki Dionysos Tapınağı (Q Tapınağı) birer pseudoperipterostur.
Geç Roma Döneminde (MS 3. yüzyıl), örneğin Cezayir'de, Tebassa'daki Minerva Tapınağında olduğu gibi, cella duvarına bitişik yarım sütunlar, pilastrlara dönüşmüştür.
Aynca Roma mimarisindeki büyük evlerin üç kolonadlı avluları da peripteros olarak adlandırılır.